Tez Koleksiyonu

Bu koleksiyon için kalıcı URI

https://hdl.handle.net/20.500.12451/528

Listeleniyor 1 - 20 / 41

Ortaokul öğrencilerinin iklim okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi
(Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2024) Erdem, Kader; Gedik, Hatice
İnsanlığın yerleşik düzene geçişinden sonra meydana gelen değişmeler ve gelişmelerde dünya iklimleri değişmiyor gibi görünse de elde edilen bulgular durumun böyle olmadığını kanıtlamaktadır. Bununla birlikte insanın doğaya hâkim olması başta kontrol edilebilir bir durum olarak düşünülürken zamanla bu durum kontrolden çıkarak çevre problemleri meydana getirmiştir. Küresel iklim değişikliği doğal faktörlerden kaynaklı değişim gösterse de aslında beşerî faktörlerden kaynaklı etmenler iklimdeki değişmelere yol açmıştır. Küresel iklim değişikliği konusunda bireyleri bilinçlendirmek ve bireylerde kalıcı davranış değişikliği yapmak ancak eğitimle mümkündür. Okullarda verilecek çevre eğitimi için sosyal bilgiler dersi içerik bakımından önemlidir. İnsanların karşılaştıkları çevre sorunlarından biri olan iklim değişikliği için iklim okuryazarlığı ortaya çıkmıştır. İklim okuryazarlığı amaç ve konu bakımından sosyal bilgiler dersi için büyük önem arz etmektedir. Bu çalışmanın amacı ortaokul öğrencilerinin iklim okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesidir. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden tarama modeli kullanılmıştır ve çalışma grubunu Aksaray ilinde öğrenim gören 381 ortaokul öğrencisi oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak Aslı Görgülü Arı ve Kevser Arslan (2020) tarafından geliştirilen 5'li likert tipi 24 maddeden oluşan ''İklim Okuryazarlık Ölçeği'' ve araştırmacı tarafından hazırlanan 10 maddeden oluşan ''Kişisel Bilgilendirme Formu'' kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS.27. 0.1.0 paket programı ile analiz edilmiştir. Verilerin analizinde betimsel istatistikler kullanılmıştır. Araştırma sonucunda ortaokul öğrencilerinin iklim okuryazarlık düzeyleri çeşitli değişkenlere göre incelendiğinde iklim okuryazarlık düzeylerinin iklim kavramı alt boyutunda ve iklimsel farkındalık alt boyutunda yüksek düzeyde olduğu ve iklimsel bilinç alt boyutunda orta düzeyde oldukları belirlenmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre ortaokullarda iklim değişikliği gibi diğer çevre sorunları hakkında konferans, toplantı, münazara tarzı bilimsel etkinlikler düzenlenebilir.
1968-2018 yılları arasında sosyal bilgiler öğretim programları ve ders kitaplarında tarih içeriğinin incelenmesi
(Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2024) Başbuğ, Kübra Esra; Sarı, Muhammed
Bu araştırmanın amacı, 1968-2018 yılları arasında yayınlanan sosyal bilgiler öğretim programlarında yer alan tarih içeriğinin değişim sürecinin incelenmesidir. Bir nitel araştırma yöntemi olan doküman incelemesine göre gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak Talim ve Terbiye Kurulu kararları ile 1968-2018 yılları arasında yayınlanan Tebliğler Dergisi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen veriler betimsel analiz tekniği ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda "Sosyal Bilgiler" ve "İnkılap Tarihi" içerisinde verilen tarih konu başlıkları yıllar içerisinde aynı kaldığı, konu başlıklarında bazı dönemler ekleme ve çıkarmalar yapıldığı, bu eklemlerin ve çıkarmaların daha çok milliyetçi bir çerçevede gerçekleştiği anlaşılmıştır. Amaç ve kazanımların ilk programdan son programa bir azalma eğiliminde olduğu, program ve ders kitapları son yayımlanan programlarda benzer bir çizgide olduğu, 2000'li yıllar öncesinde farklılaştığı zamanalar olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Sosyal bilgiler öğretiminde sanal gerçeklik kullanımının ortaokul 6.sınıf öğrencilerinin akademik başarılarına etkisi
(Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2024) Topal, Zehra; Arıbaş, Kenan
Teknolojik ilerlemeler dünya çapında hızla devam ederken eğitim ve öğretim alanı bu gelişmelere ayak uydurmaya çalışarak teknolojinin gerisinde kalmamıştır. Bilim ve teknolojide yaşanan gelişmeler toplumu dün, bugünü ve yarını ile inceleyen insanları hayata daha donanımlı hazırlayan Sosyal Bilgiler alanı ile yakından ilintilidir. Bu sebeple Sosyal Bilgiler alanında yeni ve sürekli gelişen teknolojinin kullanımı önem arz etmektedir. Bu çalışmanın gayesi Sanal Gerçeklik teknolojisi kullanarak planlanan Sosyal Bilgiler dersinde öğrencilerin akademik başarı düzeylerinin belirlenmesidir. Bu amacı gerçekleştirmek için Aksaray ili Sultanhanı ilçesinde MEB bağlı bir ortaokulda 6.sınıf öğrencilerine yönelik çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışma Nicel araştırma yöntemiyle yapılan Yarı Deneysel araştırmadır. Çalışmada akademik başarı testi kullanılmıştır. Çalışmaya Sultanhanında MEB bağlı bir ortaokulda 6.sınıfında okuyan 20 öğrenci katılmıştır. Araştırma 2022-2023 eğitim öğretim yılında gerçekleştirilmiştir. Araştırmada VR gözlüğü kullanılarak uygulamalar yapılmış ve uygulama sonrasında Akademik başarı testi uygulanmış olup elde edilen veriler SPSS 22 programı kullanılarak istatistiksel analizlere tabi tutulmuştur. Yapılan analizler ışığında SG uygulaması yapılan deney grubu ve kontrol grubu arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olduğu görülmüştür. Araştırmanın sonuçları göz önüne alınarak öneriler geliştirilmiştir.
Ters yüz sınıf modeline dayalı etkinlik temelli öğretimin Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen öğrencilerin yazma becerilerine etkisi
(Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2024) Öncü Yiğit, Kübra; Türkben, Tuncay
Bu araştırmada Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen öğrencilerin yazma becerilerinin ve yazma öz yeterliliklerinin gelişmesinde ters yüz sınıf modeline dayalı etkinlik temelli yazma eğitiminin etkisi incelenmiştir. Araştırma nicel araştırma desenlerinden ön test son test kontrol gruplu yarı deneysel desen ile yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu, 2022-2023 eğitim-öğretim yılında Necmettin Erbakan Üniversitesi KONDİL'de B2 düzeyinde eğitim gören 15 deney, 15 kontrol grubu öğrencisi olmak üzere toplam 30 öğrenci oluşturmaktadır. Deney ve kontrol grupları yansız atama yolu ile belirlenmiştir. Deney grubunda B2 kurs süreci boyunca ters yüz öğrenmeye dayalı etkinlik temelli öğretim ile yazma eğitimi yapılırken kontrol grubunda mevcut programa uygun olarak dersler yürütülmüştür. Araştırmanın nicel verileri yabancı dil olarak Türkçe öğrenen öğrencilere yönelik hazırlanan "Yazılı Anlatım Dereceli Puanlama Anahtarı", "Yazma Becerisi Öz Yeterlilik Ölçeği" ve "Ön Test-Son Test Yazma Becerisi Sınavı" ile toplanmıştır. Araştırma verileri IBM SPSS Statistics Standard Concurrent User V 26 (IBM Corp., Armonk, New York, ABD) istatistik paket programında değerlendirilmiştir. Ölçümlerin karşılaştırılmasında ise Bağımlı Örneklerde t Testi kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre ters yüz edilmiş sınıf modeline dayalı etkinlik temelli yazma eğitimi uygulamalarının deney grubu öğrencilerinin yazma başarılarını ve yazma öz yeterliliklerini istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde arttırdığı belirlenmiştir. Araştırmada kullanılan "Yazılı Anlatım Dereceli Puanlama Anahtarı" alt boyutları olan sayfa düzeni, başlık, plan ve işleyiş, dil ve anlatım ve yazım ve noktalama boyutlarının da deney grubu öğrencilerinin lehine anlamlı düzeyde yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular neticesinde Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen öğrencilerin yazma becerileri ve yazma öz yeterliliklerinin geliştirilmesinde ters yüz sınıf modeline dayalı etkinlik temelli yazma çalışmalarının etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Sosyal bilgiler ders kitaplarında yer alan çevre eğitimi temalı etkinliklerin çevre okuryazarlığı becerisi bağlamında incelenmesi ve etkinliklere ilişkin öğretmen görüşleri
(Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2024) Karaca, Aziz; Yıldırım, Tahsin
Çevre sorunları canlı hayatlarını etkilemektedir. Bu sorunları önlemek ve bireylerin çevre sorunlarına duyarlılıklarını artırmak için bu anlamda verilen çevre eğitiminin etkililiği önem taşımaktadır. Bu tez çalışmasının temel amacı, sosyal bilgiler ders kitaplarında yer alan çevre eğitimi temalı etkinliklerin çevre okuryazarlığı becerisi bağlamında incelenmesi ve etkinliklere ilişkin öğretmen görüşlerinin tespit edilmesidir. Bu araştırmada doküman analizi ve görüşme yöntemi kullanılmıştır. Araştırma dokümanlarının analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Sosyal bilgiler dersi öğretim programı ve ders kitaplarının incelenmesi sonucunda ders kitaplarında yer alan etkinlikler sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşleri alınarak değerlendirilmiştir. Görüşme yapılan 17 sosyal bilgiler öğretmeni Mersin'in Mut ilçesinde görev yapmaktadır. Görüşmeler 7 sorudan oluşan bir görüşme formu ile gerçekleştirilmiş, elde edilen veriler nitel veri analizlerinden betimsel analize tabi tutulmuştur. Bu kapsamda elde edilen veriler belirlenen temalara göre özetlenip yorumlanmıştır. Araştırmanın bulguları ışığında, ders kitabında yer alan etkinliklerin çevre okuryazarlığı becerisini kazandırmak için yeterli olmadığı görülmüştür. Yapılan görüşmelerde öğretmenler, çevre okuryazarlığı becerisinin kazanımlarda yer alması bakımından ders ile ilişkili olduğunu ancak ders kitabında yer alan etkinliklerin yetersiz olduğunu belirtmişlerdir. Sosyal bilgiler öğretim programında beceriye ilişkin kazanımların arttırılması, ders kitabındaki etkinlikler geliştirilirken öğrencilerin aktif katılabileceği etkinliklere yer verilmesi önerilmiştir.
Sosyal bilgiler (4., 5., 6. ve 7. sınıf) ders kitaplarında vatanseverlik değerine yer verilme durumunun incelenmesi
(Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2024) Esenkuş, Agit; Turan, Rafik
Sosyal Bilgiler dersi, bireylerin sahip olduğu özelliklerin bilincine varmasını ve toplumda kendine bir yer edinmesini sağlamak üzere muhteviyatında çeşitli malumat, yetenek ve değer bulundurmaktadır. Sosyal Bilgiler dersi bir yönüyle öğrencileri hayata hazırlamakta diğer yönüyle de öğrencilerin toplum içinde etkili ve aktif birer üye olmasını sağlamaktadır. Disiplinler arası bir ders olan Sosyal Bilgiler sosyoloji, tarih, coğrafya, ekonomi, antropoloji, felsefe, psikoloji, siyaset bilimi ve hukuk gibi muhtelif sosyal bilim dalları ile insan hakları, demokrasi, yurttaşlık, iletişim ve insan ilişkileri gibi birçok disiplini bünyesinde barındırmaktadır. Sosyal Bilgiler dersinin birincil amaçlarından biri de toplumun üyelerini bir arada tutmakta önemli bir işleve sahip olan genel öğreti ve inançları oluşturan değerlerin öğretilmesini sağlamaktır. Bu birlikteliği sağlayabilmek adına Sosyal Bilgiler öğretim programına uygun olarak hazırlanan ders kitaplarında (4., 5., 6. ve 7. sınıf) şu değerlere yer verilmiştir. Aile birliğine önem verme, adil olma, bağımsızlık, barış, özgürlük, bilimsellik, çalışkanlık, dayanışma, duyarlılık, dürüstlük, estetik, eşitlik, tasarruf, misafirperverlik, sağlıklı olmaya önem verme, saygı, sevgi, sorumluluk, temizlik, yardımseverlik ve vatanseverliktir. Bu araştırmanın amacı Sosyal Bilgiler (4., 5., 6. ve 7. sınıf) ders kitaplarında vatanseverlik değerine yer verilme durumunun incelenmesidir. Araştırmada MEB’e bağlı okullarda 2022-2023 Öğretim yılında okutulan 4., 5.. 6. ve 7. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitapları incelenmiştir. Çalışmanın amacına ulaşması için nitel araştırma yöntemi olarak doküman inceleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada veri analiz tekniği olarak ise içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Bulgular tablosunda da görüldüğü gibi vatanseverlik değeri metin, görsel, hazırlık ve değerlendirme soruları boyutunda incelendiğinde şu sonuçlara varılmıştır. 4. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabında vatanseverlik değeri sorumluluk, duyarlılık, sevgi ve dayanışma değerleri ile beraber en fazla kullanılan değerlerden olduğunu görüyoruz. Ayrıca 4. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabında vatanseverlik değerinin milli kültür ve millet sevgisi kavramları ile beraber kullanıldığı tespit edilmiştir. 5. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabında ise vatanseverlik değerine çok az yer verildiği, duyarlılık ve bilimsellik değerlerinin daha çok kullanıldığı tespit edilmiştir. Tam tersi 6. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabında ise vatanseverlik değerinin çokça yer verildiği ayrıca vatanseverlik ile beraber bilimsellik, bağımsızlık, adil olma ve sorumluluk değerlerinin de birçok yerde vurgulandığı tespit edilmiştir. Son olarak ise 7. sınıf Sosyal Bilgiler kitabın da vatanseverlik değerinin yer aldığı ünite ya da öğrenme alanlarında bağımsızlık, iyi vatandaşlık, ülkenin tanıtılması ayrıca doğal, tarihi ve kültürel mirasın sahiplenmesi ve tanıtılmalarına ağırlık verildiği tespit edilmiştir.
Sosyal bilgiler öğretmenlerinin öğretim yöntem ve teknikleri ile araç-gereç kullanım durumlarının incelenmesi (Kayseri ili örneği)
(Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2023) Mayalı, Tuğba; Turan, Refik
Bu çalışmada Kayseri'de görev yapan Sosyal Bilgiler dersi öğretmenlerinin derslerde kullandıkları öğretim yöntem ve teknikler ile kullandıkları araç, gereç ve materyallerin neler olduğunu belirlemek amaçlanmıştır. Araştırmada karma araştırma türünün açımlayıcı yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada araştırmacı tarafından geliştirilen üzerinde çok seçenekli anket soruları ile yarı yapılandırılmış görüşme formunda açık uçlu soruların yer aldığı veri toplama aracı kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Kayseri ili merkez ve ilçelerinde görev yapan ve tesadüfi örneklem yoluyla belirlenen 188 sosyal bilgiler öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırma sonucunda sosyal bilgiler öğretmenlerinin en fazla başvurdukları öğretim stratejilerinin sırasıyla sunuş yoluyla öğretim, araştırma-inceleme, buluş yoluyla öğretim ve tam öğrenme modeli olduğu ortaya çıkmıştır. Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin en sık kullandıkları öğretim yöntemlerinin soru-cevap, anlatım, tartışma ve örnek olay yöntemleri; en az kullandıkları yöntemin ise okuma çemberi yöntemi olduğu tespit edilmiştir. Diğer yandan en fazla kullandıkları tartışma tekniklerinden küçük grup tartışması, büyük grup tartışması, münazara yöntemi ve görüş geliştirme yöntemi; en az ise Philips 66 yöntemi olduğu ortaya çıkmıştır. Grupla öğretim tekniklerinde en fazla soru-cevap tekniği, beyin fırtınası tekniği, eğitsel oyunlar tekniği ve benzetim tekniği kullandıkları; en az ise deney tekniği olduğu tespit edilmiştir. Kavramla öğretim tekniklerinde en fazla kavram haritaları tekniği, zihin haritaları tekniği, kavram karikatürler tekniği ve kelime ilişkilendirme testleri tekniği; en az ise yapılandırılmış grid tekniği olduğu ortaya çıkmıştır. Okul dışı öğrenme ortamlarından en fazla tarihi alanlar/mekânlar, müzeler, kütüphaneler ve bilim ve/ veya sanat merkezleri kullandıkları; en az ise üniversiteler olduğu tespit edilmiştir. Araştırmaya katılanların neredeyse tamamının Sosyal Bilgiler derslerinde araç, gereç ve materyal tasarımı/ kullanımı ile ilgili yeterli düzeyde bilgi ve beceriye sahip olduklarını beyan ettikleri ortaya çıkmaktadır.
Ortaokul öğrencilerinin yaşadığı okuma güçlükleri: Gözlem odaklı bir çalışma
(Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2023) Karaca, Havva; Keray Dinçel, Betül
Bu çalışmada ortaokul öğrencilerinin yaşadığı okuma güçlüklerinin derinlemesine incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla on iki hafta süren bir çalışma yapılmıştır. Çalışma Aksaray ili Merkez ilçesinde bulunan bir ortaokulda okuma güçlüğü çeken dört ortaokul öğrencisiyle gerçekleştirilmiştir. Verilerin toplanmasında nitel araştırma yöntemlerinden gözlem yöntemi tercih edilmiştir. Öğrencilerin Türkçe derslerinde ders sürecinde okudukları metinler on hafta boyunca gözlemlenmiştir. Gözlemler neticesinde okuma güçlüğü çeken öğrencilerin okuma düzeyleri, okuma sırasında sergilemiş olduğu davranışlar, okuma hataları, okumalarına sınıf arkadaşlarının tepkisi belirlenerek süreç sonunda okuma güçlüğü çeken öğrencilerin okuma düzeylerinde bir değişiklik olup olmadığı sorgulanmıştır. Gözlemler doğrultusunda okuma güçlüğü çeken öğrencilerin okuma düzeylerinin endişe düzeyinde olduğu, okuma sırasında bazı istendik ve istenmedik davranışlarda bulundukları, okuma hatalarından atlama, ekleme, tekrar etme, yanlış sözcük okuma, harf hatası, heceleme, noktalama işaretlerine dikkat etmeme, parmakla takip gibi okuma hatalarını yaptıkları, sınıf arkadaşlarının okuma güçlüğü çeken öğrencilerin okumaları sırasında çeşitli davranışlar sergiledikleri ve Türkçe dersi işleniş sürecinde yer alan okuma etkinliklerinin okuma güçlüğü çeken öğrencilerin okuma becerilerini iyileştirme sürecinde yetersiz olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır.
Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kaynaştırma sınıflarındaki deneyimleri
(Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2023) Kutluay, Gülser; Sarı, Muhammed; Yalçın, Gülistan
Bu araştırmanın amacı sosyal bilgiler öğretmenlerinin kaynaştırma sınıflarındaki deneyimlerinin incelenmesidir. Nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışmasına göre gerçekleştirilen araştırmanın çalışma grubunu, 2022-2023 eğitim öğretim yılı içerisinde Aksaray İl Merkezinde Millî Eğitim Bakanlığı'na bağlı ortaokullarda görev yapmakta olan ve kaynaştırma sınıflarında ders veren 12 sosyal bilgiler öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı kişisel/mesleki bilgi formu ve sosyal bilgiler öğretmenlerine yönelik hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formudur. Araştırmada öğretmenler ile yapılan görüşmeler sonucu elde edilen veriler yazılı hale getirilerek içerik analizi tekniği ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda kaynaştırma sınıflarında ders veren sosyal bilgiler öğretmenlerinin kendilerini kaynaştırma eğitiminde yetersiz hissettikleri, öğretmenlerin BEP hazırlama, ders anlatım ve öğrenciyi değerlendirme sürecinde, kaynaştırma öğrencilerinin özel gereksinimleri doğrultusunda onlara nasıl bir yaklaşım sergilemeleri gerektiği konusunda eksikliklerini belirttikleri görülmüştür. Katılımcı öğretmenler kaynaştırma sınıflarında eğitim gören özel gereksinimli öğrencilerin bu eğitim ortamından yeterli seviyede verim alamadıklarını düşünmekte, hem öğrencilerin hem kendilerinin kaynaştırma eğitimi sürecinde yaşanan eksikliklerden ötürü sıkıntılar yaşadıklarını ve bu sürecin sağlıklı bir şekilde işleyemediğini belirterek okul yönetimlerine, bakanlığa, ailelere, meslektaşlarına ve politika yapıcılarına önerilerde bulunmuşlardır.
Sosyal bilgiler dersi 4. sınıf düzeyinde yaratıcı drama ile tasarruf değerinin öğretimi
(Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2023) Derin, Emrah; Gültekin, Fatma
Değerler eğitimi toplumun mevcut yapısını korumak ve gelecek nesillere gerekli kültürel kodların aktarılması için oldukça önemlidir. Günümüzde kaynakların aşırı ve bilinçsiz kullanımının yaygınlaşması değerler eğitimi kapsamında tasarruf değeri ile ilişkilendirilebilir. Bireyler küçük yaşlardan itibaren öğrenenin merkeze alındığı bir eğitim anlayışıyla değerlerin aktarılması önemli görülmektedir. Öğrencilere birey merkezli bir eğitim anlayışı sunan yöntemlerden biri de yaratıcı dramadır. Yaratıcı drama ve değerler eğitimi ilişkisinden hareketle araştırmanın amacı Sosyal bilgiler dersi 4. Sınıf düzeyinde tasarruf değerinin öğretiminde yaratıcı drama yönteminin kullanımı ve etkililiğinin belirlenmesidir. Araştırmada tasarruf değerinin aktif bir öğrenme süreci sağladığı ifade edilen yaratıcı drama yöntemi ile bu değerin öğretimine yönelik atölyeler oluşturulması, bu atölyelerin etkinliği, değer öğretim yöntemleri ile yaratıcı drama tekniklerinin uyumlu bir biçimde sunumunu gerçekleştirmek amaçlanmıştır. Bu araştırmada, nitel araştırma yönteminin eylem araştırması deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu araştırmacının kolay ulaşılabilirliği doğrultusunda araştırmacının çalıştığı ilçede yer alan Sultanhanı Atatürk İlkokulu 4/A sınıfından 15 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak gözlem, doküman ve görüşme kullanılmıştır. Araştırmanın amacı doğrultusunda sekiz yaratıcı drama uygulaması yapılmış, öğrencilerle uygulama öncesinde ve sonrasında yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Araştırmanın nitel verilerinden ahlaki ikilemlerin analizi için öğrenci cevapları Kohlberg'in ahlaki muhakeme düzeyleri doğrultusunda değerlendirilmiştir. Ayrıca yaratıcı drama atölyeleri sırasındaki öğrenci yorumları, etkinliklerde kullanılan öğrenci ifadeleri ve drama eğitmeninin günlüklerinden de veri elde edilmiştir. Bu bağlamda öğrencilerin yaratıcı drama ve tasarrufla ilgili gelişimlerine ilişkin değerlendirmeler yapılmıştır. Araştırmanın veri analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Sonuç olarak yaratıcı dramanın öğrencilerin tasarruf değerine ilişkin ahlaki gelişim düzeylerine olumlu etkilerinin olduğu, öğrencilerin tasarruf değeriyle ilişkili kavramlar hakkında bilgi sahibi olduğu ve farkındalıklarının arttığı görülmüştür. Bu bağlamda tasarruf değerine ilişkin yapılan yaratıcı drama atölyelerinin farklı değerler ve yaş gruplarında da uygulanması önerilmektedir.
Tarihi şahsiyetlerin sosyal bilgiler ders kitaplarında yer alma durumlarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi
(Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2022) Kurt, Nagehan; Gedik, Hatice
Çalışmanın amacı, 2020-2021 eğitim öğretim yılında kullanılan Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından onaylanan 4, 5, 6 ve 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarında yer alan tarihi şahsiyetlerin karşılaştırmalı olarak incelenip ulaşılan bulguların ortaya konulmasıdır. Bu çalışma ile 2020-2021 eğitim öğretim yılı içerisinde okutulan kitaplardaki tarihi şahsiyetlerin konu içerisinde ne sıklıkta bulunduğu ve ne şekilde dağılım gösterdiği incelenmiştir. İncelenen tarihi şahsiyetlerin hangi öğrenme alanlarında verildiği de gruplandırılarak tespit edilmiştir. Araştırmanın veri kaynaklarını 2020-2021 eğitim öğretim yılında Talim Terbiye Kurulu onaylı Sosyal Bilgiler ders kitapları (Tuna Yayınları'na ait 4. sınıf sosyal bilgiler ders kitabı, Ata Yayınları'na ve MEB' e ait 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitapları, Anadol Yayınları ve MEB' e ait 6. sınıf sosyal bilgiler ders kitapları, Ekoyay Yayınları'na ve MEB'e ait 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitapları) oluşturmaktadır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen veriler betimsel analiz yöntemiyle değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda ortaya çıkan bulgulara dayanarak sarmal bir yapıda sınıf düzeyleri arttıkça tarih içinde geçen önemli kişilerin de ayrıntıya inilerek genişlediği bulgusuna ulaşılmıştır. Bu açıdan bakıldığında öğrencilerin gelişim seviyeleri dikkate alınıp ona göre genişleyen çevre programı uygulanmıştır. 4. sınıf düzeyinde tarihi şahsiyetlerin veriliş biçimi daha çok öğrencilerin kendisini ve yakın çevresini tanıması amaçlı daha basit düzeyde ve sayıca daha az olacak şekilde, 5. sınıf düzeyinde tarihi şahsiyetlerin veriliş sayısı artarak daha geniş çaplı ve sosyal içerikli konular, 6 ve 7. sınıflarda tarihi şahsiyetlerde artık geçmişe derin bir yolculuk yapılarak tarihi konuların daha detaylı ve yoğun biçimde verildiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu çalışma ortaokul sosyal bilgiler ders kitapları üzerine yapılmış olup aynı çalışmanın tarih, coğrafya, Türkçe gibi ders kitaplarında da uygulanması önerilebilir.
Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin mobil artırılmış gerçeklik uygulamalarının eğitimde kullanılmasına ilişkin görüşlerinin incelenmesi
(Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2022) İpek, Salihan Aydın; Arıbaş, Kenan
Dünya genelinde teknolojik gelişmeler hız kesmeden ve önü alınamadan devam ederken eğitim de bu hızlı gelişmeler içerisinde yer almakta gecikmemiştir. Günümüzde Dünya ve Türkiye'de pandemi koşullarının da etkisiyle teknoloji kullanımı eğitim ve öğretimde ayrıcalık olmaktan çıkmış ve bir zorunluluk haline gelmiştir. Bilişsel teknoloji kullanımı, bilişsel teknolojinin bilinçli, verimli ve üretken kullanımı konularında güncel bir ders niteliğinde olan Sosyal Bilgiler Dersi, bireylere toplumsal haklarını, toplum içerisinde uyumlu yaşamayı, toplum ile etkileşim içerisinde yaşamaktan çok bireye toplum ile bütünlük sağlayacak şekilde yaşamayı öğretmeyi amaçlamaktadır. Bu nedenle toplumsal gelişmelere yön veren teknolojik aygıtların ve bu aygıtlar içerisindeki uygulamaların, Sosyal Bilgiler Dersi öğretiminde etkili bir şekilde kullanılması bu hususta önem arz etmektedir. Bu araştırmanın amacı, Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Mobil Artırılmış Gerçeklik Uygulamalarının eğitimde kullanılmasına ilişkin görüşlerinin incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda Aksaray ilinde görev yapan Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Mobil artırılmış gerçeklik uygulamalarının eğitimde kullanılmasına dair görüşlerine ulaşmak amacıyla, Sosyal Bilgiler Öğretmenleriyle görüşmeler yapılmıştır. Araştırmada verilerin elde edilmesi amacıyla nitel araştırma yöntemlerinden "yarı yapılandırılmış görüşme formu" kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, Aksaray İli Merkez ilçesinde görev yapan 20 Sosyal Bilgiler Öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırma 20212022 eğitim öğretim yılı güz döneminde Sosyal Bilgiler Eğitimi kapsamında gerçekleştirilmiştir. Araştırmada çalışma grubu ile akıllı telefonlarda kullanılan mobil artırılmış gerçeklik uygulamalarının eğitimde kullanılması konusu üzerine görüşmeler yapılmıştır. Araştırma verileri üzerinde betimsel içerik analizi yöntemi kullanılarak veriler incelenmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Mobil artırılmış gerçeklik uygulamalarının eğitimde kullanılmasına ilişkin verdiği yanıtlar, Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin çoğunluğunun Mobil Artırılmış Gerçeklik Uygulamaları ile ilgili bilgi sahibi olmadığı sonucunu ortaya kayabilmektedir. Son olarak çalışmanın sonuçlarına göre öneriler getirilmiştir.
2011-2020 yılları arasında sosyal bilgiler eğitimi alanında yapılmış lisansüstü tezlerin değerlendirilmesi
(Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2022) Boran Beytüt, Elif; Varnacı Uzun, Funda
Araştırmanın amacı 2011-2020 yılları arasında sosyal bilgiler eğitimi alanında yapılmış lisansüstü (yüksek lisans, doktora) tezlerin değerlendirilmesidir. Çalışmada sosyal bilgiler eğitimi alanında hazırlanmış olan tezler yıl, üniversite, araştırma konusu, örneklem, veri toplama tekniği ve aracı, veri analiz tekniği ve anahtar kelimeler açısından incelenmiştir. Araştırma konusu kapsamında YÖK ulusal tez merkezi veri tabanı "sosyal bilgiler eğitimi", "sosyal bilgiler öğretmenliği" anahtar kelimeleri ile taranmıştır. Araştırmada betimsel çalışma yöntemi kullanılmış olup çalışmanın örneklemini ise 2011-2020 yılları arasında sosyal bilgiler eğitimi alanında yazılan, başlığında "sosyal bilgiler eğitimi" ve "sosyal bilgiler öğretmenliği" kelimelerini içeren tezler oluşturmaktadır. Tarama yöntemi ile ulaşılan tezler 2011-2020 yılları ile sınırlandırılmış olup çalışmada 62 yüksek lisans ve 6 doktora tezi olmak üzere toplam 68 teze ulaşılmıştır. Amaçlı örnekleme yöntemi ile belirlenen tezler yukarıda belirtilen çalışma kriterlerine göre incelenerek betimsel istatistikleri çıkarılmıştır. Elde edilen veriler belirlenen ölçütlere göre yorumlanmış ve sayısal değerler tablo ve grafiğe dönüştürülerek yorumlanmıştır. Bu araştırma ile sosyal bilgiler eğitimi alanında yapılan çalışmaların son yıllarda arttığı, örneklem olarak daha çok akademisyenlerin tercih edildiği, konuların genel bir çerçeve içerisinde kaldığı, yöntem olarak da daha çok nitel çalışmalara ağırlık verildiği sonucuna ulaşılmıştır.
Ortaokul öğrencilerinin çevresel duyarlılıklarının farklı değişkenler çerçevesinde incelenmesi
(Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2022) Akpınar, Ahmet; Arıbaş, Kenan
Araştırmada ortaokul öğrencilerinin çevresel duyarlılık düzeylerinin belirlenmesi ve öğrencilerin çevresel duyarlılıklarının çeşitli değişkenlere göre farklılaşma durumlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın amacına yönelik olarak araştırmada betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Aksaray İli Ortaköy ilçesindeki 5., 6. ve 7. sınıf düzeyinde eğitim öğretim hayatına devam eden toplamda 801 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada Aksaray İli Ortaköy ilçesinde öğrenim hayatına devam seçilen iki ortaokulun 5., 6. ve 7. sınıflarındaki öğrencilerinden 370 kişi araştırmanın örneklemi olarak belirlenmiştir. Araştırmada örneklem hacmine ulaşılmasında kolayda örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama amacıyla anket formu kullanılmıştır. Araştırmada yüz yüze veri toplama tekniği kullanılmıştır. Araştırmada öğrencilerin çevreye yönelik duyarlılık düzeylerinin tespit edilmesi için "Çevresel Duyarlılık Ölçeği" kullanılmıştır. Araştırmanın verilerinin analiz süreçlerinin gerçekleştirilmesinde SPSS 20 istatistik programına başvurulmuştur. Araştırmada yer alan ortaokul öğrencilerinin tanıtıcı özelliklerinin dağılımı frekans ve yüzde ile ifade edilmiştir. Ortaokul öğrencilerinin Çevresel Duyarlılık Ölçeği ve alt boyutlarından almış oldukları puanların tanımlayıcı istatistikleri olarak ortalama, standart sapma kullanılmıştır. Öğrencilerin tanıtıcı özelliklerine göre ölçekten ve alt boyutlarından almış oldukları puanların farklılaşma durumları bağımsız örneklemler için t testi ve tek yönlü varyans analizi ile incelenmiştir. Araştırmanın verileri %95 güven düzeyinde analiz edilmiştir. Sonuç olarak ortaokul öğrencilerinin çevrenin korunmasına yönelik bilgi düzeylerinin, çevreye korumaya yönelik eylemlerinin, çevrenin korunmasına yönelik farkındalık düzeylerinin ve çevrenin korunması ile ilgili tutumlarının yüksek düzeyde olduğu belirlenmiştir.
Cinsiyet eşitliği çerçevesinde Sosyal Bilgiler ders kitaplarının (4,5,6,7) incelenmesi
(Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2022) Küçük Karaca, Ceren; Gedik, Hatice
Bu çalışmada sosyal bilgiler ders kitaplarındaki kazanım, konu ve görseller cinsiyet eşitliği çerçevesinde incelenmiş ve mevcut durum belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma, 2021-2022 eğitim–öğretim yılında okutulan sosyal bilgiler ders kitaplarıyla sınırlandırılmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kapsamında, 4-5-6 ve 7. sınıftan toplam 7 adet ders kitapları incelenmiştir. Verilerin toplanmasında içerik analizi yapılmıştır. İncelenen ders kitaplarında bireylerin cinsiyetlere göre "kadın" ve "erkek" sözcüklerinin yer alma sıklığı, bireylerin cinsiyetlerine göre mesleklerde yer alma sıklığı, bireylerin cinsiyetlerine göre bilim insanı olarak yer alma sıklığı, bireylerin cinsiyetlerine göre görsellerde yer alma sıklığı, bireylerin diğer alanlarda yer alma sıklığı cinsiyet eşitliği çerçevesinde incelenmiştir. Çalışmada elde edilen bulgulara göre metin ve görsellerde erkeklerin niceliksel olarak daha çok görünür olduğu, mesleklerde kadınların genellikle belli meslek grupları içerisinde ve erkeklerden daha yer verildiği, kadın bilim insanlarının erkek bilim insanlarına göre daha az yer bulduğu görülmüştür. Sonuç olarak ders kitaplarında kadınların erkeklere göre daha az yer bulduğu tespit edilmiştir.
Sözlü tarihle değer öğretimine yönelik bir eylem araştırması
(Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2022) Demirci, Emine; Sarı, Muhammed; Dere, İlker
Bu çalışmanın amacı, sosyal bilgiler dersinde sözlü tarih yöntemiyle değer öğretiminin 7. sınıf öğrencilerine katkılarını ortaya koymaktır. Bu amaçla, araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden işbirlikçi eylem araştırması kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 7. sınıftan 10 kız ve 10 erkek olmak üzere 20 öğrenci, öğrenci velileri ve sosyal bilgiler öğretmeni oluşturmaktadır. Çalışma grubu, amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örneklemeye göre seçilmiştir. Bu kapsamda öğrenci seviyesinin 7. sınıf düzeyinde olması, öğrencilerde kız erkek sayısının eşit olması, okul koşulları ve öğretmen işbirliği ölçüt olarak belirlenmiştir. Çalışmada veri toplama aracı olarak; ön bilgi değerlendirme formu, son bilgi değerlendirme formu, araştırmacı günlüğü, yapılandırılmamış gözlem, öğrencilerin sözlü tarih görüşme formu, veli görüşme formu, öğretmen görüşme formu, öğrenci görüşme formu, öğrencilerin aileleriyle gerçekleştirdikleri görüşme dokümanları, öğrenciler tarafından hazırlanan sözlü tarih materyalleri ve çalışma değerlendirme formu kullanılmıştır. Buradan elde edilen veriler, içerik analizi ile değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda, daha önce sözlü tarihe ilişkin herhangi bir fikri olmayan öğrencilerin, çalışma sonrasında bu yöntemi doğru bir şekilde tanımladıkları, sözlü tarih yöntemini ve yöntemin kullanım amacını tanıdıklarını, ön bilgi değerlendirme formu ve son bilgi değerlendirme formuna verdikleri cevaplardan yola çıkarak araştırmacı tarafından belirlenen dört temel değeri öğrendikleri belirlenmiştir. Ayrıca sosyal bilgiler dersinde sözlü tarih kullanımının aile, araştırma, iletişim becerileri, kanıt kullanma ve diğer katkılar olmak üzere öğrencilere çeşitli katkılar sağladığı, sözlü tarih çalışması ile öğrencilerin aile birliğine önem verme, dayanışma, saygı ve sorumluluk değerlerine ilişkin değişim ve sürekliliği algıladıkları, çalışma sonucunda öğrencilerin resim, poster, değerler panosu, hikâye ve rapor hazırladıkları ve bu materyalleri ilgi alanlarına göre seçtikleri, öğrencilerin hazırladıkları sözlü tarih materyallerinde dört temel değeri kavramlar ve örnek durumlarla ifade ettikleri tespit edilmiştir. Velilerin sözlü tarih çalışmasına ilişkin düşüncelerinde çalışmayı beğendikleri, geçmişi hatırladıkları; geçmiş ve günümüzü karşılaştırma, geçmişi anlatma, çocukluk anılarını paylaşma gibi deneyimler edindikleri, çalışmaya ilişkin periyodik tekrar, farklı kademelerde uygulama, daha büyük aile üyeleri ile görüşme yapma gibi birtakım önerilerde bulundukları, sözlü tarih uygulama sürecinde kaynak kişiler, öğrenci ve materyalden kaynaklı birtakım sorunlarla karşılaşıldığı sonucuna ulaşılmıştır.
Türkiye'de ilköğretim T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersi ile ilgili yapılmış yüksek lisans tezlerinin incelenmesi (2000-2020)
(Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2022) Serbest, Nur Sultan; Turan, Refik
Bu araştırmanın amacı Türkiye'de İlköğretim T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersiyle ilgili 2000-2020 yılları arasında gerçekleştirilen yüksek lisans tezlerinin farklı değişkenler açısından dağılımını incelemektir. Bu araştırma nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucu elde edilen veriler belirlenen temalar doğrultusunda betimsel analize tabi tutulmuştur. Araştırmanın örneklem grubunu YÖK Ulusal Tez Merkezi'nden konu kapsamında ulaşılan 59 adet yüksek lisans tezi oluşturmaktadır. Araştırmanın sonuçlarına göre, en fazla tezin hazırlandığı yıl 2019 yılı olduğu, en çok tezin Gazi Üniversitesi öğrencileri tarafından hazırlandığı görülmektedir. Tezlerin diğer değişkenler bakımından sonuçlarına göre, enstitü olarak ilk sırada Eğitim Bilimleri Enstitüleri, anabilim dalı olarak İlköğretim Anabilim dalı, danışman unvanı olarak ilk sırada Yardımcı Doçent gelmektedir. Tezlerde kullanılan yöntemler sırasıyla nicel, nitel ve karma yöntemlerden oluşmaktadır. En fazla çalışma öğrenciler ile gerçekleştirilmiş olup en fazla kullanılan veri toplama aracı ise test ve ölçeklerdir. Yüksek lisans tezlerinde en çok işlenen konu derslerde kullanılan yöntem, teknik ve materyal kullanımına ilişkindir. Araştırma sonucunda elde edilen sonuçlara göre tezlerde tespit edilen sorunlardan bazıları şöyledir: T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinin haftalık ders saati miktarı yetersizdir, öğrenciler tarihsel kavramları anlamakta zorlanmaktalar, okulların fiziki şartları yetersizdir, müfredat içeriği aşırı yoğundur. Tezlerde en sık dile getirilen öneriler ise şöyledir: Ders işlenişinde farklı yöntem, teknik ve materyal kullanılmalıdır, dersin müfredat içeriği ile derse ayrılan haftalık ders saati süresi uyumlu hale getirilmelidir, öğretmenlere çeşitli konularda hizmet içi eğitim verilmelidir.
Afet konularının sosyal bilgiler ders kitaplarına yansımaları
(Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2022) Karaca, Ömer Faruk; Şimşek, Ünal
Bu araştırma, afet konularının sosyal bilgiler ders kitaplarına yansımalarını ortaya koymak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bununla birlikte sosyal bilgiler dersi öğretim programı (2018) içerisindeki afet konularını da incelenmiştir. Araştırma, 2021-2022 yılında okutulan 5.6. ve 7.sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarıyla sınırlandırılmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yönteminden, kaynak ve materyal olarak da 5-6. ve 7. sınıf ders kitaplarından yararlanılmıştır. İncelenen öğretim programı ve ders kitaplarında afet konusu üniteler çerçevesinde metin ve görseller esas alınarak incelenmiştir. Araştırma sonucunda sosyal bilgiler dersi öğretim programı ve ders kitaplarında afet konusunda eksiklerin olduğu görülmüştür. Afet konusun özellikle 6. Sınıf ders kitaplarında çok fazla yer verilmemesi önemli bir eksik olarak göze çarpmaktadır. Ders kitaplarında yer alan afet konularına yeterli düzeyde yer verilmediği ve önemli ölçüde eksiklerin olduğu görülmüştür. Bu eksiklikler neticesinde ders kitapları içerisinde afet konularına daha fazla yer verilmesi gerektiği çıkarımına varılmıştır.
Sosyal bilgiler ders kitaplarında zaman ve kronolojiyi algılama becerisi bağlamında tarihi şahsiyetlere yer verilme durumunun incelenmesi
(Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2022) Öcal, Murat; Yıldırım, Tahsin
Araştırmanın amacı 2020-2021 eğitim öğretim yılında kullanılan 5., 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarında tarihi şahsiyetlere zaman ve kronolojiyi algılama becerisi bağlamında yer verilme durumunun incelenmesidir. Bu araştırma ile 2020-2021 eğitim öğretim yılında okutulan 5., 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarında zaman ve kronolojiyi algılama becerisi tarihi şahsiyetler bağlamında ne derece yer verildiği ve nasıl dağılım sergilediği incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini 2020-2021 eğitim öğretim yılında MEB yayınlarına ait 5., 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitapları oluşturmaktadır. Verileri toplamak için araştırmanın amacına uygun bir şekilde ilgili literatür incelenmiş, nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi tekniği ile tarama modelinde bir çalışma yapılmıştır. İnceleme sonucu elde edilen veriler betimsel analiz yöntemiyle değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgulara göre 5., 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarında yer alan zaman ve kronolojiyi algılama becerisinin konu kazanımlarına uygun olduğu görülmüştür. Zaman ve kronolojiyi algılama becerisi bağlamında tarihi şahsiyetlere yer verilme durumu 5. Sınıf düzeyinde zaman ve kronolojiyi algılama becerisine doğrudan kazandırılacak beceriler arasında yer verilmemiştir. Öğrenme alanlarına, konulara göre yer verilen tarihi şahsiyetlerin zaman ve kronolojiyi algılama becerisinin kazandırılmasındaki yeri ve önemi ortaya konulmuştur.
Çevre eğitiminde sıfır atık politikasının sosyal bilgiler dersine yansıması ve öğretmen görüşlerine göre incelenmesi
(Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2021) Altınok, Gamze; Yıldırım, Tahsin
Çevre sorunlarının oluşmasını önlemek ve çevreye duyarlı bireyler yetiştirebilmek için okullarda etkili bir çevre eğitiminin olması gereklidir. Bu çalışmada çevre eğitimi bağlamında sıfır atık politikasının sosyal bilgiler ders kitaplarına yansıması ve sosyal bilgiler öğretmenlerinin bu konudaki görüşlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada doküman analizi ve görüşme yöntemi kullanılmıştır. Çalışma kapsamında sosyal bilgiler dersi öğretim programı ve ders kitapları incelenmiş ve Aksaray ilinde görev yapmakta olan 25 sosyal bilgiler öğretmeniyle uzaktan (online) görüşmeler yapılmıştır. Veri toplama aracı olarak iki bölümden ve 10 sorudan oluşan görüşme formu kullanılmıştır. Görüşmede elde edilen veriler içerik analizine tabi tutulmuş ve temalar çerçevesinde raporlanmış farklı görüşler ve değerlendirmeler ele alınarak kategorilere ulaşılmıştır. Sosyal bilgiler dersi öğretim programı ve ders kitaplarının incelenmesi sonucunda ders kitaplarının ve programın çevre eğitimi ve sıfır atık konusunda içerik açısından yetersiz kaldığı ifade edilebilir. Bununla birlikte sosyal bilgiler öğretmenleri de çevre eğitimi ve sıfır atık konusunda sosyal bilgiler dersi içeriğinin yetersiz kaldığını ve içeriğin zenginleştirilmesi gerektiğini ifade etmişlerdir. Ayrıca sosyal bilgiler öğretim programına gerekli kazanımların eklenerek, bu kazanımların temel beceriler ve uygulamalar ile desteklenmesi gerektiğini belirtmişlerdir. Sosyal bilgiler dersi öğretim programında çevre, çevre sorunları, sıfır atık ve geri dönüşüm ile ilgili kazanımların arttırılması, ders kitaplarının da içerik ve görsel olarak zenginleştirilmesi ve bu kapsamda sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşlerinin alınması önerilmektedir.

Güncel Gönderiler