Mimari yapılarda görülen taş kabartma süslemelerin din ve sanat ilişkisi açısından değerlendirilmesi (Aksaray ili Güzelyurt örneği)

Uray, Gamze

Mimari yapılarda görülen taş kabartma süslemelerin din ve sanat ilişkisi açısından değerlendirilmesi (Aksaray ili Güzelyurt örneği)

dc.authorid	https://orcid.org/0000-0002-7975-7772
dc.contributor.author	Uray, Gamze
dc.date.accessioned	2020-02-11T08:43:12Z
dc.date.available	2020-02-11T08:43:12Z
dc.date.issued	2019
dc.department	Güzelyurt Meslek Yüksekokulu
dc.description.abstract	İnsanoğlunun, barınma ve korunma ihtiyacından dolayı, yaşadığı yeri ve çevreyi düzenleme isteği mimarlık eylemini başlatmış, yerleşik hayata geçmesiyle de ahşap, taş gibi malzemeleri kullanarak mimari yapıların gelişim sürecini hızlandırmıştır. Mimari yapının en temel biçimlendirme elemanı olan taş, aynı zamanda bir süsleme elemanı olarak kullanılmış din, kültür ve estetik kaygılar ile birleşerek, duygu ve düşünceleri anlatan bir araç olmuştur. Tarih öncesi çağlardan başlayarak günümüze kadar gelişim süreci içine giren mimari yapılar, her türlü toplumsal değişimden etkilenmiştir. Özellikle din ve sanat gibi kavramlar, mimari yapıların değişip gelişmesinde önemli rol oynamıştır. Din ve sanat; birbirine zıt iki kavram gibi gözükse de bu iki kavramın birbirleriyle olan etkileşimini göz ardı etmek yanlış olur. Sanat; biçim ve içerik olarak sosyo-kültürel düşünce yapısıyla gelişmiş, din yardımıyla da somutlaştırılmıştır. Kapadokya bölgesinde yer alan ve Aksaray’ın bir ilçesi olan Güzelyurt, kendine has tarihi ve kültürel yapısının yanı sıra sivil ve dini mimari yapıları ile de ön plana çıkmaktadır. 1924 yılına kadar Güzelyurt’ta yaşamış olan Rum halkından geriye kalan, sivil ve dini mimari yapılarda görülen taş kabartmalar, din ve sanat ilişkisinin somut bir örneğini ortaya koymaktadır. Bu çalışmada, Güzelyurt’ta yerinde yapılan gözlem ve incelemeler sonucunda sivil ve dini mimari yapıların dış cephelerinde görülen bitki, hayvan ve kadın figürlü taş kabartma süslemelerin Hristiyanlık dini açısından taşıdığı önem ve dönemin sanat üslubu incelenmiştir. Ayrıca Güzelyurt’ta yaşamış ve halen yaşamakta olan halk ile birebir görüşmeler(mülakat) yapılmış olup halkın konu ile ilgili bilgi ve düşünceleri hakkında veriler toplanmıştır. Çalışmada; din ve sanatın etkileşimi sonucu sivil ve dini mimari yapılarda görülen taş kabartma süslemelerin yapım tekniği, şekli, kullanım amacı, anlamı, yeri ve dönemi hakkında temel bilgilerin edinilmesi amaçlanmıştır. Araştırmalar sonucunda dinin yaşama ait bir gerçeklik olması, sanatında bu gerçekliği estetik bir güzellik katıp somutlaştırarak yansıttığı görülmüştür. Ayrıca din ve sanat olgularının birbirinden büyük ölçüde etkilendiği ve bu iki olgunun gelişip yayıldığı gözlemlenmiştir.
dc.description.abstract	The human beings’ desire to regulate the place where they live and the environment due to the need for shelter and protection of human beings has begun with the action of architecture. Stone, which is the most basic shaping element of the architectural structure, has also been used as an ornamentation element and has been a tool for expressing feelings and thoughts by combining with religion, culture and aesthetic concerns. Architectural structures, which have entered the development process from the prehistoric times to the present day, have been affected by all kinds of social changes. Especially concepts such as religion and art played an important role in changing and developing architectural structures. Religion and art; although it may seem like two opposing concepts, it would be wrong to ignore the interaction between these two concepts. Art; it was developed with the socio-cultural thought structure as form and content. Guzelyurt is a district of Aksaray, located in the Cappadocia region, and stands out with its civil and religious architectural structures as well as its historical and cultural structure. The stone reliefs seen in the civil and religious architectural structures remaining from the Greek people who lived in Guzelyurt until 1924 reveal a concrete example of the relationship between religion and art. As a result of observations and examinations in Guzelyurt, the importance of Christianity in terms of Christianity and the style of art of the period were examined. In addition, oneto-one interviews were held with the people who lived and has still lived in Guzelyurt. Study; as a result of the interaction of religion and art, it is aimed to obtain the basic information about construction technique, shape, purpose, meaning, place and period of stone relief ornaments seen in civil and religious architectural structures. As a result of the researches, it is seen that religion is a reality of life and reflects this reality with its aesthetic beauty. Furthermore, it was observed that the cases of religion and art were greatly influenced by each other and these two phenomena developed and spread.
dc.identifier.doi	10.32547/ataunigsed.467957
dc.identifier.endpage	145	en_US
dc.identifier.issn	1300-9206
dc.identifier.issn	2687-4288
dc.identifier.issue	42	en_US
dc.identifier.startpage	127	en_US
dc.identifier.uri	http://dx.doi.org/10.32547/ataunigsed.467957
dc.identifier.uri	https://hdl.handle.net/20.500.12451/7145
dc.identifier.volume	0	en_US
dc.indekslendigikaynak	TR-Dizin
dc.language.iso	tr
dc.publisher	Atatürk Üniversitesi
dc.relation.ispartof	Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi
dc.relation.publicationcategory	Makale - Ulusal Hakemli Dergi - Kurum Öğretim Elemanı
dc.rights	info:eu-repo/semantics/openAccess
dc.subject	Sanat
dc.subject	Din
dc.subject	Güzelyurt
dc.subject	Taş Kabartma
dc.subject	Mimari
dc.subject	Art
dc.subject	Religion
dc.subject	Guzelyurt
dc.subject	Stone Relief
dc.subject	Architecture
dc.title	Mimari yapılarda görülen taş kabartma süslemelerin din ve sanat ilişkisi açısından değerlendirilmesi (Aksaray ili Güzelyurt örneği)
dc.title.alternative	The evaluation of stone relief ornaments in architectural structures in the context of the relation ship between religion and art (the example of Guzelyurt district in Aksaray province)
dc.type	Article