Bosna-Hersek’in bölgesel sorunlarının çözümü: iskandinav modeli

Eski Yugoslavya topraklarında 1990’lı yıllarda meydana gelen çatışmaların son zamanlarındaki zorlu dönem, ilerleyen yıllarda çözülmesi gereken pek çok sorunu da günümüze miras olarak bıraktığı bilinmektedir. Şu anda Bosna-Hersek, çok uluslu yapıya sahip olmasından dolayı çıkmaza girmiş durumdadır. Bu çalışmanın amacı, Bosna-Hersek’in refah seviyesi yüksek bir ülke haline gelmesinin nasıl mümkün olabileceği hususunda ana hatlarıyla görüşleri bilimsel metotlarla ortaya koymaktır. Öncelikle bu makale kapsamında kısaca “İskandinav Modeli”nin işlevi incelenerek özellikle “Dayton Dörtlü" ülkeleri olarak adlandırılan Bosna-Hersek, Hırvatistan, Karadağ ve Sırbistan arasında daha yakın bir bölgesel iş birliğinin nasıl kurulabileceğinin analizi yöntem olarak kullanılmıştır. Diğer taraftan yakın geçmişte yaşanan sorunlar çözümlenmeden işaret edilen bölgede İskandinav modelinin hayata geçirilip geçirilmeyeceği, geçmişin çözülmemiş sorunlarının üstesinden gelinip gelinmeyeceği hususu incelendikten sonra bu konuda yapılabilecek iyileştirilmiş ekonominin ne olabileceğine dair çözüm aranmıştır. Bu çalışmanın sonucunda, İskandinav modelinin ilkeleri incelendiğinde bunun için güçlü bir siyasi istikrar değil, doğru yönde gelişen bir ekonominin olması gerektiği tespit edilmiştir.

The difficult period in the final stages of the conflict that took place in the former Yugoslavia in the 1990s is known to have left many issues unresolved, which need to be addressed in the future. Currently, Bosnia and Herzegovina, due to its multinational structure, finds itself in a deadlock. The aim of this study is to outline scientific views on how Bosnia and Herzegovina can potentially become a prosperous country. The study examines the function of the "Scandinavian Model" and uses the method of analyzing how closer regional cooperation can be established among the Dayton "quartet" countries, which include Bosnia and Herzegovina, Croatia, Montenegro, and Serbia. On the other hand, the study seeks to answer whether the Scandinavian model can be implemented in the region without resolving the problems of the recent past or whether an improved economy can help overcome the unresolved issues of the past, and what can be done in this regard. As a result of this study, when the principles of the Scandinavian model were examined, it was determined that this required not a strong political stability but an economy developing in the right direction.