Ayrımların eşiğinde hanefi-maturidi tefsir geleneği imkanı ve özgünlüğü
Loading...
Date
2024
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Aksaray Üniversitesi
Access Rights
info:eu-repo/semantics/openAccess
Abstract
Bu makale, Ehl-i Sünnet Tefsir Geleneğinin tek tip olmadığını ve aslında bu gelenek içerisinde -kısmen farklılaşsa da -temel kabuller ve yöntem açısından Hanefî-Mâtürîdî düşüncesi merkezinde inşa edilmiş tefsirlerin de bulunabileceği şeklindeki bir hipotezi temellendirmeyi konu ve hedef edinmiştir. Bu maksatla öncelikle rivayet ve dirayet tefsiri ayrımının Hanefî-Mâtürîdî geleneğinde farklı bir duruma işaret ettiği tartışılacak ve hipotez bu bağlamda değerlendirilecektir. Tefsir geleneğinin neredeyse on dört asırlık uzun bir dönemden oluşması nedeniyle çalışma Ebû Hanife (ö. 150/767), Ebû Mansûr el-Mâtürîdî ve Ömer en-Nesefi (ö. 537/1142) ile sınırlı tutulmuştur. Bu çerçevede öncelikle Ebû Hanife’nin Kur’ân âyetlerine yönelik tasnifi ile tefsir kaynaklarının Kur’ân’ı anlamadaki rolü üzerinde durulmuştur. Ardından Mâtürîdî’nin bilgi nazariyesine temas edilmiştir. Zira Mâtürîdî, Te’vîlâtü’l-Kur’ân adlı eserini esasen bilgi nazariyesi merkezinde oluşturmuştur. Bu husus aynı zamanda onun, söz konusu eserinin girişinde zikrettiği şartların daha iyi anlaşılmasına katkı sağlayacaktır. Bunun içinde makalede Te’vîlâtü’l-Kur’ân şarihi Alâüddîn es-Semerkandî’nin (ö. 539/1144) açıklamalarından yararlanılmıştır. Tefsir Geleneğinde Hanefî-Mâtürîdî çizgisinin takip edildiğini delillendirmek adına Ömer en-Nesefî’nin et-Teysîr fi’t-Tefsîr adlı eser, tefsirin kaynakları bağlamında mukayeseli bir yöntem ile incelenmiştir. Eserlerin mukayesesi neticesinde -her bir müfessirin biricik olması nedeniyle kısmi farklılıklar olsa daNesefî’nin Mâtürîdî’yi takip ettiği görülmüştür. Böylece Ehl-i Sünnet Tefsir Geleneğinde baskın bir rol üstlenen anlayıştan farklı bir damarın bulunduğu neticesine varılmıştır.
This article aims to substantiate the following hypothesis: Ahl al-Sunnah tafs?r tradition is not uniform; within this tradition, although partially differentiated, there are tafsirs that are centered on ?anaf?-M?tur?d? thought in terms of basic assumptions and methodology. For this purpose, first of all, the distinction between riw?yah and dir?yah tafs?r in the Hanaf?-M?tur?d? tradition are discussed; then the distinctions between are elaborated; finally, the hypothesis will be evaluated in this context. Since the tafs?r tradition spans a long period back of almost fourteen centuries, the study is limited to Ab? Han?fa (d. 150/767), Ab? Mans?r al-M?tur?d? and ‘Umar al-Nasaf? (d. 537/1142). In this framework, firstly, Ab? Han?fa’s classification of Qur’?nic verses and the role of tafsir sources in understanding the Qur'?n are emphasized. Then, al-M?tur?d?’s theory of knowledge is touched upon as al-M?tur?d?’s work, Ta’w?l?t al-Qur’?n, is essentially structured around the theory of knowledge. This issue will also contribute to a better understanding of the conditions he mentions in the introduction of the work in question. While doing this, the commentator of Ta’w?l?t al-Qur’?n, ?Al?? al-D?n al-Samarqand?’s (d. 539/1144) interpretations were utilized. To prove that the Hanaf?-M?tur?d? line is followed in the tradition of tafs?r, al-Nasaf?’s al-Tays?r fi’t-Tafs?r is analyzed with a comparative method in the context of the sources of tafs?r. As a result of the comparison, it is seen that al-Nasaf? follows al-M?tur?d?, although there are partial differences due to the uniqueness of each tafs?r. Thus, it has been concluded that there is a different tendency from the understanding that assumes a dominant role in the Ahl al-Sunnah Tafs?r Tradition.
This article aims to substantiate the following hypothesis: Ahl al-Sunnah tafs?r tradition is not uniform; within this tradition, although partially differentiated, there are tafsirs that are centered on ?anaf?-M?tur?d? thought in terms of basic assumptions and methodology. For this purpose, first of all, the distinction between riw?yah and dir?yah tafs?r in the Hanaf?-M?tur?d? tradition are discussed; then the distinctions between are elaborated; finally, the hypothesis will be evaluated in this context. Since the tafs?r tradition spans a long period back of almost fourteen centuries, the study is limited to Ab? Han?fa (d. 150/767), Ab? Mans?r al-M?tur?d? and ‘Umar al-Nasaf? (d. 537/1142). In this framework, firstly, Ab? Han?fa’s classification of Qur’?nic verses and the role of tafsir sources in understanding the Qur'?n are emphasized. Then, al-M?tur?d?’s theory of knowledge is touched upon as al-M?tur?d?’s work, Ta’w?l?t al-Qur’?n, is essentially structured around the theory of knowledge. This issue will also contribute to a better understanding of the conditions he mentions in the introduction of the work in question. While doing this, the commentator of Ta’w?l?t al-Qur’?n, ?Al?? al-D?n al-Samarqand?’s (d. 539/1144) interpretations were utilized. To prove that the Hanaf?-M?tur?d? line is followed in the tradition of tafs?r, al-Nasaf?’s al-Tays?r fi’t-Tafs?r is analyzed with a comparative method in the context of the sources of tafs?r. As a result of the comparison, it is seen that al-Nasaf? follows al-M?tur?d?, although there are partial differences due to the uniqueness of each tafs?r. Thus, it has been concluded that there is a different tendency from the understanding that assumes a dominant role in the Ahl al-Sunnah Tafs?r Tradition.
Description
Keywords
Tefsir, Kur’ân, Ebû Hanîfe, Mâtürîdî, Ömer en-Nesefî, Tafs?r, Qur’?n, Ab? Han?fa, M?tur?d?, Umar al-Nasaf?
Journal or Series
WoS Q Value
Scopus Q Value
Volume
11
Issue
21
