Türk dünyası epik destanlarında bir oyun olarak dansın ritüelistik işlevi
| dc.authorid | 0000-0002-6350-3575 | |
| dc.authorid | 0000-0002-1715-7843 | |
| dc.contributor.author | Bayır, Zehra | |
| dc.contributor.author | Küçükbasmacı, Gülten | |
| dc.date.accessioned | 2023-09-26T06:31:50Z | |
| dc.date.available | 2023-09-26T06:31:50Z | |
| dc.date.issued | 2023 | |
| dc.department | Rektörlük | |
| dc.description.abstract | İnsanlar, duygu ve düşüncelerini anlatmak için oyunu bir araç olarak kullanmışlardır. Her toplumun tarihî geçmişi vardır. Toplumların tarihî geçmişini yansıtan sözlü ürünlerden biri de destanlardır. Türk destanlarındaki oyunlar; oyun icracılarının fikirlerini, düşüncelerini yansıtır. Bazı oyunlar sözle icra edilirken bazıları sözsüzdür. Sözsüz oyunlardan olan dans, ilk göze çarpandır. Dans, kökeni uzun zaman öncesine dayanan müzik eşliğinde yapılan ritmik ve bedensel hareketlerdir. Dans, dünyada var olduğundan bugüne kadar bütün çağlarda ve toplumlarda var olmuştur. Geçmişle bağ kurmada ve kültürel belleğin aktarılmasında bir araç olarak görülmektedir. Özellikle dansın yapıldığı mekânlarda bir iletişim ortamı oluşmaktadır. Dans ortamı, kültürün aktarımını ve bireylerin sosyalleşmesini sağlamaktadır. Dans, hem toplumların kendi kültürlerini yaşattıkları, hem de icra ortamlarında kültürel imgelerini yansıtan, izlenim oluşturan bir simgedir. Günümüzde salt eğlence işlevine indirgenmiş olan dans, gündelik yaşam içinde de toplumsal hafızanın korunması, yeniden yaşatılması için bir bağlam oluşturmaktadır. Türk kültüründe geçmişten günümüze kadar gerçekleştirilen danslar; içeriği, zamanı, mekânı, icracıları ve izleyicileri bakımından farklı işlevlere sahiptir. Dans, bir kültürdür; çalışmanın amacı ise dansın ritüelistik işlevinin tayin edilmesidir. Bu amaçla çalışmada dansın ritüelistik kökeni üzerinde durularak yöntemi, amacı, aracı, uygulayıcısı, mekânı, zamanı ve anlamı açısından büyüyle ilişkisinin çerçevesi çizilecektir. Türk dünyası destanlarında dansın bir ritüel olarak hangi durumlarda yer aldığı belirlenecek ve kurgudaki rolü anlaşılmaya çalışılacaktır. Ele alınan destanlarda tespit edilen danslar, ritüelistik işlev kapsamında incelenmiş ve dansların kültürel bellekteki yeri saptanmıştır. Dans, icra edildiği her bağlamda yaşatılan kültürün bir biçimi ve geçmişle bağının kurulduğu kültürel bir bellektir. İncelenen destanlardaki dansların ritüelistik işlevden başka dikkat çekme, etkileme, büyüleme işlevleri bulunmaktadır. Ritüeller, bir yandan kültürü yaşatırken bir yandan da tekrarlanan davranışlar ve bir hatırlama biçimi olarak geçmişle bağ kurar ve kültürel belleği canlı tutar. Bir ritüel olarak icra edilen danslar kültürel belleğin yeniden inşasına izin verir. | |
| dc.description.abstract | One of the oral products reflecting the cultural memory of societies is epics. As an element of culture, the game is included in Turkish epics in many varieties. Some games are performed with words while others are performed without words. Dance, one of the non-verbal games, is the first to catch the eye. The origin of dance, which can be defined as rhythmic and bodily movements accompanied by music, dates back to ancient times. Dance has preserved its place in all ages and societies and has been a part of cultural activities since its existence in the world. Especially in dance venues, an environment of communication is created. Rituals, seasonal celebrations, entertainment, rites of passage and many other artistic activities involve dance. The performance environment of dance enables the transmission of culture and the socialization of individuals. Dance is a symbol through which societies both keep their own culture alive and reflect their cultural images in performance environments, creating impressions. Today, dance, which has been reduced to a purely entertainment function, also constitutes a context for the preservation and revitalization of social memory in everyday life. Evaluating dance in its context will enable it to point to a different dimension of culture and play. Depending on the context, the meaning of the dance may differ and the meanings attributed to the action may also change. Dance also has a magical quality and becomes an effective tool for rituals. In this respect, dance, which bears the traces of rituals, is also performed in places where magical elements are revived.Dances have different functions in terms of content, time, place, performers and audiences. The aim of this study is to determine the ritualistic function of dance in the epics of the Turkic world. The study will focus on the ritualistic origins of dance and outline its relationship with magic in terms of its method, purpose, medium, practitioner, space, time and meaning. The dances identified in the epics were analyzed within the scope of ritualistic function and the place of dances in cultural memory and their role in fiction were determined. Dance is a form of culture that is kept alive in every context in which it is performed and a cultural memory that connects with the past. Apart from ritualistic functions, the dances in the analyzed epics have the functions of attracting attention, impressing and mesmerizing. Rituals keep culture alive, while at the same time, as repeated behaviors and a form of remembrance, they connect with the past and keep cultural memory alive. Dances performed as a ritual allow the reconstruction of cultural memory. | |
| dc.identifier.doi | 10.55666/folklor.1257962 | |
| dc.identifier.endpage | 73 | en_US |
| dc.identifier.issn | 2651-253X | |
| dc.identifier.issue | 1 | en_US |
| dc.identifier.startpage | 59 | en_US |
| dc.identifier.uri | https:/dx.doi.org/10.55666/folklor.1257962 | |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/20.500.12451/10956 | |
| dc.identifier.volume | 6 | en_US |
| dc.indekslendigikaynak | TR-Dizin | |
| dc.language.iso | tr | |
| dc.publisher | Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Yazarları Derneği | |
| dc.relation.ispartof | Folklor akademi dergisi (Online) | |
| dc.relation.publicationcategory | Makale - Ulusal Hakemli Dergi - Kurum Öğretim Elemanı | |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | |
| dc.subject | Oyun | |
| dc.subject | Kamlık | |
| dc.subject | Destan | |
| dc.subject | Dans ve Ritüel | |
| dc.subject | Kültürel Bellek | |
| dc.subject | Game | |
| dc.subject | Camness | |
| dc.subject | Epic | |
| dc.subject | Dance and Ritual | |
| dc.subject | Cultural Memory | |
| dc.title | Türk dünyası epik destanlarında bir oyun olarak dansın ritüelistik işlevi | |
| dc.title.alternative | The ritualistic function of dance as a game in the epic epics of the Turkic world | |
| dc.type | Article |
