Makale Koleksiyonu

Bu koleksiyon için kalıcı URI

https://hdl.handle.net/20.500.12451/61

Listeleniyor 1 - 20 / 203

Anlama-anlatma becerilerinin geliştirilmesi süreçlerinde kullanılan not alma yöntemleri üzerine yapılan çalışmalara yönelik değerlendirme
(Eğitim-Bir-Sen, 2021) Fidan, Mehmet
Eğitim süreçlerinde aktarılan veya araştırma sonucunda ulaşılan bilgilerin kavranmasında ve hatırlanmasında öğrencilerin kullandıkları not alma yöntemleri önemli konumda bulunur. Nitekim öğrencilerin eğitim süreçlerinde dersin, konunun vb. niteliklerine göre kullandıkları not alma yöntemleri etkili öğrenmeye de katkı sağlamaktadır. Not alma yöntemlerinin bu niteliğinden dolayı ilgili konu alanında birçok araştırmacının bu alana yöneldiği ve yöntemlerin etkililiği konusunda çeşitli verilere, tespitlere ulaştığı görülmektedir. Bu açıdan ilgili araştırmalara ait verilere bütünsel bir bakış açısıyla yaklaşmak durum tespiti açısından gereklidir. Bu araştırmada öğrencilerin anlama ve anlatma becerilerinin geliştirilmesi süreçlerinde kullanılan not alma yöntemleri üzerine yapılan çalışmalar değerlendirilmiştir. Çalışmalar bilim alanı, konu alanı ve tespitler yönünden analiz edilmiştir. Bu araştırmada nitel yöntemlerden yararlanılmıştır. Araştırma sürecinde not alma yöntemlerine yönelik lisansüstü tezler ve makaleler incelenmiştir. Verilerin elde edilmesinde ve analizinde doküman incelemesi, içerik analizi yöntemlerinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen verilere göre not alma yöntemlerine yönelik en çok çalışmanın genelde Türkçe eğitimi, yabancı dil eğitimi ve eğitim bilimleri alanlarında olduğu tespit edilmiştir. Not alma yöntemlerinin dinleme becerilerine etkisi ve not alma yöntemlerine yönelik özel stratejiler ise araştırmalarda ön plana çıkan konu alanlarıdır.
Beşinci sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama, okuma motivasyonu ve türkçe dersine yönelik tutumları arasındaki ilişki
(Mehmet Kurudayıoğlu, 2021) Türkben, Tuncay; Gündeger, Ceylan
Bu araştırmanın amacı okuduğunu anlama, okuma motivasyonu ve Türkçe dersine yönelik tutum arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırma ilişkisel tarama yoluyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubu, 385 öğrenciden oluşmaktadır. Verilerin toplanmasında “Okuma Motivasyonu Ölçeği”, “Türkçe Dersine Yönelik Tutum Ölçeği” ve “Okuduğunu Anlama Testi” kullanılmıştır. Verilerin toplanması aşamasında, ölçek sahibi araştırmacılardan, MEB’den ve Etik Kuruldan gerekli izinler alınmıştır. Yapılan analizler sonucunda beşinci sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama seviyelerinin orta düzeyde, okuma motivasyonu ve Türkçe dersine yönelik puanlarının ise yüksek düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Katılımcıların okuduğunu anlama, okuma motivasyonu ve Türkçe dersine yönelik tutum puanları cinsiyete göre anlamlı farklılık göstermektedir. Bu farklılık kızların lehinedir. Elde edilen bir başka bulguya göre, içsel motivasyon ve Türkçe dersine yönelik tutumun okuduğunu anlamayı olumlu yönde etkilediği yönündedir. Bu durum içsel motivasyon ve tutumun öğrencilerin okuduğunu anlamak için ihtiyaçları olan bilişsel ve duyuşsal becerileri geliştirdiğini göstermektedir. Bununla birlikte dışsal motivasyonun okuduğunu anlama üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olmadığı belirlenmiştir.
Akademik tartışma modelinin 8. sınıf öğrencilerinin konuşma kaygılarına ve sözlü anlatım öz yeterlik algılarına etkisi
(Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü, 2021) Aydın, Erkan; Kayman, Faruk
Bu araştırmada, akademik tartışma modelinin 8. sınıf öğrencilerinin konuşma kaygılarına ve sözlü anlatım öz yeterlik algılarına etkisini incelemek amaçlanmıştır. Araştırmada, karma araştırma yöntem desenlerinden biri olan açımlayıcı sıralı desen kullanılmıştır. Bu bağlamda araştırmanın nicel boyutunda, “ön-test ve son-test kontrol gruplu” yarı deneysel desene; nitel boyutunda ise olgubilim desenine başvurulmuştur. Araştırmanın çalışma grubunu 49 öğrenci oluşturmaktadır. Bu öğrencilerden 24’ü deney grubunda, 25’i ise kontrol grubunda yer almaktadır. Araştırmanın nicel verileri, Gündüz (2020) tarafından geliştirilen “Konuşma Kaygısı Ölçeği” ve Demir (2020) tarafından geliştirilen “Sözlü Anlatım Öz Yeterlik Algısı Ölçeği” ile; nitel verileri ise araştırmacılar tarafından hazırlanan “Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu” ile toplanmıştır. Araştırmanın nicel veri analizinde, SPSS 20 analiz programı kullanılarak t-Testi ve iki yönlü ANOVA yapılmış; nitel veri analizinde ise NVivo 12 analiz programına başvurulmuştur. Araştırmanın sonuçlarına göre akademik tartışma modeliyle ders işlenen deney grubu öğrencilerinin, mevcut programla ders işlenen kontrol grubu öğrencilerine göre konuşma kaygılarının anlamlı derecede düştüğü, sözlü anlatım öz yeterlik algılarının ise anlamlı derecede arttığı gözlemlenmiştir. Ayrıca öğrencilerle yapılan görüşmeler sonucunda öğrenciler, bu tartışma modeliyle işlenen derslerden sonra konuşma özgüvenlerinin arttığını, konuşma kaygılarının düştüğünü, daha güçlü iletişim kurabildiklerini, birbirlerine daha saygılı olduklarını, etkili konuşabildiklerini belirtmişlerdir.
Informal logic and fallacies in the field of history
(Ahmet Şimşek, 2021) Gültekin, Fatma
It is not possible to talk about a research field, a study discipline in which there is no logic, correct thinking, argumentation, deduction, and reasoning. Therefore, as a field of study, the discipline of history puts out its products within the framework of logic, correct thinking, and reasoning. In social sciences fields such as history, informal logic may be used better than classical or modern logic in disciplines where everyday language may be used.This study aims to show informal logic, the compatibility of informal logic with the nature of the history discipline, and how historical interpretations can be handled in terms of fallacies by considering the compatibility with nature. In the study, the informal logic in history discipline and the fallacies within the scope of informal logic are discussed, and the existing fallacies are refined by considering those that have similar content, were interrelated, were seen together, and then they were grouped under 13 fallacies.Thus, in the study, a classification of historical reasoning fallacies is presented based on historical reasoning: “ambiguity, ad hominem, exaggeration, reductionism, over-generalization, false analogy, criteria-based fallacies, inductive fallacy, faulty causality, emotionalization, irrelevance, faulty justification, stereotypical thinking”. With these 13 kinds of fallacies, various historical commentaries, and description examples, the aim is to offer explanatory information on this subject to historians and history educators. In subsequent studies, it is suggested to identify whether fallacies work in increasing the level of historical thinking when used by historians and history educators.
Yabancı dil olarak türkçe öğretim programı’nın 21. yüzyıl becerileri açısından incelenmesi
(Bayburt Üniversitesi, 2021) Aydın, Erkan; Tunagür, Muhammed
21. yüzyıl becerileri, günümüz insanını tüm yönleri ve boyutlarıyla gelişmesine olanak sunan bileşenler bütünüdür. Bu sebeple eğitim sahasının tüm paydaşlarının bu becerilere sahip olmaları önem taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı, Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretim Programı’nın (2020) temel dayanaklar ve yaklaşım, genel amaçlar, ölçme ve değerlendirme alanı, programın uygulanmasına ilişkin öneriler kısmı ile dil becerileri ve dil seviyeleri kazanımlarını 21. yüzyıl becerileri açısından incelemektir. Bu doğrultuda çalışmada doküman incelemesi kullanılmış ve elde edilen veriler betimsel analiz yöntemiyle çözümlenmiştir. Çalışmanın bulgularına göre programın temel dayanakları ve yaklaşımında, genel amaçlarında, ölçme ve değerlendirme ile programın uygulanmasına ilişkin öneriler kısmında 21. yüzyıl becerilerine yer verildiği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca dil becerileri ve dil seviyeleri kazanımlarının çoğunlukla 21. yüzyıl becerileriyle uyumlu olduğu tespit edilmiştir. Ancak kazanımlara genel olarak bakıldığında 21. yüzyıl becerilerinin dil becerilerinde ve dil seviyelerindeki dağılımlarının eşit bir şekilde yapılmadığı görülmüştür. A
Türkçe öğretmenlerinin mobil uygulamaları eğitsel amaçlı kullanımlarının incelenmesi: karma yöntem araştırması
(İnönü Üniversitesi, 2021) Aydın, Erkan; Tunagür, Muhammed
Araştırmada Türkçe öğretmenlerinin mobil uygulamaları eğitsel amaçlı kullanımlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi ve mobil öğrenmeye ilişkin görüşlerinin alınması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda karma araştırma yöntem desenlerinden olan açımlayıcı desen kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Millî Eğitim Bakanlığı bünyesinde Adıyaman, Ağrı ve Van’da görev yapan 128 kadın ve 193 erkek olmak üzere gönüllü toplam 321 Türkçe öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada, veri toplama aracı olarak Çam ve Uysal (2017) tarafından öğretmen adayları üzerinde geliştirilen “Mobil Uygulamaların Eğitsel Amaçlı Kullanımı Ölçeği” ve öğretmenlerin mobil uygulamaların eğitsel kullanımına ilişkin görüşlerini almak amacıyla “Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu” kullanılmıştır. Çalışmanın veri analizinde betimsel analiz, t testi ANOVA ve içerik analizi kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre Türkçe öğretmenlerinin mobil uygulamaları eğitsel amaçlı kullanım seviyelerinin yüksek olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Cinsiyet değişkeni açısından kadın öğretmenlerin, yaş değişkeni açısından 21-27 yaş grubunun, hizmet yılı değişkeni açısından 1-7 yıl arasında hizmet yılı olan öğretmenlerin, teknoloji kullanım düzeyi değişkeni açısından teknoloji kullanımında iyi olan öğretmenlerin lehine anlamlı farkın oluştuğu bulgusuna ulaşılmıştır. Yalnızca internet kullanımının mobil öğrenme ile anlamlı fark oluşturmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca Türkçe öğretmenleri ile yapılan görüşmeler sonucunda Türkçe öğretmenleri; mobil öğrenmenin öğrenme sürecinde gerekli ve faydalı olduğunu, mobil öğrenmenin eğitim sürecine entegre edilerek yaygınlaştırılması gibi olumlu görüşler belirtmişlerdir. Araştırmanın sonuçlarından hareketle birtakım öneriler sunulmuştur
Türkçe ders kitaplarındaki öyküleyici metinlerin yapısal ve eğitsel ilkeler açısından incelenmesi
(Özcan, Mustafa Süleyman, 2019) Türkben, Tuncay
Bu çalışmada ortaokul 5, 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki öyküleyici metinler, çocuğa görelik ilkesi açısından incelenmiştir. Metinler tasarım, içerik ve eğitsel ilkeler doğrultusunda ele alınmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini ilköğretim ikinci kademede 2018-2019 öğretim yılında MEB tarafından dağıtımı yapılan tüm Türkçe ders kitapları oluşturmaktadır. Örneklem olarak her kademedeki Türkçe ders kitabından (5-8. Sınıf) random usulüyle üçer öyküleyici metin seçilmiş ve incelenmiştir. Ders kitaplarında bulunan edebî metinler, türlerine göre sınıflandırılmış ve özellikleri belirlenmiştir. Daha sonra Türkçe ders kitabı metinleri belirlenen ilkeler doğrultusunda incelenmiştir. Araştırmanın sonunda elde edilen bulgular, alan yazından elde edilen bulgular birlikte verilmiş ve birtakım önerilere yer verilmiştir.
Examination of text pictures in turkish textbooks
(İnönü Üniversitesi, 2019) Türkben, Tuncay
Turkish textbooks are among the main sources used in teaching processes. For this reason, textbooks should be prepared in accordance with the target group with their language and expression, content, visual design and educational aspects. The pictures to be given with the texts must be made with the artist's sensitivity. As a visual element, paintings have an important function on their own, and when considered together with the text, they become a stimulus that complements the meaning, explains, extends and sometimes adds new meanings to the text. Improve children's comprehension, comparison and perception skills on illustrations in books. It becomes easier for them to understand the subject. In this study, the visuals in the secondary school Turkish textbook were evaluated in the context of relative relativity, conformity with the text, and relation of text painting. In this research, document analysis technique which is one of the qualitative research methods is used. The population of this research, the Turkish textbooks that were taught in the 2018-2019 school year, and the sample are the Turkish textbooks that are taught in the province of Aksaray. In this study, which aims to examine the conformity of the text in Turkish textbooks to the level of text and the picture harmony, 96 texts in the 5th, 6th, 7th and 8th grade Turkish textbooks are studied. The study was based on the evaluation criteria of the pictures presented in the course books of İşeri (2014). Descriptive analysis technique was used to analyze the research data. The findings of the study were discussed in the framework of the study and in the framework of the literature and different suggestions were given.
Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinlerin İlettiği Değerler Açısından İncelenmesi
(Mehmet Kurudayıoğlu, 2019) Türkben, Tuncay
Değerlerimiz ve yetkinliklerle bütünleşmiş bilgi, beceri ve davranışlara sahip nitelikli bireylerinyetişmesinde Türkçe ders kitabı metinlerinin katkısı yadsınamaz. Öğretim programlarınınperspektifini oluşturan değerlerin öğrencilere aktarılmasında bu metinler, temel araçkonumundadır. Bu çalışmada, 2018 yılı Türkçe Dersi Öğretim Programı doğrultusunda hazırlanmışTürkçe ders kitapları, değerler iletimi açısından incelenmiştir. Araştırmada nitel araştırmayöntemlerinden doküman analizi kullanılmıştır. Metinler, oluşturulan “Değerler İncelemeFormu”na göre taranmıştır. Elde edilen bulgular tablolar halinde verilmiştir. Elde edilen bulgularagöre metinlerin değerleri iletmede yetersiz kaldığı görülmektedir. Türkçe ders kitapları metinleriarasında değerler iletimi açısından bir dengenin olmadığı tespit edilmiştir. Benzer şekilde derskitaplarındaki değerlerin dağılımında da bir dengenin gözetilmediği görülmektedir. Derskitaplarındaki metinlerde en fazla sevgi, saygı, yardımlaşma, duyarlılık, çalışkanlık, dayanışmadeğerleri yer alırken; en az iletilen değerlerin ise tasarruf, eşitlik, adalet olduğu tespit edilmiştir.Elde edilen bulgular, alanyazından elde edilen bulgularla birlikte değerlendirilmiştir. Araştırmanınbulguları doğrultusunda birtakım önerilere de yer verilmiştir.
Türkçe Öğretmenlerinin Anlama Becerilerinde Ölçme ve Değerlendirmeye Yönelik Görüşleri
(Mehmet KURUDAYIOĞLU, 2019) Deniz, Kemalettin; Dinçel, Betül Keray
Bu araştırmanın amacı; Türkçe öğretmenlerinin Türkçe eğitiminin, okuma becerisinin,dinleme/izleme becerisinin ölçme ve değerlendirmesine ilişkin görüşlerini belirlemektir. Araştırmanitel bir çalışmadır. Çalışma grubu olarak ön uygulamada 5, ana uygulamada 50 öğretmenden görüşalınmıştır. Veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Görüşmeformunda 23 soru yer almaktadır. İçerik analizi yöntemi kullanılarak veriler incelenmiştir. Türkçeöğretmenlerinin Türkçe eğitimi, okuma ve dinleme becerilerinin ölçme ve değerlendirmesine ilişkingörüşleri incelendiğinde genellikle ölçme ve değerlendirme kavramını bilmedikleri, ölçme vedeğerlendirmeyi ağırlıklı olarak sürecin sonunda kullandıkları, Türkçe Dersi Öğretim Programı (5, 6,7 ve 8. sınıflar) ve kitaplardaki ölçme ve değerlendirme araçlarını çoğunun kullanmadığı, öğrenmealanlarına göre ayrı ayrı puanlama yapmadıkları, anlama becerilerinin ölçümüne yönelik başta açıkuçlu ve kısa cevaplı olmak üzere aynı soru türlerini kullandıkları, özellikle sınıfların kalabalık olmasıgibi pek çok sorun belirttikleri ortaya çıkmıştır.
Etkinliklerle çocuk edebiyatı yapıtlarının Türkçe öğretiminde kullanılması
(Yakup YILMAZ, 2019) Türkben, Tuncay
Türkçe öğretimi ile anlama ve anlatma becerileri gelişmiş, dil bilinci ve duyarlılığına sahip, okumakültürü edinmiş, millî ve evrensel değerleri içselleştirmiş, düşünen duyarlı bireylerin yetiştirilmesihedeflenmektedir. Türkçe öğretimi ile yalnız dilsel beceriler değil, düşünme, anlama, sıralama,sınıflama, sorgulama, ilişki kurma, eleştirme, tahmin etme, analiz-sentez yapma, değerlendirme gibizihinsel becerilerin geliştirilmesi de hedeflenmektedir. Bu becerilerin kazandırılmasında onların ilgi,gereksinim ve dil evrenlerine uygun, Türkçenin anlatım olanaklarının yansıtıldığı metinlerin yeri veönemi büyüktür. Bu nedenle öğrenciler, ilköğretim birinci sınıftan başlayarak, Türkçenin anlatımgücünü yansıtan, onların dil gelişimlerine ve gereksinimlerine uygun ürünlerle karşılaştırılmalıdır.Ana dili öğretimi bilgiden çok beceri kazandırmayı amaçladığı için hedeflenen beceri ve kazanımlarıngerçekleştirilmesinde etkinliklerden yararlanılmaktadır. Dört temel dil becerisine yönelikhazırlanacak etkinliklerin bütünsellik içerisinde geliştirilmesi ve öğrencilerin bu becerilerikullanabilecekleri, sınayabilecekleri ortamlar oluşturulmalıdır. Becerilerin tümünün bir denge içindegeliştirilmesi gerekir. Hazırlanan etkinlikler, öğrenci tarafından metnin anlaşılmasını,yorumlanmasını; metinden sonuçlar çıkarıp bu sonuçları yaşamında kullanabilmesini sağlamalıdır.Bu çalışmanın amacı, Türkçe Dersi Öğretim Programı’nda öğrencilere kazandırılmaya çalışılan temeldil beceri alanlarında hedeflenen amaç ve kazanımları gerçekleştirmeye yönelik çocuk edebiyatımetinlerinden hareketle etkinlik oluşturmaktır. Çocuk edebiyatı metinleri doğrultusunda etkinliktasarlamayı amaçlayan bu çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden belgesel tarama (dokümanincelemesi) kullanılmıştır. Belgesel tarama, var olan kayıt ve belgelerden veri toplama tekniğidir. Buçalışmada, dil becerilerini geliştirmeye yönelik uygulama ve etkinlik örneklerine yer verilmiştir.
Beşinci Sınıf Türkçe Ders Kitabı Metinlerinin Metinsellik Ölçütleri Açısından İncelenmesi
(Mehmet Kurudayıoğlu, 2018) Türkben, Tuncay
Türkçe öğretiminde, temel dil becerilerin ve üst düzey bilişsel becerilerin kazandırılmasındametinlerden yararlanılır. Bu nedenle, Türkçe ders kitaplarına seçilecek metinlerin, çocuğa göreolması ve bu becerileri kazandıracak nitelikleri taşıması önemlidir. Öğrenme ve öğretme sürecindekullanılan metinlerin işlevsel olarak kullanılabilmesi için metinleri inceleme alanına alanmetindilbilimin verilerinden de yararlanmak gerekmektedir. Ders kitabına seçilecek metinlerinmetinsellik ölçütlerine uygun olarak seçilmesi gerekir. Bu çalışmada da 5. sınıf Türkçe ders kitabındabulunan metinler, metinsellik ölçütleri yönüyle incelenmeye çalışılmıştır. Metinlerin metinsellikölçütlerine uygunluklarını tespit etmek amacıyla da İşeri’nin (2014) belirlediği metinsellik ölçütlerikullanılmıştır. Yapılan inceleme sonucunda 5. Sınıf Türkçe ders kitabındaki bazı metinlerinmetinsellik ölçütlerini tam olarak karşılamadıkları, metinlerin metinsellik ölçütleri doğrultusundaoluşturulmadıkları ve seçilmedikleri anlaşılmaktadır.
Geçmişi susturmak; tarihin üretilmesi ve iktidar
(Ahmet Şimşek, 2018) Turan, Refik
Michel-Rolph Trouillot’un ilk defa 1995 yılında Boston’da Silencing the Past: Power and Production of History adıyla yayınlanan bu kitabı yirmi yıl gibi uzun bir süre sonra Sezai Ozan Zeybek tarafından Türkçeye çevrilerek 2015 yılında İthaki Yayınevi tarafından Türkiye’de yayınlanmıştır. Dünyada 1970’lerin başlarında başlayan ve gittikçe yopunluk kazanan postmodern söylemler 1990’lı yıllara gelindiğinde yerleşik tarih anlayışlarına yönelik eleştiriler olarak da kendini göstermeye başlamıştır. Hatırlanacak olursa bu dönemde postmodern tarih eleştirileri alanında yayınlanan Hayden White’ın The Content of the Form: Narrative Discourse and Historical Representation (1987), Keith Jenkis’in Rethinking History (1991), Francis Fukuyama’nın, The End of History and the Last Man (1993) ve Alun Munslov’un Deconstructing History (1997) gibi eserleri pozitivist felsefeye dayalı geleneksel tarih anlayışlarına sarsıcı darbeler indirmişti. Bu dönem, Türkiye’de de tarihçilik ve tarih eğitimi alanlarında resmi tarih, ezberci eğitim ve Avrupa-merkezcilik gibi kavramların sıkça sorgulanmaya başlandığı ve eleştirildiği bir dönem olmuştur (Dinç, 2004; Şimşek, 2013; Demircioğlu, 2014; Şimşek ve Alaslan, 2017). Nitekim 2000’li yılların başlarında eğitim sisteminde postmodern yapılandırmacı anlayışı temel alan bir değişikliğin gerçekleştirilmesi ile büyük ölçüde genelde sosyal bilimler alanlarına; özelde ise tarihçilik ve tarih eğitimi alanlarına postmodern etkiler aktarılmıştır (Yılmaz, 2013; Turan, 2015; Turan, 2016). İşte, Trouillot, eserini ilk olarak böyle bir iklimin hâkim olduğu 1995 yılında yayınlamıştır. Bu nedenle de eser, ana hatlarıyla pozitivist tarih teorilerinin gözden düştüğü ve Avrupa-merkezci büyük tarihsel anlatıların sorgulandığı 1990’lı yılların genel havasını yansıtmaktadır.
Söz varlığını belirlemeye ve geliştirmeye yönelik araştırmaların değerlendirilmesi
(Akademisyenler Birliği Derneği, 2018) Türkben, Tuncay
Dil, hem birey, hem de toplum için en etkili iletişim aracıdır. İnsanın duygu ve düşüncelerini ifade etmesi, başkalarıyla iletişim kurması, kültürünü geleceğe taşıması dil aracılığıyla mümkün olmaktadır. Bu nedenle dil öğretimi önem taşımaktadır.Kişi, edindiği sözcüklerle ana dilini kullanmaktadır. Ana dilin doğru, etkili ve güzelkullanımı da kişisel söz varlığının zenginliği ile mümkün olmaktadır. Bu açıdan okulöncesi dönemden itibaren söz varlığını zenginleştirecek çalışmaların yapılması vegerekli materyallerin de bilimsel ölçütler ışığında hazırlanması gerekmektedir. Dilve zihinsel becerilerin gelişiminde kilit rol oynayan söz varlığının kazandırılmasındaTürkçe ders kitaplarının ve öğrenme ortamında kullanılan strateji, yöntem ve tekniklerin rolü büyüktür. Bu çalışmada da eğitim alanında söz varlığını belirlemeyeve geliştirmeye yönelik lisansüstü çalışmaların değerlendirilmesi amaçlanmıştır.Öğrencilerin söz varlığını belirlemeye yönelik araştırmalar ile ders kitapları üzerineçalışmalar araştırmamızın kapsamına alınmıştır. Araştırma, betimleyici bir çalışmaolup veriler doküman incelemesi yöntemi ile toplanmıştır. İnceleme yapılırken YÖKtez veri tabanı üzerinde “söz varlığı”, “kelime hazinesi”, “kelime serveti”, “sözcükdağarcığı”, “kelime öğretimi”, “sözcük öğretimi” gibi kelime gruplarıyla taramayapılmıştır. Çalışmalar gerekli incelemelerin ardından farklı kategoriler altında toplanıp değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgulara bakıldığında, Türkçe, Türk Dili veEdebiyatı ders kitaplarının büyük bir kısmı öğrencilerin söz varlığını geliştirmeye,yaş ve gelişim seviyelerine uygun olmadığı görülmüştür. Öğrencilerin söz varlığınıbelirlemeye yönelik çalışmaların çoğunda da öğrencilerin sahip olduğu söz varlığı açısından istenilen düzeyin altında olduğu görülmüştür. Öğrencilerin söz varlığınıgeliştirmek için öğretim programlarının, ders kitaplarının tekrardan yapılandırılmasıgerekmektedir. Kelime öğretimine yönelik farklı strateji, yöntem ve tekniklerin kullanılması, kelime hazinesinin gelişmesine katkı sağlayacaktır.
Ortaokul öğrencilerinin ve türkçe öğretmeni adaylarının “Türkçe Dersi” ve “Türkçe Öğretmeni” kavramlarına ilişkin metaforları
(Akademisyenler Birliği Derneği, 2018) Keray Dinçel, Betül; Yılmaz, Ahmet Vedat
Düşüncelerin derinine inmede bir yol olarak görülmesinin yanında mevcut düşüncelerin açıklanmasına yön veren metafor çalışmalarına son yıllarda önem verildiğive ayrıca sayılarının da gittikçe arttığı görülmektedir. Ancak Türkçe eğitiminde sınırlı sayıda çalışmanın olması ve keşfedilecek pek çok yönün bulunması bu araştırmanın yapılması gerektiğini düşündürmüştür. Bu araştırmanın amacı ortaokul (5,6, 7 ve 8. sınıf) öğrencilerinin ve Türkçe öğretmeni adaylarının “Türkçe dersi” ve“Türkçe öğretmeni” kavramlarına yönelik kullandıkları metaforları karşılaştırmalı olarak incelemektir. Araştırmaya 2016-2017 eğitim-öğretim döneminde Kayseriil merkezinde yer alan bir ortaokuldaki 280 öğrenci ve Aksaray Üniversitesi Türkçe Öğretmenliği bölümünde okuyan 135 öğretmen adayı katılmıştır. “Türkçe dersi ………………… gibidir, çünkü ………………………”, “Türkçe öğretmeni………………….. gibidir, çünkü ………………”cümleleri ortaokul öğrencilerinebirer kez Türkçe öğretmeni adaylarına ikişer kez verilerek öğrencilerden boşluklarıdoldurmaları istenmiştir. Öğrencilere yirmi dakika süre tanınmıştır. Araştırmada olgubilim (fenomenoloji) deseni esas alınmıştır. Elde edilen verilerin analizinde nitelaraştırma yöntemlerinden içerik analizi kullanılmıştır. Elemeler sonucunda “Türkçedersi” kavramına ilişkin ortaokul öğrencilerinin 259, Türkçe öğretmeni adaylarının243; “Türkçe öğretmeni” kavramına ilişkin ise ortaokul öğrencilerinin 253, Türkçeöğretmeni adaylarının 252 metaforu incelemeye tabi tutulmuştur. Veriler bilgisayarortamına aktarıldıktan sonra katılımcıların geliştirdikleri metaforlar gruplandırılarak kategoriler altına yerleştirilmiştir. Araştırmanın geçerliğini sağlamak için her adımayrıntılı bir şekilde anlatılarak katılımcılardan doğrudan alıntılara yer verilmiş vebunlardan hareketle sonuçlar açıklanmıştır. Çalışmada elde edilen verilerle bir alanuzmanı tarafından da yapılan incelemeler sonucunda elde edilen veriler karşılaştırılıp kontrol edilerek analizlerin güvenirliği test edilmiştir. “Türkçe dersi” metaforunailişkin ortaya çıkan 16 kategori bilgi/öğrenme kaynağı, bütünleştirme, değerli olma,gelişim, hayata özdeş olma, gereksinim, millî unsur, özü yansıtma, sıkılma/zorlanma, sonsuzluk, yol gösterme, zaman, zevk alma, hayal kurma, iletişim, özgürlüktür.“Türkçe öğretmeni” kavramına ilişkin ortaya çıkan 10 kategori ise biçimlendiren,bilgi/öğrenme kaynağı, değerli olan, iyimser olan, millî unsurları koruyan, çözüm/çare bulan, yakınlık kuran, yetenek sahibi, yol gösteren ve eğlendirendir.
Empati Kurarak Dinleme Stratejisinin Olay Ağırlıklı Metinlerin Anlaşılırlığına ve Sözcüklerin Hatırlanmasına Etkisinin Değerlendirilmesi
(Gazi Eğitim Fakültesi, 2023) Fidan, Mehmet
Temel dil becerilerinden biri olan dinleme, bireylerin sosyal ve akademik gelişimlerinde önemli konumda bulunmaktadır. Bu durum etkili bir dinlemenin nasıl olması gerektiği konusunu ön plana çıkarmaktadır. Akademik gelişim açısından öğrencilerin dinleme etkinliklerinde doğru öğrenme stratejilerini kullanması gelişimine olumlu yönde katkı sağlamaktadır. Bu araştırmada bir dinleme stratejisi olan empati kurarak dinlemenin öğrencilerin dinlediğini anlama becerilerine etkisinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Empati kurarak dinlemenin etkisini tespit edebilmek amacıyla deneysel bir araştırma tasarlanmıştır. Bu doğrultuda deney ve kontrol grupları oluşturulmuştur. Deney grubunda yer alan öğrenciler empati kurarak dinleme stratejisini kullanarak; kontrol grubunda yer alan öğrenciler ise herhangi bir dinleme stratejisini kullanmadan dinleme etkinliklerine katılmıştır. Etkinliklerde kullanılan dinleme metinlerine yönelik başarı testleri hazırlanmıştır. Öğrencilerin bu testlere verdikleri cevaplar t testi vasıtasıyla analiz edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre empati kurarak dinleme stratejisinin kullanımının herhangi bir dinleme stratejisi kullanılmadığı durumlara göre dinlediğini anlama, kelime bilgisi alanlarında daha etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Türkiye’de Sosyal Bilgiler Öğretmeni Yetiştirmenin Tarihçesi
(Yunus Kaplan, 2023) Turan, Refik
Bu araştırmada Türkiye’de ilk ve ortaokullarda Sosyal Bilgiler dersinin okutulmaya başlanmasından günümüze, bu dersi okutacak öğretmenlerin yetiştirilmesinde uygulanan politikaları ortaya koymak amaçlanmıştır. Doküman İncelemesi yönteminin kullanıldığı araştırmada öğretmen yetiştirme misyonunun Milli Eğitim Bakanlığı’na (MEB) ait olduğu 1982 yılına kadar bu bakanlık, 1982 yılından sonra ise öğretmen yetiştirme misyonunu devralan Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) tarafından hazırlanan program, yönetmelik vb. yazılı materyallerden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda Türkiye’de Sosyal Bilgiler dersinin okutulmaya başlandığı andan itibaren Tarih, Coğrafya ve Yurttaşlık Bilgisi derslerinin bir birleşimi olarak görüldüğü, bu bakış açısının bir yansıması olarak da bu dersi okutacak öğretmenleri yetiştirmek üzere ayrı programlar açılmasına gerek görülmediği anlaşılmaktadır. 1990’lı yılların başlarına kadar Tarih ve Coğrafya öğretmeni yetiştiren program mezunları bu dersi okutmuştur. Bu amaçla da her iki programda da Tarih ve Coğrafya ile ilgili derslere yer verilmiştir. Türkiye de Sosyal bilgiler öğretmeni yetiştirmek üzere ilk lisans programı 1993 yılında açılmıştır. YÖK’ün 1997 yılında ilköğretim okullarında okutulan branş derslerini okutacak öğretmenleri yetiştirmek üzere ayrı lisans programlarının açılmasına karar vermesi üzerine 1998-1999 öğretim yılından itibaren program sayısı hızla artmıştır. Sosyal bilgiler öğretmenliği lisans programları için YÖK tarafından hazırlanan ilk program 1998-1999 öğretim yılından itibaren uygulanmıştır. Öğretmen yetiştirme alanındaki çağdaş yaklaşımlara uygun olarak hazırlandığı değerlendirilen bu program 2006 ve 2018 yıllarında güncellenmiş, her güncellemede ilk programın niteliğinden biraz daha uzaklaşılmıştır. Günümüzde sosyal bilgiler öğretmenliği lisans programlarında öğretme yetiştirme alanındaki çağdaş gelişmeleri içeren, öğretmen adaylarının sahada ihtiyaç duyacakları öğretmenlik bilgi ve becerilerini odağa alan ve uygulamaya ağırlık veren yeni bir programa acilen ihtiyaç duyulduğu değerlendirilmektedir.
Türkçe Öğretmeni Adaylarının Konuşma Hatalarına ve Güzel Konuşmaya İlişkin Görüşleri
(Gümüşhane Üniversitesi, 2023) Keray Dinçel, Betül
Bu araştırma Türkçe öğretmen adaylarının; kendilerindeki konuşma kusurlarını değerlendirmelerine, güzel konuşurken dikkat ettikleri hususlara ilişkin görüşlerini incelemeye yönelik bir durum araştırmasıdır. Türkçe Öğretmenliği Programında öğrenim gören Konuşma Eğitimi dersi ile Ses Eğitimi ve Diksiyon derslerinin her ikisini de almış elli Türkçe öğretmeni adayıyla çalışılmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Türkçe öğretmeni adaylarının konuşurken kendilerinde fark ettikleri konuşma kusurlarına ilişkin temalar prozodik unsurlar, duygusal faktörler, hızlı konuşma, fiziksel sorunlar ve ağız özellikleridir. Prozodik unsurlar temasındaki alt temalar telaffuz, vurgu ve tonlama, duraklama, ses tonudur. Konuşma kusurlarına sebep olan duygusal faktörler özgüven eksikliği ve heyecanlanmadır. Türkçe öğretmeni adaylarının güzel konuşmaları gerektiğinde nelere dikkat ettiklerine ilişkin temalar prozodik unsurlar, duygusal faktörler, beden dili, hazırlık, anlatım tarzı, içerik ve yetkinliktir. Prozodik unsurlar teması telaffuz, vurgu ve tonlama, duraklama, ses tonu alt temalarından oluşmaktadır.
Türk destancılık geleneğinin çizgi filmler yoluyla çocuklara aktarılması: Aybek örneği
(Kürşat ÖNCÜL, 2024) Kayabaşı, Rabi Gökçen; Bursa, Veyis
İnsanlar tarih boyunca çeşitli kültürel birikimler oluşturmuşlar, bu birikimleri sözlü gelenek aracılığıyla ve yaşama biçimleriyle sonraki nesillere aktarmışlardır. Millî kültürün aktarımını sağlayan unsurların başında halk edebiyatı anlatı türleri gelmektedir. Destanlar da Türk destancılık geleneği aracılığıyla günümüze kadar ulaşmayı başarmış olan anlatı türleridir. Destanlar aracılığıyla millî kültürü oluşturan unsurların aktarımı sağlanmakta ve millet olma bilinci yaşatılmaktadır. Zaman içerisinde yazılı kaynakların artması, dijital okuryazarlığın başlaması ve sözlü kültür geleneğinin yaygınlığını kaybetmesi çeşitli anlatı türlerinin etkisinin azalmasına neden olmuştur. Destan, efsane ve masal gibi kültürel kaynakları yeni nesillere aktaracak alternatif yöntemler gerekli hâle gelmiştir. Kültürel birikimin, yazılı kaynaklar içerisinde kendine yer bulmasıyla başlayan bu süreç, teknolojinin ilerlemesiyle beraber; filmler, çizgi filmler ve çeşitli dijital ortamlar aracılığıyla kültürel aktarımın sağlanması şeklinde devam etmiştir. Bunun sonucunda destanlar ile diğer geleneksel anlatı türleri, teknolojinin ve sanatın birleştirilmesiyle oluşturulmuş birçok ürünün kaynağı hâline gelmiştir. Sinema filmleri, diziler, animasyonlar, bilgisayar oyunları ve çeşitli cep telefonu uygulamaları kültür aktarımında önem kazanmaya başlamıştır. Millî kültürün aktarılmasını sağlayan teknolojik unsurlardan biri de çizgi filmlerdir. Yapılan araştırmalar çizgi filmlerin çocuklar üzerinde önemli etkiler bıraktığını, öğretilmek istenen bilgilerin akılda kalıcılığı artırdığını göstermektedir. Kültürel unsurları ve millî değerleri eserlerine yansıtarak çocukların bilinçlenmesini sağlamak isteyen yönetmen ve senaristler de çizgi filmler aracılığıyla bu amaçlarını gerçekleştirmektedirler. Bu senarist ve yönetmenler teknolojik imkânları kullanarak kültürel özellikleri yansıtmakta ve bunları çocukların algılayıp özümseyebileceği bir şekilde sunmaktadırlar. TRT Çocuk kanalı da Maysa ve Bulut, Ramazan Davulcusu ve Köpeği, Küçük Hezarfen, Pepee, Keloğlan Masalları, Nasreddin Hoca Zaman Yolcusu, Doru, Sagun, Babamın Gölgesi, Niloya ve Rafadan Tayfa gibi çizgi filmler yayımlayarak millî kültürün aktarımına aracılık etmektedir. Aybek adlı çizgi film de Türk milletinin kültürel miraslarından olan Türk destan anlatım geleneğini yansıtan bir çizgi film olarak dikkat çekmektedir. Bu çalışmada Barış Güngör ve Oğuzhan Durmaz’ın senaryosunu yazdığı, Alperen Durmaz’ın kurgulayıp yönettiği, yapımcılığını Oğuzhan Durmaz’ın üstlendiği, TRT Çocuk tarafından 2021 yılında Han Çizgifilm’e yaptırılıp 2022 yılında yayımlanmaya başlanan Aybek adlı çizgi film, Türk destancılık geleneği açısından incelenmiştir. Bu çizgi filmlerin tiplerinin, konusunun ve olay akışının Türk destancılık geleneğini ne ölçüde yansıttığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Kültürel özellikleri, millî ve manevi değerleri çizgi filmlere uyumlu hâle getirmek için neler yapıldığı da araştırılan konulardandır. Ayrıca Türk destancılık geleneğinin ve kültürel mirasın çocuklara aktarımında çizgi filmlerin etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Türk kültürü ile ilgili yapılan çalışmalara katkı sağlamak da çalışmanın amaçları arasındadır. Yapılan çalışma, 2022 yılı Haziran ayına kadar TRT Çocuk kanalında yayımlanan ilk beş bölüm üzerinden gerçekleştirilmiştir. İncelenen çizgi filmlerde yer alan halk bilimine ait birtakım uygulamalar ve mitolojik unsurlar da çalışmanın konusuna dâhil edilmiştir.
The effects of academic oral presentations on English as a foreign language students’ oral communication strategy use: An intervention study
(Universidad de Granada, 2025) Yüce, Erkan; Curle, Samantha
This study investigated how academic oral presentations impacted the use of oral communication strategies by Turkish students learning English to overcome speaking difficulties. The "Strategies for Coping with Speaking Problems" scale was used to measure the effectiveness of an oral presentation intervention. Two groups of first-year students: an intervention group and a control group took part in this study. Both groups were given a pre-test. The intervention group (n=35) engaged in giving academic oral presentations in English for 30 minutes, while the control group (n=34) attended conventional classes for 12 weeks. After the intervention, both groups were given a post-test. The results showed that academic oral presentations had a positive impact on the oral communication strategies used by the intervention group. The strategies employed were categorized into several types: fluency-oriented strategies, accuracy-oriented strategies, and nonverbal strategies. Addition-ally, 'total strategy use' refers to the integrated application of all these strategies. There was a significant improvement in most sub-dimensions of the scale. No significant difference was found in the pre-test and post-test results of the control group. Overall, the study suggests that academic oral presentations can help students improve their oral communication strategies and overcome speaking difficulties when learning a new language.

Güncel Gönderiler