Borsa İstanbul 100 endeksine etki eden makroekonomik faktörlerin incelemesi

Literatürde pay senedi fiyatları veya getirileri ile makroekonomik faktörler arasındaki ilişkiyi inceleme konusu yapmış olan çalışmalar incelendiğinde; gelişmiş ülkeler ile ilgili olan çalışma sayısının gelişmekte olan ülkeler ile ilgili olanlardan daha fazla olduğu dikkat çekicidir. Bu nedenle çalışmada gelişmekte olan bir piyasa olarak Türkiye pay senedi piyasası ele alınmıştır. Bilindiği gibi, pay senedi piyasasında meydana gelen değişimler şirketleri, hissedarları, yöneticileri, yatırımcıları ve ekonomi politikaları konusunda karar vericileri etkileyebilmektedir. Yapılmış olan çalışmalar makroekonomik faktörler ile pay senedi piyasası arasında bir ilişkinin varlığını kanıtlamıştır. Ancak söz konusu bu ilişki hala merak konusu olmaya devam etmektedir. Bu çalışmanın amacı, literatürde pay senedi fiyatlarını etkilediği düşünülen makroekonomik faktörler ile Borsa İstanbul 100 Endeksinde işlem gören pay senedi fiyatları arasındaki nedensellik ilişkisinin araştırılmasıdır. Çalışmada, Toda-Yamamoto (1995) nedensellik analizi yöntemi kullanılmıştır. Söz konusu nedensellik ilişkisinin araştırılması için 2002Q1 – 2019Q4 dönemi üçer aylık verileri kullanılmıştır. Veriler, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası EVDS’ den elde edilmiştir. Çalışmada kullanılan faktörler; faiz oranı, ekonomik büyüme, petrol fiyatları, döviz kuru, altın fiyatları ve yabancı portföy yatırımlarıdır. Çalışma sonucunda, faiz oranı, ekonomik büyüme, petrol fiyatları ve pay senedi fiyatları arasında çift yönlü; döviz kurundan ve yabancı portföy yatırımlarından pay senedi fiyatlarına doğru tekyönlü bir nedensellik ilişkisi saptanmıştır. Buna karşın, pay senedi fiyatları ile altın fiyatları arasında istatiksel olarak anlamlı bir nedensellik ilişkisi bulunamamıştır. Elde edilen bulgular literatür ile uyumludur. Bu sonuçların karar vericilerin karar almalarına yardımcı olabileceği düşünülmektedir.