Geçici koruma kapsamında bulunan suriyelilerin seçili büyükşehir belediyeleri üzerinden yerel yönetim politikalarına etkisi

Göç, tarih boyunca toplumları derinden etkileyen, siyasi, sosyal ve ekonomik birçok süreci şekillendiren dinamik bir olgudur. Türkiye, özellikle 2011 yılında Suriye'de başlayan iç savaşın ardından yaşanan yoğun göç dalgası ile bu olgunun etkilerini derinlemesine yaşamaktadır. Türkiye'nin coğrafi konumu ve Suriye'ye olan sınır komşuluğu, Suriyeli göçmenlerin önemli bir kısmının Türkiye'ye sığınmasına neden olmuş; bu durum, başta yerel yönetimler olmak üzere birçok kamu kurumunun politika üretme süreçlerinde köklü değişikliklere yol açmıştır. Bu bağlamda çalışmanın amacı, geçici koruma statüsünde bulunan Suriyeli göçmenlerin Türkiye'deki belediyelerin göç politikaları üzerindeki etkilerini ortaya koymak, bu politikaların yeterlilik düzeylerini değerlendirmek ve karşılaşılan sorunlara yönelik geliştirilen çözüm önerilerini analiz etmektir. Araştırmada, Göç İdaresi Başkanlığının 2025 yılı verileri doğrultusunda geçici koruma kapsamındaki Suriyelilerin en yoğun yaşadığı on büyükşehir belediyesi (İstanbul, Gaziantep, Şanlıurfa, Adana, Hatay, Mersin, Bursa, Konya, İzmir ve Ankara) örneklem olarak seçilmiştir. Doküman analizi yöntemi kullanılarak bu belediyelerin 2015 sonrası faaliyet raporları, stratejik planları ve yerel göç projeleri incelenmiş; göçmenlere yönelik geliştirilen politika ve uygulamalar karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Çalışma, Suriyeli göçmenlerin barındıkları şehirlerde yarattığı etkilerin yalnızca demografik değil; sosyal uyum, kamu hizmetlerine erişim ve toplumsal bütünleşme açısından da yerel düzeyde çok yönlü sonuçlar doğurduğunu ortaya koymakta; bu çerçevede yerel yönetimlerin politika geliştirme kapasitesinin önemine dikkat çekmektedir. Yapılan analizler sonucunda, her bir büyükşehir belediyesinin göç politikalarının; bulundukları bölgenin demografik yapısı, ekonomik kapasitesi ve göçmen yoğunluğuna bağlı olarak farklılık gösterdiği, bununla birlikte göç olgusunu öncelikli bir mesele olarak ele alan belediyelerin daha aktif ve kapsamlı çalışmalar yürüttüğü tespit edilmiştir.

Migration is a dynamic phenomenon that has deeply affected societies throughout history and shaped many political, social and economic processes. Turkey has been experiencing the effects of this phenomenon in depth, especially with the intense wave of migration following the civil war that started in Syria in 2011. Turkey's geographical location and its border with Syria have caused a significant number of Syrian migrants to seek refuge in Turkey, which has led to radical changes in the policy-making processes of many public institutions, especially local governments. In this context, the aim of this study is to reveal the effects of Syrian migrants under temporary protection status on the migration policies of municipalities in Turkey, to evaluate the adequacy levels of these policies and to analyze the solutions developed for the problems encountered. In the study, ten metropolitan municipalities (Istanbul, Gaziantep, Şanlıurfa, Adana, Hatay, Mersin, Bursa, Konya, İzmir and Ankara), where Syrians under temporary protection live the most, were selected as the sample in line with the data of the Directorate of Migration Management for the year 2025. Using the document analysis method, the post-2015 activity reports, strategic plans and local migration projects of these municipalities were examined, and the policies and practices developed for migrants were analyzed comparatively. The study reveals that the impacts of Syrian migrants on the cities where they live have multifaceted consequences at the local level in terms of not only demographic but also social cohesion, access to public services and social integration, and draws attention to the importance of the policy development capacity of local governments in this framework. As a result of the analyses, it has been determined that the migration policies of each metropolitan municipality differ depending on the demographic structure, economic capacity and migrant density of the region in which they are located; however, municipalities that address the phenomenon of migration as a priority issue carry out more active and comprehensive studies.