Sürdürülebilir yeşil ekonominin Türkiye örneğinde incelenmesi

Dünya ekonomisi son dönemlerde 2008 krizi, Rusya-Ukrayna Savaşı, Covid-19 Salgını, Asya Pasifikteki stres, Ortadoğu'daki gerginlikler gibi bir dizi meydan okumalarla karşı karşıya kalmıştır. Yeşil Ekonomi ise doğa merkezli ve rekabetçi iktisadi kalkınma vaadiyle kulağa hoş gelen yapısal çözümler sunmaktadır. Yeşil Ekonomiye dair üç bilindik bakış açısından birincisi olan iyimser yeşil büyüme yanlısı görüş, Çevresel Kuznets Eğrisi eşliğinde dile getirilirken, Büyüme-Agnostik görüş ise bu iyimser görüşe bir eleştiri mahiyetinde değerlendirilebilir. İyimser yeşil büyüme yanlısı görüşte teknolojik ilerlemenin ve ekonomik kalkınmanın çevresel sorunları çözmenin anahtarı olduğu ifade edilir. Büyüme-Agnostik görüşe göre ise ekonomik büyümenin veya çevresel sürdürülebilirliğin tek başına yeterli olmadığı savıyla birlikte, asıl önemli olan sosyal refahın devamının sağlanmasıdır. Her bir bakış açısının kendi içinde tutarlı ya da ispata muhtaç yönlerinin olduğu söylenebilir. Bu bağlamda her iki görüş ışığında teorik olarak sosyal refah merkezli yeşil sürdürülebilir kalkınma planları geliştirmek ve bu planları hayata geçirmek zor bir seçenek olarak karşımıza çıkmaktadır. Fakat bu konuda kayda değer mesafe kat etmiş olan İskandinav ülkelerine bakıldığında çözümün imkânsız olmadığı aşikardır. Üçüncü bir görüş olan küçülme (degrowth) yaklaşımı ise iktisadi küçülme yanlısı bir düşünce akımını temsil eder. Bu çalışmanın üçüncü bölümünde, son dönemde popülaritesi artan Yeşil Ekonomik Modelin kuramsal yapısı literatür kapsamında incelendikten sonra Türkiye'ye ait veri seti ışığında ampirik bir çözümleme yapılmıştır. Bu bağlamda iyimser yeşil büyüme savunucularının çevresel Kuznets eğrisi hipotezini sınamak için ARDL modeli ve hata düzeltme yöntemi kullanılmıştır. Model, uzun dönemli çevresel kirlilik ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi ortaya koymuş ve Türkiye'nin ekonomik büyüme ile çevresel kirlilik eğrisinin 2015 itibarıyla dönüşüm noktasını geçtiğini göstermiştir. Modelin uzun dönem katsayıları, çevresel Kuznets eğrisi hipotezini destekler niteliktedir. Çevresel Kuznets Eğrisi tahmin sonuçlarına göre, 2015 yılından itibaren Türkiye Ekonomisi artık çevresel kirliliğin nispeten azaldığı bir döneme geçmiştir.

The global economy has recently faced a series of challenges, including the 2008 financial crisis, the Russia-Ukraine War, the COVID-19 pandemic, tensions in the Asia-Pacific region, and conflicts in the Middle East. The concept of the Green Economy offers nature-centric and competitive economic development as a promising structural solution. Among the three prominent perspectives on the Green Economy, the optimistic pro-green growth view is articulated through the lens of the Environmental Kuznets Curve (EKC), while the growth-agnostic perspective serves as a critique of this optimistic stance. The optimistic pro-green growth perspective posits that technological advancements and economic development are key to addressing environmental challenges. In contrast, the growth-agnostic perspective argues that neither economic growth nor environmental sustainability alone is sufficient; instead, the primary focus should be on ensuring the continuity of social welfare. Each perspective has its own internal coherence and aspects requiring empirical validation. Within this framework, developing and implementing theoretically sound, welfare-centered green sustainable development plans emerges as a challenging yet necessary endeavor. However, the case of Scandinavian countries, which have made significant strides in this area, demonstrates that such an undertaking is not impossible. The third perspective, known as the degrowth approach, represents a school of thought advocating for economic contraction. In the third part of this study, the theoretical structure of the Green Economic Model, which has recently become increasingly popular, was examined within the scope of the literature and then an empirical analysis was made in the light of the data set belonging to Türkiye. An empirical analysis is conducted in the context of the Turkish economy. To test the Environmental Kuznets Curve hypothesis, advocated by optimistic green growth proponents, the ARDL model and error correction method are employed. The model reveals the long-term relationship between environmental pollution and economic growth, showing that Turkey surpassed the turning point of its environmental pollution curve relative to economic growth in 2015. The long-term coefficients of the model support the Environmental Kuznets Curve hypothesis. According to the estimation results of the Environmental Kuznets Curve, the Turkish economy has entered a phase of relatively reduced environmental pollution since 2015.