İnmeli hastaların hastalık algısı ve maneviyat düzeyleri arasındaki ilişki ve etkileyen faktörler

Bu çalışma, inmeli hastaların hastalık algısı ve maneviyat düzeyleri arasındaki ilişki ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Tanımlayıcı nitelikte olan çalışma Haziran-Ekim 2022 tarihleri arasında Kayseri Şehir Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nöroloji Servisi'nde yatarak tedavi gören 350 inmeli birey ile yürütülmüştür. Araştırmanın verileri Birey Tanıtım Formu, Hastalık Algısı Ölçeği ve Spiritüel İyi Oluşluk Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Araştırma verileri SPSS paket programı ile değerlendirilmiş olup yüzde, ortalama, standart sapma normallik analizinde Shapiro Wilk testi uygulanmıştır. İki kategorili değişkenler Mann Whitney U testi ile ikiden fazla kategorili değişkenler ise Kruskal-Wallis H testi ile değerlendirilmiştir. Çalışma kapsamındaki bireylerin ortalama yaşları 62,90 olup %56,9'u erkek, %83,4'ü evli, %31,1'i ilkokul mezunu, %61,4'ü kronik hastalığa sahip, %93,1'i ilk defa inme geçirmiş ve %64,3'ünün inme tipi iskemiktir. Hastaların, çoğunlukla denge sorunu yaşadığı ve inmeye bağlı yaşadığı sorunlarla baş etmek için dua etmeyi tercih ettikleri belirlenmiştir. Bu çalışmada, çalışmaya katılan inmeli bireylerin, spiritüel iyi oluşluk düzeylerinin (123,77±5,56) yüksek olduğu saptanmıştır. Hastalık Algısı Ölçeği'nden ise hastalık tipi alt boyutu, kişisel kontrol alt boyutu, psikolojik atıflar alt boyutu, risk faktörleri alt boyutu ve bağışıklık alt boyutu puan ortalamaları düşük; sonuçlar alt boyutu, hastalığı anlayabilme alt boyutu, süre(döngüsel) alt boyutu, duygusal temsiller alt boyutu ve kaza-şans alt boyutu puan ortalamaları yüksek belirlenmiştir. Hastalık Algısı Ölçeği ve Spiritüel İyi Oluşluk Ölçeği arasındaki ilişki incelendiğinde; Spiritüel İyi Oluş Ölçeği ile hastalık tipi boyutu, süre(akut/kronik) boyutu, sonuçlar boyutu, kişisel kontrol boyutu, tedavi kontrolü boyutu, hastalığı anlayabilme boyutu ve duygusal temsiller boyutu ile anlamlı derecede pozitif yönde zayıf ilişki olduğu saptanmıştır (p<0,05). Çalışma kapsamındaki bireylerin hastalıklarına ilişkin endişe ve negatif düşüncelerinin fazla olduğu aynı zamanda da spiritüel iyi oluş düzeylerinin yüksek olduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle inme tanısı almış kişilerin hastalık ve tedavi sürecini sağlıklı yürütebilmeleri için psikolojik destek almaları önerilmektedir.

This study was conducted to determine the relationship between stroke patients' illness perception and spirituality levels and the affecting factors. The descriptive study was conducted with 350 individuals with stroke who received inpatient treatment at the Neurology Service of Kayseri City Training and Research Hospital between June and October 2022. The data of the study were collected using the Individual Information Form, Illness Perception Scale and Spiritual Well-Being Scale. The research data were evaluated with the SPSS package program and the Shapiro Wilk test was applied in the normality analysis of percentage, mean and standard deviation. Variables with two categories were evaluated with the Mann Whitney U test, and variables with more than two categories were evaluated with the Kruskal-Wallis H test. The average age of the individuals included in the study is 62.90, 56.9% are male, 83.4% are married, 31.1% are primary school graduates, 61.4% have chronic diseases, and 93.1% are had a stroke for the first time and 64.3% of them had ischemic stroke type. It was determined that patients mostly had balance problems and preferred to pray to cope with the problems they experienced due to stroke. In this study, it was determined that the spiritual well-being levels of stroke individuals participating in the study were high (123.77±5.56). From the Illness Perception Scale, the disease type sub-dimension, personal control sub-dimension, psychological attributions sub-dimension, risk factors sub-dimension and immunity sub-dimension mean scores are low; The mean scores of the results sub-dimension, understanding the disease sub-dimension, duration (cyclical) sub-dimension, emotional representations sub-dimension and accident-luck sub-dimension were determined to be high. When the relationship between the Illness Perception Scale and the Spiritual Well-Being Scale is examined; It was determined that there was a weak, significantly positive relationship between the Spiritual Well-Being Scale and the disease type dimension, duration (acute/chronic) dimension, consequences dimension, personal control dimension, treatment control dimension, understanding the disease dimension and emotional representations dimension (p<0.05). It was determined that the individuals within the scope of the study had high levels of anxiety and negative thoughts about their illnesses and also had high levels of spiritual well-being. For this reason, it is recommended that people diagnosed with stroke receive psychological support so that they can manage the disease and treatment process healthily.