Tek partili yaşamdan çok partili yaşama geçişte hegemonyanın inşası ve ideolojik aygıtlar
Yükleniyor...
Tarih
2022
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Cumhuriyet sonrası Türk siyasal hayatının önemli dönüm noktalarından birisi çok partili siyasal yaşama geçiştir. 1923-1950 yılları arası yönetimini sürdüren tek parti iktidarı demokrasiye geçişle birlikte yerini Demokrat Parti'ye bırakmıştır. 27 sene boyunca ülkeyi tek parti iktidarı olarak yöneten Cumhuriyet Halk Partisi, I. Dünya Savaşı sonrası Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü önderliğinde cumhuriyetin kurucu partisi olarak sosyal ve siyasal alanda adeta bir mimar gibi çalışmıştır. Dönemin konjonktüründe Batı ülkelerinin sosyal ve siyasal anlamda daha ileri bir medeniyeti temsil ettiğini düşünen Atatürk ve İnönü liderliğindeki CHP, yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nin gelişiminin anahtarını "Batı" olarak görmüş ve bu doğrultuda politikalar gerçekleştirmişlerdir. CHP bu bağlamdaki politikalarını yürütürken Althusser'in devletin ideolojik aygıtları olarak isimlendirdiği aygıtlardan yararlanarak otoriter bir politika seyri izlemiştir. Pek çok farklı dinamiğin etkili olduğu sebeplerden dolayı iktidarını kaybeden CHP'den sonra iktidara gelen DP, hegemonyanın tesisi ve yeniden üretimi için ideolojik aygıtlardan yararlanmıştır. Althusser'in devletin ideolojik aygıtları ve Gramsci'nin hegemonya kavramını teorik çerçeveye oturtarak Türk siyasal hayatı analizine girişen bu çalışma, CHP ile DP'nin ideolojik aygıtlardan nasıl ve hangi amaçlarla yararlandığını ve çok partili siyasal yaşama geçişte yeni iktidarın hegemonyasını tesis etmek için eski hegemonyaya ait ideolojik aygıtları nasıl dönüştürdüğü sorularını yanıtlarken aynı zamanda ideolojik aygıtların konjonktür ve politika farklılıklarına göre ideolojik veya pragmatik bir amaçla kullanılabildiğini de kanıtlamış olacaktır.
One of the important turning points of Turkish political life after Republic is the transition to multi-party political life with the trasition to democracy, the single-party government, which continued its rule between 1923-1950, left its place to the Demokrat Parti (Democrat Party). Cumhuriyet Halk Partisi (CHP, The Republican People's Party), which ruled the country as a single-party government for 27 years, worked like almost an architect in the social and political field as the founder party of the republic, under the leadership of Mustafa Kemal Atatürk and İsmet İnönü after the World War I. In the conjuncture of the period, the CHP under the leadership of Atatürk and Inönü, who thought that western countries representeda more advenced civilization in social and political terms, saw the "West" as the key to the development of the newly established Republic of Turkey and actualized policies in this direction. While carriying out its policies in this context, the CHP followed an authoritarian policy course by making use of what Althusser called the ideological apparatus of the state. In 1950 the DP which came into power after the CHP, which lost its power due to reasons that many different dynamics were effective on, benefited from ideological devices for the establishment and reproduction of hegemony. By attempting to analyze the Turkish political life by adapting Althusser's aparatuses of the state notion and Gramsci's concept of hegemony in the theoretical framework, this study reveals how and for what purposes CHP and DP benefited from ideological apparatuses in the construction of new hegemony during the transition to multi-party political life. It also demonstrates that ideological devices can be used for ideological or pragmatic purposes in accordance with the conjuncture and policy differences.
One of the important turning points of Turkish political life after Republic is the transition to multi-party political life with the trasition to democracy, the single-party government, which continued its rule between 1923-1950, left its place to the Demokrat Parti (Democrat Party). Cumhuriyet Halk Partisi (CHP, The Republican People's Party), which ruled the country as a single-party government for 27 years, worked like almost an architect in the social and political field as the founder party of the republic, under the leadership of Mustafa Kemal Atatürk and İsmet İnönü after the World War I. In the conjuncture of the period, the CHP under the leadership of Atatürk and Inönü, who thought that western countries representeda more advenced civilization in social and political terms, saw the "West" as the key to the development of the newly established Republic of Turkey and actualized policies in this direction. While carriying out its policies in this context, the CHP followed an authoritarian policy course by making use of what Althusser called the ideological apparatus of the state. In 1950 the DP which came into power after the CHP, which lost its power due to reasons that many different dynamics were effective on, benefited from ideological devices for the establishment and reproduction of hegemony. By attempting to analyze the Turkish political life by adapting Althusser's aparatuses of the state notion and Gramsci's concept of hegemony in the theoretical framework, this study reveals how and for what purposes CHP and DP benefited from ideological apparatuses in the construction of new hegemony during the transition to multi-party political life. It also demonstrates that ideological devices can be used for ideological or pragmatic purposes in accordance with the conjuncture and policy differences.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Devletin İdeolojik Aygıtları, Hegemonya, Tek Parti, Cumhuriyet Halk Partisi, Demokrat Parti, Ideological Apparatuses of State, Hegemony, Single-party, Republican People’s Party, Democrat Party
