Türkiye çevre sorunları ve öncelikleri değerlendirme raporlarında yer alan çevre sorunları ile ilgili kavramlara yönelik bir inceleme

Günümüzde sanayileşmenin bir sonucu olarak insanlar daha çok şehirlerde yaşamaya başlamış, bu durum hava, su ve topraktaki kirleticilerin artmasına, iklim değişikliğine, sağlıksız kentleşmeye ve ormanların yok olmasına neden olmuştur. Bu çevre sorunlarının çözümü için uluslararası alanda birçok ülke birlikte hareket etmektedir. Türkiye'de de çevre sorunlarının önlenmesine yönelik ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından yasalar çıkarılmış, planlar yapılmış, politikalar uygulanmış ve raporlar hazırlanmıştır. 2008 yılında ilki, 2023 yılında ise sonuncusu olmak üzere toplam 10 adet yayımlanan Türkiye Çevre Sorunları ve Öncelikleri Değerlendirme Raporları, çevre sorunlarının çözümünde önemli bir kaynak niteliğindedir. Bu raporlar Türkiye Cumhuriyeti Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı bünyesinde, Çevresel Etki Değerlendirmesi İzin ve Denetim Genel Müdürlüğünün katkılarıyla hazırlanmıştır. Raporlar, çevresel sorunların nedenlerini, önerilen çözümleri ve ilgili kavramları ele almaktadır. Kavramların iyi bilinmesi ve kavramsal analizlerin yapılması, ilerideki raporlarda çevre sorunlarının çözümüne katkı sağlayacaktır. Bu kapsamda çalışmanın temel amacı, Türkiye Çevre Sorunları ve Öncelikleri Değerlendirme Raporlarında yer alan çevre sorunlarına ilişkin kavramların sayısal verilerle karşılaştırmalı olarak incelenmesidir. Bu çalışmada içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntemde, araştırma alanı içindeki konular hakkında bilgi edinmek için kelime ve kelime gruplarının birlikte bulunma sıklıkları belirlenmektedir. Çalışmada 9 ana çevre sorunu başlığı altında 105 alt kavram analiz edilmiştir. Kelimelerin sayısal analizinde ve kelime bulutları oluşturmasında Maxqda programından faydalanılmıştır. 9 ana çevre sorunu arasında su kirliliği 936 tekrar ile en yüksek sayıya sahiptir. Ayrıca 105 alt kavram arasında en çok kullanılan kelime 5338 tekrarla su kelimesidir. Türkiye Çevre Sorunları ve Öncelikleri Değerlendirme Raporlarında gıda kirliliği, radyoaktif kirlilik, ışık kirliliği ve elektromanyetik dalga kirliliğine yer verilmemiştir. Önümüzdeki yıllarda raporlarda bu çevre sorunlarına yer verilerek yeni kavram araştırmaları yapılabilir. Ayrıca ülkeler, kamu ve özel sektör tarafından hazırlanan raporlarda çevre sorunlarına ilişkin kavramların karşılaştırılması ile literatüre katkı sağlanacağı düşünülmektedir.

Today, as a result of industrialization, people have started to live more in cities, which has led to an increase in pollutants in air, water and soil, climate change, unhealthy urbanization and destruction of forests. Many countries have been acted together internationally to solve these environmental problems. In Türkiye, laws have been enacted, plans have been passed, policies have been implemented and reports have been prepared by the relevant institutions and organizations to prevent environmental problems. Türkiye Environmental Problems and Priorities Assessment Reports, a total of 10 of which were published, the first in 2008 and the last in 2023, are an important resource for the solution of environmental problems. These reports were prepared within the Republic of Türkiye Ministry of Environment, Urbanization and Climate Change, with the contributions of the Directorate General of Environmental Impact Assessment, Permit and Inspection. Reports have been address the causes of environmental issues, proposed solutions, and related concepts. Knowing the concepts well and performing conceptual analyses will contribute to the solution of environmental problems in future reports. In this context, the main purpose of the study is to examine the concepts related to environmental problems in the Türkiye Environmental Problems and Priorities Assessment Reports comparatively with numerical data. In this study, the content analysis method was used. In this method, the co-occurrence frequencies of words and word groups are identified to obtain information about the topics within the research field. In the study, 105 sub-concepts were analyzed under 9 main environmental problem headings. Maxqda program was used in the numerical analysis of words and generation of word clouds. Water pollution has the highest number with 936 repetitions among the nine main environmental problems. Additionally, among the 105 sub-concepts, water is the most frequently used word with 5338 repetitions. Food pollution, radioactive contamination, light pollution, and electromagnetic wave pollution are not addressed in the Environmental Problems and Priorities Assessment Reports of Türkiye. New concept research can be carried out by including these environmental problems in reports in the coming years. In addition, it is thought that a contribution will be made to the literature by comparing concepts related to environmental problems in reports prepared by countries, public and private sectors.