Konya ili hava kalitesinin zamansal, mekânsal değişimi ve sağlık risk değerlendirmesi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Aksaray Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu çalışma, hava kirliliğinin insan sağlığı üzerindeki önemini vurgulayarak, Konya İlindeki Ocak 2019 - Aralık 2021 tarihleri arasında hava kirliliği ölçüm istasyonlarında kaydedilen verilerin analizini amaçlamaktadır. Ölçüm istasyonlarının koordinatlarına göre hava kirleticilerinin mekansal dağılımının haritalandırılması, hava kirliliğinin yoğun olduğu bölgeleri ve dağılımını belirlemek için hayati öneme sahiptir. Bu çalışma sonucunda Konya'daki temel hava kirliliği seviyelerinin geçmiş sonuçları ile gelecekte alacağı seviyeler arasında bağlantı kurulmaya çalışılarak, kurumların hava kirliliği ile ilgili raporları, sayısal verileri literatürlere aktarılıp, hava kirliliğinin sınırlandırılması ve sağlığa olan etkisinin azaltma önlemleri geliştirmesi için politika yapıcılara sunulması hedeflenmiştir. Atmosferik sıcaklığın arttığı zaman dilimlerinde yüksek konsantrasyonlarda kaydedilen O3 dışındaki kirletici konsantrasyonlarını hava sıcaklıklarının düşük olduğu aylarda limit değerleri aştığı belirlenmiştir. Yüksek ölçülen kirliliğin sebepleri, genellikle ısınma kaynaklı faktörlerle yakından ilişkili olup kullanılan yakıtın niteliği, çeşidi ve miktarıyla da bağlantılıdır. Sanayi bölgelerine yakın konumlanmış istasyonlar ile yoğun nüfus ve trafik hareketliliğinin gözlendiği bölgelerdeki istasyonlar, genellikle kirleticilerin kabul edilebilir limit değerlerini aşma eğiliminde olan alanlar olarak belirlenmiştir. Mekânsal değişim için ArcGIS 10.7 coğrafi bilgi sistemleri programı ile hazırlanan haritalarla kirliliğin yoğun olduğu yerler ve dağılımla hangi bölgeleri etkileyebileceği belirlenmeye çalışmıştır. Hava kirliliğine neden olan kirleticilerin dağılımla o bölgede yaşayan insanlarda solunum ve kardiyovasküler hastalıklar başta olmak üzere bir çok olumsuz etkileriyle karşı karşıya kalabilecekleri görülmüştür. DSÖ'nün sunduğu AirQ+ modeli ile yapılan değerlendirmede sırasıyla, 2019 yılında gerçekleşen ölümlerin %9,6'sı, 2020 yılında gerçekleşen ölümlerin %6,3'ü, 2021 yılında gerçekleşen ölümlerin %10,1'i havadaki PM10 kirleticisine maruziyet sonucu gerçekleştiği kabul edilebilir veya ilişkilendirilebilir olarak görülmektedir. PM10 değerleri arttıkça ölümler üzerine etkisi de artmıştır. Bu sebeple, insan sağlığına etkileri ve ekonomik kayıpları minimize etmek amacıyla hava kirliliğini kontrol altına almak için stratejiler ve tedbirlerin geliştirilip uygulanması gerekmektedir.
This study aims to emphasize the importance of air pollution on human health by analyzing the data recorded at air pollution measurement stations in Konya Province between January 2019 and December 2021. Mapping the spatial distribution of air pollutants according to the coordinates of the measurement stations is vital for determining the regions and distribution of intense air pollution. By establishing a connection between the past and future levels of the primary air pollution levels in Konya, this study aims to transfer institutional reports and numerical data on air pollution to the literature and present them to policymakers to develop measures to limit air pollution and mitigate its impact on health. It has been determined that the concentrations of pollutants, except for O3 recorded at high concentrations during periods of increased atmospheric temperature, exceeded the limit values in months with low air temperatures. The causes of high measured pollution are closely related to factors originating from heating, as well as the quality, type, and amount of fuel used. Stations located near industrial areas and those in regions with high population density and traffic activity have been identified as areas that tend to exceed acceptable pollutant limit values. Using ArcGIS 10.7 geographic information systems program, maps prepared for spatial variation attempt to determine the places with high pollution and which regions might be affected by the distribution. It has been observed that pollutants causing air pollution can lead to many adverse effects, primarily respiratory and cardiovascular diseases, among people living in those regions. According to evaluations made using the WHO's AirQ+ model, it can be accepted or related that 9.6% of deaths in 2019, 6.3% of deaths in 2020, and 10.1% of deaths in 2021 were due to exposure to PM10 pollutants in the air. As PM10 levels increased, their impact on deaths also increased. Therefore, strategies and measures need to be developed and implemented to control air pollution to minimize its impact on human health and economic losses.
This study aims to emphasize the importance of air pollution on human health by analyzing the data recorded at air pollution measurement stations in Konya Province between January 2019 and December 2021. Mapping the spatial distribution of air pollutants according to the coordinates of the measurement stations is vital for determining the regions and distribution of intense air pollution. By establishing a connection between the past and future levels of the primary air pollution levels in Konya, this study aims to transfer institutional reports and numerical data on air pollution to the literature and present them to policymakers to develop measures to limit air pollution and mitigate its impact on health. It has been determined that the concentrations of pollutants, except for O3 recorded at high concentrations during periods of increased atmospheric temperature, exceeded the limit values in months with low air temperatures. The causes of high measured pollution are closely related to factors originating from heating, as well as the quality, type, and amount of fuel used. Stations located near industrial areas and those in regions with high population density and traffic activity have been identified as areas that tend to exceed acceptable pollutant limit values. Using ArcGIS 10.7 geographic information systems program, maps prepared for spatial variation attempt to determine the places with high pollution and which regions might be affected by the distribution. It has been observed that pollutants causing air pollution can lead to many adverse effects, primarily respiratory and cardiovascular diseases, among people living in those regions. According to evaluations made using the WHO's AirQ+ model, it can be accepted or related that 9.6% of deaths in 2019, 6.3% of deaths in 2020, and 10.1% of deaths in 2021 were due to exposure to PM10 pollutants in the air. As PM10 levels increased, their impact on deaths also increased. Therefore, strategies and measures need to be developed and implemented to control air pollution to minimize its impact on human health and economic losses.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Hava Kirliliği, Sağlık, Partikül Madde, Zamansal Değişim, Mekânsal Değişim, CBS, AirQ+, Air Pollution, Health, Particulate Matter, Temporal Variation, Spatial Variation, GIS
