Türkiye’nin insani gelişmişlik ve çevresel baskılar arasındaki ilişkilerinin kanonik korelasyon analizi: Sosyoekonomik ve ekolojik göstergelerin incelenmesi
| dc.contributor.author | Yılmaz, Tuğba | |
| dc.date.accessioned | 2025-09-15T05:37:19Z | |
| dc.date.available | 2025-09-15T05:37:19Z | |
| dc.date.issued | 2025 | |
| dc.department | Rektörlük | |
| dc.description.abstract | Bu çalışma, Türkiye'nin insani gelişmişlik endeksi (İGE) ile çevresel baskılar (karbondioksit emisyonları ve malzeme ayak izi) arasındaki ilişkileri kanonik korelasyon analizi yöntemi ile incelemektedir. Sürdürülebilir kalkınma, ekonomik büyüme ve sosyal gelişim ile çevresel bozulmanın dengelenmesini hedeflemektedir. Ancak, bu iki alan arasındaki ilişkilerin karmaşıklığı, özellikle gelişmekte olan ülkelerde sürdürülebilir kalkınma politikalarının başarısı için kritik bir öneme sahiptir. Bu çalışmada, 1990-2022 yılları arasında Türkiye'nin İGE verileri ile çevresel göstergeler arasındaki ilişkiler değerlendirilmiştir. Analiz sonuçlarına göre, Türkiye'de ekonomik büyüme ile çevresel baskılar arasında güçlü bir ilişki tespit edilmiştir. Özellikle karbondioksit emisyonları ve malzeme ayak izi, ekonomik büyüme ile artış eğilimindedir. Çalışma, ekonomik büyümenin çevresel sürdürülebilirliği tehdit edebileceğini ortaya koymakta ve Türkiye'nin sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşabilmesi için çevre dostu politikaların hayata geçirilmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Enerji verimliliği, çevre dostu teknolojilerin kullanımı ve çevresel farkındalık artırıcı stratejilerin geliştirilmesi, sürdürülebilir kalkınmanın sağlanması açısından önemli öneriler arasında yer almaktadır. | |
| dc.description.abstract | This study examines the relationship between Türkiye’s human development index (HDI) and environmental pressures (carbon dioxide emissions and material footprint) using canonical correlation analysis. Sustainable development aims to balance economic growth and social development with environmental degradation. However, the complexity of the relationships between these two areas is critical for the success of sustainable development policies, especially in developing countries. In this study, the relationship between Türkiye’s HDI data and environmental indicators between 1990 and 2022 is analyzed. According to the results of the analysis, there is a strong relationship between economic growth and environmental pressures in Türkiye. In particular, carbon dioxide emissions and material footprints tend to increase with economic growth. The study reveals that economic growth may threaten environmental sustainability and emphasizes that environmentally friendly policies should be implemented for Türkiye to achieve its sustainable development goals. Energy efficiency, the use of environmentally friendly technologies and the development of strategies to raise environmental awareness are among the important recommendations in terms of ensuring sustainable development. | |
| dc.identifier.doi | 10.33707/akuiibfd.1571948 | |
| dc.identifier.endpage | 112 | |
| dc.identifier.issn | 2651-4117 | |
| dc.identifier.issue | 1 | |
| dc.identifier.startpage | 102 | |
| dc.identifier.uri | https://doi.org/10.33707/akuiibfd.1571948 | |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/20.500.12451/14374 | |
| dc.identifier.volume | 27 | |
| dc.indekslendigikaynak | TR-Dizin | |
| dc.institutionauthor | Yılmaz, Tuğba | |
| dc.institutionauthorid | 0000-0003-4018-1136 | |
| dc.language.iso | tr | |
| dc.publisher | Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekanlığı | |
| dc.relation.ispartof | Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi | |
| dc.relation.publicationcategory | Makale - Uluslararası Hakemli Dergi - Kurum Öğretim Elemanı | |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | |
| dc.subject | Sürdürülebilir Kalkınma | |
| dc.subject | İnsani Gelişmişlik Endeksi | |
| dc.subject | Çevresel Baskılar | |
| dc.subject | Kanonik Korelasyon Analizi | |
| dc.subject | Sustainable Development | |
| dc.subject | Human Development Index | |
| dc.subject | Environmental Pressures | |
| dc.subject | Canonical Correlation Analysis | |
| dc.title | Türkiye’nin insani gelişmişlik ve çevresel baskılar arasındaki ilişkilerinin kanonik korelasyon analizi: Sosyoekonomik ve ekolojik göstergelerin incelenmesi | |
| dc.title.alternative | Canonical correlation analysis of the relationship between human development and environmental pressures in Türkiye: An analysis of socioeconomic and ecological indicators | |
| dc.type | Article |
