18. Ve 19. yüzyıllarda Osmanlı Anadolu’sunda Yahudi varlığı

Osmanlılar Anadolu’ya hâkim olduklarında Anadolu’nun muhtelif bölgelerinde Yahudi yerleşimleri mevcuttu. Osmanlı Anadolu’sunda Yahudi nüfusu, farklı zaman dilimlerinde gerçekleşen Yahudi göçleri ile artmıştır. İlk olarak 1492’de İspanya’dan, 1497’de Portekiz’den göçe zorlanan Yahudiler Osmanlı’ya sığınmışlardır. XV. yüzyıldan XIX. yüzyıla değin Avrupa, Balkanlar ve Rusya gibi farklı coğrafyadan Yahudi göçleri yaşanmıştır. XVIII. ve XIX. yüzyıllara gelindiğinde Yahudiler Anadolu’nun birçok şehrinde varlık göstermişlerdir. Bu çalışma Osmanlı Dönemi’nde Anadolu’daki Yahudi dağılımını tespit etmek adına yapılmıştır. İzmir, İstanbul, Selanik gibi büyük kentlerde yoğun nüfusa sahip şehirlerdeki varlıkları bilinmekle birlikte Anadolu genelindeki Yahudiler hakkında bütüncül bir çalışma yapılmamış olması bizi bu çalışmayı yapmaya iten temel sebep olmuştur. Çalışmada öncelikle Osmanlı Yahudileriyle ilgili genel bir bilgi verilmiş daha sonra XVIII. ve XIX. yüzyıllarda Anadolu’da Yahudi nüfusun yaşadığı şehirler incelenmiştir. Çalışmada yöntem olarak arşiv kayıtlarına dayalı yapılmış çalışmalar temel alınmış seyahatnameler ve literatür taraması yapılarak verilere ulaşılmaya çalışılmıştır.