Bürokrasinin görünür maliyetleri ile mücadele etmede düzenlemeler ve uygulama sonuçları

Günümüzde kamusal hizmetlerin sunulması tüm devlet yapılanmalarında bürokrasiyi gerekli kılmaktadır. Ancak, bürokrasinin rolü net tanımlanmadığında siyasal güçlerle çatışarak sorunlara yol açabilmektedir. Çalışmanın önemi, alanyazında daha önce yapılan çalışmaların ekonomi ve hukuk perspektifinden incelenmesine karşın, bürokrasiyle mücadelede verimlilik, maliyet azaltma ve süreç yönetimi gibi ihmal edilen hususları, gerçekleştirilen düzenlemeler üzerinden incelemesinden kaynaklanmaktadır. Araştırmanın amacı, Türkiye'deki bürokratik yapının görünür maliyetlerini ortaya koymak, bu maliyetlerle mücadele amacıyla gerçekleştirilen düzenlemeler ile bunların sonuçlarını analiz etmektir. Çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış, veriler doküman analiziyle elde edilmiş ve betimsel analiz yöntemiyle incelenmiştir. Araştırmada öncelikle, bürokrasiyle ilgili genel bilgiler ve Türkiye bürokrasisinin sorunları açıklanmıştır. Daha sonra, bürokrasiyle mücadelede gerçekleştirilen düzenlemeler dört aşamada incelenmiştir. Birinci aşamada, "Bürokratik Yapının Yeniden Düzenlenmesi"ne yönelik reformlar analiz edilmiştir. Millî Savunma Bakanlığı, Millî Güvenlik Kurulu, Askerî Yargı, Yüksek Askerî Şûra ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Komutanlıklarına yönelik yapılan düzenlemelerin Avrupa ülkeleriyle paralellik gösterdiği ve bürokrasiyle mücadelede olumlu sonuçlar verdiği görülmüştür. Bakanlık sayılarının incelenmesinde, Devlet Bakanlığının kaldırılmasıyla hantal yapının ortadan kalktığı ve Avrupa ülkeleri seviyesine ulaşıldığı görülmüştür. Politika kurulları ve ofislerin alternatif bürokratik yapı sunduğu, bakan yardımcılığı uygulamasında bakan yardımcılarının bürokratik yetkilerle donatılmasının siyasetin bürokrasiye müdahalesine zemin hazırlayabileceği değerlendirilmiştir. İkinci aşamada, "Bürolar Arasında Rekabetin Oluşturulması" incelenmiştir. İncelemede, dolaylı yollarla rekabeti teşvik eden örneklere rastlanmıştır. Üçüncü aşamada, "Ödüllendirme ve Teşvikler"e ilişkin uygulamalar değerlendirilmiştir. Uygulamaların sağlık ve eğitim sektörlerinde yoğunlaştığı, bazı olumsuzluklara rağmen, genel itibarıyla olumlu katkılar sunduğu sonucuna ulaşılmıştır. Dördüncü aşamada, özelleştirmeye ilişkin uygulamalar ele alınmıştır. Özelleştirme sonrasında, bürokratik engellerin büyük ölçüde kaldırılarak, karar alma süreçlerinin hızlandırarak, yönetimde daha etkin bir işleyiş sağlandığı tespit edilmiştir.

Today, the provision of public services necessitates the presence of bureaucracy in all state structures. However, when the role of bureaucracy is not clearly defined, it can cause problems due to conflicts with political powers. The importance of the study stems from the fact that, while previous studies in the literature have primarily examined the topic from economic and legal perspectives. This study, however, focuses on neglected issues such as efficiency, cost reduction, and process management in the fight against bureaucracy, analyzing them through regulatory implementations. The aim of the study is to reveal the visible costs of the bureaucratic structure in Turkey and to analyze the regulations implemented to combat these costs, along with their outcomes. The qualitative research method was used in the study; the data were obtained through document analysis and examined using descriptive analysis. First, general information about bureaucracy and the problems of Turkish bureaucracy are presented. Then, the regulations implemented in the fight against bureaucracy are examined in four stages. In the first stage, the reforms aimed at "reorganizing the bureaucratic structure" were analyzed. It was observed that the arrangements made for the Ministry of National Defense, the National Security Council, the Military Courts, the Supreme Military Council, and the Gendarmerie and Coast Guard Commands are in line with those in European countries. These arrangements have yielded positive results in the fight against bureaucracy. When the number of ministries is examined, it becomes apparent that, with the abolition of the State Ministry, the cumbersome structure has been eliminated, bringing it to a level comparable to that of European countries. It was assessed that policy boards and offices offered an alternative bureaucratic structure and that equipping deputy ministers with bureaucratic powers could pave the way for political intervention in bureaucracy. In the second stage, the creation of competition between offices was examined. The examination revealed examples that indirectly encouraged competition. In the third stage, applications regarding "rewards and incentives" were assessed. It was observed that these applications were concentrated in the health and education sectors and, although they had negative aspects, their positive contributions outweighed the negative ones. In the fourth stage, applications regarding privatization were addressed. It was determined that, after privatization, bureaucratic obstacles were largely removed, decision-making processes were accelerated, and the administration functioned more effectively.