Borlu toprakların ıslahı için gerekli yıkama suyunun belirlenmesine yönelik matematiksel modellerin elde edilmesi

Tuzlu toprakların ıslahında kullanılacak olan yıkama suyu miktarının belirlenmesi,yapılacak yıkamanın başarısı açısından önemlidir. Bu çalışma, Aksaray ÜniversitesiYerleşkesinde 500 ha borlu-sodyumlu alana sahip topraklarda gerçekleştirilmiştir. Boryıkama verilerini elde etmek için dokuz adet (2 x 2 m) parsel kullanılmıştır. Parsellerin0-25, 25-50, 50-75, 75-100 cm derinlikten toprak örnekleri alınmış ve elde edilendeğerlerle yıkama suyu miktarı modelleri oluşturulmuştur. Toprak pH’nın yüksek olmasısebebiyle, pH’nın düşürülmesi ve yıkama etkinliğinin arttırılması amacıyla yıkamaparsellerine 4 ve 8 kg kükürt (S) kullanılmıştır. Yıkama suyu 30 cm olarak dört periyottaverilmiştir. Elde edilen yıkama suyu miktarının ampirik modellerinin farklı matematikselifadeleri olan; hiperbol, üstel, kuvvet ve logaritmik modeller ele alınmış ve her kükürtdozu için en uygun modeller tespit edilmiştir. Bu modellerin uygunluğunun tespiti içinmodel seçim ölçütleri uygulanmıştır. Uygulamada elde edilen matematiksel modellerseçim ölçütlerine göre değerlendirildiğinde, S1 uygulamasında deneysel verileri enbaşarılı logaritmik model tanımlamaktadır.

Determination of the amount of water for reclamation of salt affected soils is important for the success of the leaching. This study was carried out in Aksaray University Campus on 500 ha boron-sodium rich soils. Nine (2 x 2 m) parcels were used to obtain experimental data for leaching. Soil samples were taken from 0-25, 25-50, 50-75, 75- 100 cm depth of parcels and models were developed to predict amount of leaching water. Due to high pH of the soil, 4 and 8 kg of sulphur (S) were incorporated in the leaching parcels to decrease the pH and increase the leaching efficiency. The leaching process was made by given 30 cm fresh water in four periods. Analytical expressions of hyperbola, exponential, power and logarithmic models were fitted to experimental data. The most appropriate models were determined by model selection criteria. When the mathematical models obtained in the application are evaluated according to the compatibility criteria, in the application of S1 , the most successful logarithmic model describes the experimental data.