Yerel tarih çalışmalarında temettuat defterlerinin kullanımı
Yükleniyor...
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Aksaray Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Temettuat Defterleri 1845 yılında vergi yükünün adil dağıtılması için yapılan arazi, emlak ve hayvan sayımlarını gösteren defterlerdir. XIX. yüzyıla ait en detaylı ekonomik verileri ihtiva eden bu defterler bilhassa şehir, kasaba ve köylerin ekonomik yapılarının ortaya çıkarılmasında önemli bir rol oynamaktadır. Özellikle son dönemlerde yerel tarihe artan ilgiyle birlikte pek çok lisansüstü tezde çeşitli yerleşim yerlerinin XIX. yüzyıldaki sosyo-ekonomik durumu ele alınmakta ve temettuat defterleri bu çalışmalarda nüfus defterleri ve şer‘iyye sicilleri ile birlikte ana kaynak olarak kullanılmaktadır. Temettuat defterlerinde bulunan veriler sayesinde XIX. yüzyılın ortasında bir yerleşim yerinin sosyo-ekonomik durumu aydınlatılabilmektedir. Bu verileri dört grupta sınıflayabiliriz. İlki kişi bilgileridir. Hane sahibinin lakabı ve ismi, hanede kendinden başka çalışabilir yaşta olan erkek varsa onun isimi ve hane sahibine yakınlığı, son olarak hane sahibinin mesleği bu sınıfta yer alan bilgilerdendir. İkicisi vergi bilgilerdir. Bir yıl içinde hane reisi tarafından ödenen vergi-i mahsusa, öşür ve cizye (kişi gayrimüslim ise) bilgileri yer alır. Üçüncüsü taşınır ve taşınmaz servetlere ait bilgilerdir. Hanenin tasarrufunda olan tarım arazilerinin miktarı, küçük ve büyükbaş hayvanların cinsi ve sayısı, sahip oldukları dükkân, değirmen benzeri taşınmazların sayısı ve büyüklüğü bu tür bilgilerdendir. Dördüncüsü ise gelirlerdir. Hanenin sahip olduğu taşınır ve taşınmaz mallarından elde ettiği gelirler ile esnaflık, ticaret veya emek faaliyetlerinden elde ettiği kazançlardır. Temettuat defterlerinden hareketle konu alınan yerleşim yerinin tahmini nüfusu, hane sayısı, hangi mesleklerin yapıldığı, üretilen tahıl ürünlerinin türü ve miktarı, hayvan cinsleri ve sayısı, ahalinin toplam kazancı ve ödediği vergi miktarına ulaşarak sosyo-ekonomik durumu hakkında bir değerlendirme yapılabilmektedir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Yerel Tarih, Temettuat Defterleri
Kaynak
Genç Kalemler Tarih Araştırmaları Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
9
Sayı
10
