Stratejik maliyet yönetimi kapsamında sürece dayalı faaliyet tabanlı maliyetleme ve kaynak tüketim muhasebesi: Aksaray ilinde faaliyet gösteren işletmeler üzerinde sektörel bazda karşılaştırmalı bir uygulama
| dc.contributor.advisor | İçerli, Mustafa Yılmaz | |
| dc.contributor.author | Peker, Ali Aykut | |
| dc.date.accessioned | 2022-01-12T05:47:02Z | |
| dc.date.available | 2022-01-12T05:47:02Z | |
| dc.date.issued | 2021 | |
| dc.date.submitted | 2021 | |
| dc.department | Sosyal Bilimler Enstitüsü | |
| dc.description.abstract | Küreselleşmeyle birlikte artan rekabet ortamında işletmeler satış fiyatları üzerindeki etkilerini kaybetmişlerdir. Rakiplerine karşı rekabet üstünlüğü elde etmek isteyen işletmeler maliyetler üzerine odaklanmak zorunda kalmışlardır. Bu nedenle işletmeler tarafından maliyet bilgilerinin tam, tarafsız, hatasız ve gerçeğe uygun bir şekilde tespit edilmesi gerekmektedir. Bu bağlamda birçok maliyet yöntemi geliştirilmiştir. Geleneksel maliyetlemeden çağdaş maliyet modellerine kadar istenilen nitelikte maliyet bilgilerinin üretilmesi aşamasında çeşitli problemler yaşanmaktadır. Bu nedenle geleneksel maliyetlemenin eksiklerini gidermek amacıyla Faaliyet Tabanlı Maliyetleme (FTM) yöntemi ; Faaliyet Tabanlı Maliyetleme'nin eksiklerini gidermek amacıyla da sırasıyla Sürece Dayalı Faaliyet Tabanlı Maliyetleme (SDFTM) ve Kaynak Tüketim Muhasebesi (KTM) yöntemleri geliştirilmiştir. Bu çalışmanın temel amacını geliştirilen yöntemler arasında karşılaştırmalar yapılarak farklılıkların tespit edilmesi ve maliyet yöntemlerini farklı sektörlerde uygulayarak sektörel bazda bir değerlendirme yapılması oluşturmaktır. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Stratejik Maliyet Yönetimi ve Stratejik Maliyet Yönetimi Yaklaşımları ele alınmıştır. İkinci bölümde Sürece Dayalı Faaliyet Tabanlı Maliyetleme ve Kaynak Tüketim Muhasebesi yöntemleri açıklanmış ve yöntemler arasındaki farklılıklardan bahsedilmiştir. Ayrıca Sürece Dayalı Faaliyet Tabanlı Maliyetleme ve Kaynak Tüketim Muhasebesi yöntemleri hakkında kapsamlı bir literatür taraması gerçekleştirilmiştir. Üçüncü bölümde Aksaray ilinde faaliyetlerini sürdüren üretim ve hizmet işletmelerinde analize konu maliyet yöntemleri (FTM, SDFTM, KTM) uygulanarak bulgular elde edilmiştir. Son bölümde ise elde edilen bulguların sonuçlarından bahsedilmiştir. Bu sonuçlar şu şekilde sıralanabilir; Faaliyet Tabanlı Maliyetleme yöntemi, atıl kapasite maliyetleri hakkında bilgi sağlamadığı için diğer yöntemlere göre maliyetlerin tespitinde daha zayıf kaldığı belirlenmiştir. Sürece Dayalı Faaliyet Tabanlı Maliyetleme yönteminde sadece dağıtım anahtarı olarak sürenin kullanılmasının uygulamanın kolay gerçekleştiği fakat maliyetlerin belirlenmesinde çeşitli şüpheler uyandırdığı tespit edilmiştir. Kaynak Tüketim Muhasebesi yönteminde maliyetlerin sabit ve orantısal olarak ayrılması ve bu maliyetlerin teorik ve pratik kapasiteye göre dağıtılması yöntemin kapsamlı bir yapısının olduğunu göstermektedir. Ayrıca hizmet sektöründe Sürece Dayalı Faaliyet Tabanlı Maliyetleme yönteminin uygulanmasının daha kolay ve kullanışlı olduğu tespit edilmiştir. Aynı şekilde Kaynak Tüketim Muhasebesi yönteminin üretim işletmesinde uygulanmasının maliyetler açısından daha gerçekçi maliyet bilgileri sunduğu tespit edilmiştir. | |
| dc.description.abstract | In an increasingly competitive environment with globalization, businesses have lost their influence on sales prices. Businesses that want to gain a competitive advantage against their competitors have had to focus on costs. For this reason, enterprises must determine the cost information in a complete, unbiased, error-free, and truthful manner. In this context, many cost methods are developed. Various problems are experienced during the production of cost information that has desired quality, from traditional costing to modern costing models. For this reason, in order to eliminate the deficiencies of traditional costing, the activity-based costing (ATM) method is developed and in order to eliminate the deficiencies of the activity-based costing method, time-driven activity-based costing and Resource Consumption Accounting methods are developed. This study aims to determine the differences by comparing the developed methods and evaluating the developed methods on a sectoral basis by applying them in different sectors. The study consists of three parts. In the first part, strategic cost management and strategic cost management approaches are discussed. In the second part, time-driven activity-based costing and resource consumption accounting methods are explained and the differences between the methods are mentioned. In addition, a comprehensive literature review is conducted on time-driven activity-based costing costing and resource consumption accounting methods. In the third part, the findings were obtained by applying the cost methods in production and service enterprises operating in Aksaray province. In the last section, the results of the obtained findings are mentioned. These results can be listed as follows; Since the activity-based costing method does not provide information about idle capacity costs, it is determined that it is weaker in determining costs when compared to the other methods. It is determined that using only time as the distribution key in the time-driven activity-based costing method is easy to implement but raises various doubts in the determination of costs. In the resource consumption accounting method, the separation of costs as fixed and proportional and the distribution of these costs according to theoretical and practical capacity shows that the method has a comprehensive structure. In addition, it is determined that the application of the time-driven activity-based costing method in the service sector is easier and more convenient. Likewise, it is determined that the application of the resource consumption accounting method in the production business provides more realistic cost information in terms of costs. | |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/20.500.12451/9071 | |
| dc.language.iso | tr | |
| dc.publisher | Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü | |
| dc.relation.publicationcategory | Tez | |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | |
| dc.subject | Faaliyet Tabanlı Maliyetleme | |
| dc.subject | Sürece Dayalı Faaliyet Tabanlı Maliyetleme | |
| dc.subject | Kaynak Tüketim Muhasebesi | |
| dc.subject | Activity Based Costing | |
| dc.subject | Tıme Driven Based Costing | |
| dc.subject | Resource Consumption Accounting | |
| dc.title | Stratejik maliyet yönetimi kapsamında sürece dayalı faaliyet tabanlı maliyetleme ve kaynak tüketim muhasebesi: Aksaray ilinde faaliyet gösteren işletmeler üzerinde sektörel bazda karşılaştırmalı bir uygulama | |
| dc.title.alternative | Time driven based costing and resource consumption accounting within the scope of strategic cost management: A comparative practice on a sectoral basis on enterprises operating in | |
| dc.type | Doctoral Thesis |
