The possibility of the companions fabricating narrative according to al-M?tur?d?
Yükleniyor...
Tarih
2024
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Aksaray Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
According to the principle adopted by the Sunn? schools of thought, the Companions were considered trustworthy in transmitting had?th. al-M?tur?d? (d. 333/944), a prominent representative of the Ahl al-Ra’y within the Hanaf? school, asserts that it is not obligatory to adhere to the narrations of everyone who encountered the Prophet. Because it is possible that some of these people may have fabricated a narration. Since they were individuals who encountered the Prophet, the Companions are also encompassed within the scope of al-M?tur?d?'s statements. This approach, which raises important problems for the science of ?ad?th, if accepted as it is, also calls into question the reliability of religious knowledge as a whole. Furthermore, al-M?tur?d? accepts a narration that implies that the companion F??imah bint Qays may have lied as authentic and uses it as evidence. Based on these two pieces of evidence, the study hypothesizes that according to al-M?tur?d?, it is both possible and probable for the Companions to fabricate ?ad?th. On the other hand, he has very clear expressions of praise and admiration for the Companions and declares that it is obligatory to follow their narrations. The aim of this study is to reveal the invalidity of the hypothesis in question within the framework of al-M?tur?d?’s positive opinions about the companions. Although his individual statements might suggest that the Companions could fabricate narrations, when considered alongside his general views on the Companions, it becomes evident that al-M?tur?d? aligns with the Sunn? sects on the trustworthiness of the Companions. According to the findings of the research, al-M?tur?d? adopts the definition of the ?a??ba proposed by the methodologist (u??liyy?n), rather than the ?ad?th scholars, referring to the hypocrites and some ordinary individuals who had limited interaction with the Prophet. In any case, al-M?tur?d? does not include them in the scope and definition of the ?a??ba, and the apparent contradiction between his statements is resolved. The research was limited to al-M?tur?d?’s explanations about the companions, and the document analysis method, which is one of the qualitative research methods, was employed in the study.
Sünnî ekollerce benimsenen kurala göre sahâbe hadis naklinde âdil kabul edilmiştir. Ehli Re’y Hanefî ekolünün önemli bir temsilcisi olan Mâtürîdî (ö. 333/944) ise Peygamber’le karşılaşan herkesin aktardığı rivayetlere uymanın gerekli olmadığını ifade etmektedir. Çünkü bu kimselerden bazılarının rivayet uydurabilmesi mümkündür. Peygamber’le karşılaşan kimselerden oluştukları için Mâtürîdî’nin ifadelerinin kapsamına sahâbe de girmektedir. Hadis ilmi açısından önemli sorunları beraberinde getiren bu yaklaşım, olduğu şekliyle kabul edildiği takdirde aynı zamanda bir bütün olarak dini bilginin güvenilirliğini de tartışmaya açmaktadır. Ayrıca Mâtürîdî, sahâbeden Fâtıma bint Kays’ın yalan söylemiş olabileceği anlamını içeren bir rivayeti sahih kabul ederek istidlâlde bulunmaktadır. Çalışmanın hipotezi bu iki delile dayalı olarak Mâtürîdî’ye göre sahâbenin hadis uydurmasının mümkün ve muhtemel olduğu düşüncesidir. Diğer taraftan onun sahâbeyi tazim ve tebcil eden, onların rivayetlerine uymanın vacip olduğunu beyan eden çok açık ifadeleri bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Mâtürîdî’nin sahabe hakkındaki olumlu kanaatleri çerçevesinde söz konusu hipotezin geçersizliğini ortaya koymaktır. Her ne kadar ilgili ifadeleri bağımsız ve tek başına değerlendirildiğinde sahâbenin de rivayet uydurabileceği şeklinde bir anlam taşısa da sahâbe hakkındaki genel kanaatiyle birlikte ele alındığında Mâtürîdî’nin ashâbın adâleti konusunda sünnî mezheplerle aynı çizgide durduğu sonucu ortaya çıkmaktadır. Araştırmanın bulgularına göre Mâtürîdî hadisçilerin değil, usûlcülerin sahâbe tanımını esas almakta, söz konusu kimselerle münâfıkları ve Peygamber’le çok fazla zaman geçirmemiş avam tabakasından bazı kimseleri kastetmektedir. Her durumda ilgili kimseler Mâtürîdî tarafından sahâbe kapsamına ve tanımına dâhil edilmemekte, ifadeleri arasında ilk bakışta göze çarpan çelişki böylece giderilmiş olmaktadır. Araştırma Mâtürîdî’nin sahâbe hakkındaki açıklamalarıyla sınırlı tutulmuş ve çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi yöntemi kullanılmıştır.
Sünnî ekollerce benimsenen kurala göre sahâbe hadis naklinde âdil kabul edilmiştir. Ehli Re’y Hanefî ekolünün önemli bir temsilcisi olan Mâtürîdî (ö. 333/944) ise Peygamber’le karşılaşan herkesin aktardığı rivayetlere uymanın gerekli olmadığını ifade etmektedir. Çünkü bu kimselerden bazılarının rivayet uydurabilmesi mümkündür. Peygamber’le karşılaşan kimselerden oluştukları için Mâtürîdî’nin ifadelerinin kapsamına sahâbe de girmektedir. Hadis ilmi açısından önemli sorunları beraberinde getiren bu yaklaşım, olduğu şekliyle kabul edildiği takdirde aynı zamanda bir bütün olarak dini bilginin güvenilirliğini de tartışmaya açmaktadır. Ayrıca Mâtürîdî, sahâbeden Fâtıma bint Kays’ın yalan söylemiş olabileceği anlamını içeren bir rivayeti sahih kabul ederek istidlâlde bulunmaktadır. Çalışmanın hipotezi bu iki delile dayalı olarak Mâtürîdî’ye göre sahâbenin hadis uydurmasının mümkün ve muhtemel olduğu düşüncesidir. Diğer taraftan onun sahâbeyi tazim ve tebcil eden, onların rivayetlerine uymanın vacip olduğunu beyan eden çok açık ifadeleri bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Mâtürîdî’nin sahabe hakkındaki olumlu kanaatleri çerçevesinde söz konusu hipotezin geçersizliğini ortaya koymaktır. Her ne kadar ilgili ifadeleri bağımsız ve tek başına değerlendirildiğinde sahâbenin de rivayet uydurabileceği şeklinde bir anlam taşısa da sahâbe hakkındaki genel kanaatiyle birlikte ele alındığında Mâtürîdî’nin ashâbın adâleti konusunda sünnî mezheplerle aynı çizgide durduğu sonucu ortaya çıkmaktadır. Araştırmanın bulgularına göre Mâtürîdî hadisçilerin değil, usûlcülerin sahâbe tanımını esas almakta, söz konusu kimselerle münâfıkları ve Peygamber’le çok fazla zaman geçirmemiş avam tabakasından bazı kimseleri kastetmektedir. Her durumda ilgili kimseler Mâtürîdî tarafından sahâbe kapsamına ve tanımına dâhil edilmemekte, ifadeleri arasında ilk bakışta göze çarpan çelişki böylece giderilmiş olmaktadır. Araştırma Mâtürîdî’nin sahâbe hakkındaki açıklamalarıyla sınırlı tutulmuş ve çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi yöntemi kullanılmıştır.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
?ad?th, Fabricating Narrative, Companions, The Trustworthiness of the Companions, Lie, Hadis, Rivayet Uydurma, Sahâbe, Sahâbenin Adaleti, Yalan
Kaynak
Müteffekir
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
11
Sayı
22
