Aksaray ili güneyinin toprak jeokimyası özelliklerinin incelenmesi
Yükleniyor...
Dosyalar
Tarih
2023
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Aksaray Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Bu çalışma Aksaray şehir merkezinin güneyinde, Yeşilova, Kutlu, Karaören, Karacaören yerleşim yerleri arasında kalan yaklaşık 200 km2'lik bir alanın toprak jeokimyası özelliklerinin incelenmesini konu almaktadır. Bu kapsamda yaklaşık 2,25km x2,25 km olacak şekilde karelajlanan sahada 54 adet örnek toprak profilinin B horizonundan alınmış, bu örnekler Dalga Boyu Dağılımlı X-Işını Floresan Spektrometresi (WDXRF) ile ana element oksit ve bazı iz elementler için analiz edilmiştir. Analiz sonuçları öncelikle istatistiksel olarak incelenmiş, sonrasında bölgenin kirlilik potansiyeli coğrafi bilgi sistemleri (CBS) yardımıyla görselleştirilmiştir. Bu doğrultuda sahadan toplanan örneklerin Co, Ni, Cu, Zn, As, Pb, Mn, Fe, Cr, Cd içerikleri ortalama sırasıyla 23.90, 103.69, 30.51, 67.11, 14.29, 54.16, 759.80, 3110.10, 157.60, 0.1 ppm olarak belirlenmiş, Cr ve Ni dışındaki tüm elementlerin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Kirlilik yönetmenliği, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) standartlarına göre genel olarak normal değerlerde olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte Zenginleşme Faktörü (EF), Jeo-birikim indeksi (Igeo) ve Kirlilik Faktörü (Cf) gibi indeksler yardımı ile yapılan incelemeler, tüm örneklerin As, Ni, Pb ve Cr element içeriklerinin yüksek olduğunu göstermiştir. As, Ni, Cr, Pb elementleri için hazırlanan dağılım haritalarına göre sahanın kuzey, batı ve güney doğu kesimlerinin diğer kesimlere oranla daha yüksek konsantrasyona sahip olduğu görülmüştür. Özellikle çalışma alanının kuzey kesimlerinde yer alan örneklerin diğer örneklere oranla daha yüksek değerlere sahip olduğu ve daha çok endüstriyel faaliyetlere bağlı olarak lokal bir zenginleşme ile ilişkili olabileceği düşünülmüştür. Sonuçta, lokal bazı alanlar hariç, incelenen tüm elementler genel olarak bölgenin jeolojik özellikleri ile ilişkili olduğu söylenebilir.
The scope of this study is to examine the soil geochemistry of an area of approximately 200 km2, located in the south of Aksaray city center, between Yeşilova, Kutlu, Karaören and Karacaören settlements. In this respect, a total of 54 samples were taken from the B horizon of the soil profile in the gridded area of approximately 2.25 km x 2.25 km and then were analyzed for the main element oxide and some trace elements with Wavelength Dispersive X-Ray Fluorescence Spectrometer (WDXRF). The collected data were first analyzed statistically, then the pollution potential of the region was visualized with the help of geographic information systems (GIS). The mean concentrations of Co, Ni, Cu, Zn, As, Pb, Mn, Fe, Cr, Cd in the samples are 23.90, 103.69, 30.51, 67.11, 14.29, 54.16, 759.80, 3110.10, 157.60 and 0.1 ppm, respectively. All elements except Cr and Ni are found to be normal according to pollution regulations of the Ministry of Environment, Urbanization and Climate Change, and World Health Organization (WHO) and Food and Agriculture Organization (FAO) standards. Besides, examinations with the help of indices such as Enrichment Factor (EF), Geo-accumulation index (Igeo) and Pollution Factor (Cf) showed that As, Ni, Pb and Cr element contents of all samples are high. According to the distribution maps prepared for As, Ni, Cr, Pb elements, it is observed that the northern, western and southeastern parts of the study area have higher concentrations than the other parts. Especially the samples located in the northern parts of the study area have higher values compared to the other samples, suggesting that there may be a local enrichment due to industrial activities. As a result, it can be said that all the elements are generally related to the geological features of the region, except for some local areas.
The scope of this study is to examine the soil geochemistry of an area of approximately 200 km2, located in the south of Aksaray city center, between Yeşilova, Kutlu, Karaören and Karacaören settlements. In this respect, a total of 54 samples were taken from the B horizon of the soil profile in the gridded area of approximately 2.25 km x 2.25 km and then were analyzed for the main element oxide and some trace elements with Wavelength Dispersive X-Ray Fluorescence Spectrometer (WDXRF). The collected data were first analyzed statistically, then the pollution potential of the region was visualized with the help of geographic information systems (GIS). The mean concentrations of Co, Ni, Cu, Zn, As, Pb, Mn, Fe, Cr, Cd in the samples are 23.90, 103.69, 30.51, 67.11, 14.29, 54.16, 759.80, 3110.10, 157.60 and 0.1 ppm, respectively. All elements except Cr and Ni are found to be normal according to pollution regulations of the Ministry of Environment, Urbanization and Climate Change, and World Health Organization (WHO) and Food and Agriculture Organization (FAO) standards. Besides, examinations with the help of indices such as Enrichment Factor (EF), Geo-accumulation index (Igeo) and Pollution Factor (Cf) showed that As, Ni, Pb and Cr element contents of all samples are high. According to the distribution maps prepared for As, Ni, Cr, Pb elements, it is observed that the northern, western and southeastern parts of the study area have higher concentrations than the other parts. Especially the samples located in the northern parts of the study area have higher values compared to the other samples, suggesting that there may be a local enrichment due to industrial activities. As a result, it can be said that all the elements are generally related to the geological features of the region, except for some local areas.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Aksaray, Cografi Bilgi Sistemi (CBS), Toprak Jeokimyası, Ağır Metal, Toprak Kirliliği, Geographic Information System (GIS), Soil Geochemistry, Heavy Metal, Soil Pollution
