Ortaokul öğrencilerinin çizdikleri resimlerle çevre dostu okul algılarının incelenmesi

Bu çalışmada, araştırmaya katılan ortaokul öğrencilerinin hayallerindeki çevre dostu okulları tasarlamaları istenerek, çevre dostu okul kavramına ilişkin zihinsel algılarının betimlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada araştırmaya katılan "Ortaokul öğrencilerinin çevre dostu okul kavramına ilişkin zihinsel algıları nasıldır ve çizimlerine nasıl yansıtmışlardır?" sorusuna cevap aranmaktadır. Nitel araştırma yöntemlerinden fenomenoloji (olgu bilim) deseni kullanılan bu çalışmanın çalışma grubunun belirlenmesinde amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örnekleme kullanılmıştır. Çalışma 2024-2025 eğitim-öğretim yılında, farklı coğrafi bölgelerin (İç Anadolu Bölgesi, Karadeniz Bölgesi, Marmara Bölgesi, Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Akdeniz Bölgesi, Doğu Anadolu Bölgesi) devlet okullarında öğrenim gören ortaokul öğrencileri ile gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubunu 303 (163 Kız, 140 Erkek) öğrenci oluşturmuştur. Çalışmada, çalışma grubunu oluşturan öğrencilerin "çevre dostu okul" hakkında oluşturdukları çizimler ve çizimlerine ilişkin ifadeleri veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Öğrencilerin yaptıkları resimler ve resimlerini açıklayan ifadeleri içerik analizi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular ışığında; öğrencilerin çevre dostu okul kavramına ilişkin fikirleri dokuz tema altında toplanmıştır. Bu temalar; atık yönetimi, enerji, tasarruf, hava, su, ses, gıda, çevre ve okul tasarımı şeklindedir. Araştırma sonucunda ayrıca öğrencilerin yaratıcı tasarımlar yaptıkları, çevre dostu davranışları tercih ettikleri ve çizimlerinde daha çok yerel çevre sorunlarını yansıttıkları belirlenmiştir. Bu çalışmanın ilgili literatürdeki eksikliği tamamlayarak, bundan sonra yapılacak olan çalışmalara ışık tutacağı düşünülmektedir.

In this study, it was aimed to describe the mental perceptions of the middle school students participating in the study about the concept of environmentally friendly school by asking them to design environmentally friendly schools in their dreams. In line with this purpose, the study seeks to answer the question "How the mental perceptions of are middle school students about the concept of environmentally friendly school and how did they reflect it on their drawings?". In determining the study group of this study, in which phenomenology (phenomenology) design, one of the qualitative research methods, was used, maximum diversity sampling, one of the purposeful sampling methods, was used. The study was conducted in the 2024-2025 academic year with secondary school students studying in public schools in different geographical regions (Central Anatolia Region, Black Sea Region, Marmara Region, Southeastern Anatolia Region, Mediterranean Region, Eastern Anatolia Region). The study group consisted of 303 students (163 female, 140 male). In the study, the drawings created by the students constituting the study group about "environmentally friendly school" and their expressions about their drawings were used as data collection tools. The students' drawings and their expressions explaining their drawings were analyzed by content analysis. In the light of the findings obtained as a result of the research, students' ideas about the concept of environmentally friendly school were categorized under nine themes. These themes are waste management, energy, saving, air, water, sound, food, environment and school design. As a result of the study, it was also determined that students made creative designs, preferred environmentally friendly behaviors and reflected more local environmental problems in their drawings. It is thought that this study will complete the gap in the related literature and shed light on future studies.