Aksaray Üniversitesi Kurumsal Akademik Arşivi
DSpace@Aksaray, Aksaray Üniversitesi tarafından doğrudan ve dolaylı olarak yayınlanan; kitap, makale, tez, bildiri, rapor, araştırma verisi gibi tüm akademik kaynakları uluslararası standartlarda dijital ortamda depolar, Üniversitenin akademik performansını izlemeye aracılık eder, kaynakları uzun süreli saklar ve telif haklarına uygun olarak Açık Erişime sunar.
Güncel Gönderiler
Yeşil bilişim farkındalığı: örnek bir webuygulaması
(Aksaray Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2025) Yavuz, Fatmanur
Çağımızda dijitalleşme bireylerin, kurumların ve toplumların yaşam biçimlerini yeniden şekillendiren, hızlı ve sürekli bir dönüşüm sürecidir. Bilişim teknolojilerinin giderek yaygınlaşması bilgiye erişimi kolaylaştırmanın, iş süreçlerini optimize etmenin ve yenilikçi çözümler sunmanın ötesinde ekonomik, sosyal ve çevresel alanlarda önemli etkiler oluşturmuştur. Sürekli artan enerji tüketimi, elektronik atıkların hızla artan hacmi ve karbon salınımı bilişim teknolojilerinin çevre üzerindeki olumsuz etkileri arasında öne çıkmaktadır. Yeşil bilişim, bilişim teknolojilerinin üretiminden kullanımına ve geri dönüşüm süreçlerine kadar tüm yaşam döngüsünü kapsayan çevre dostu bir anlayışı ifade etmektedir. Yeşil bilişim farkındalığı, bilişim teknolojilerinin çevresel etkilerini azaltma ve sürdürülebilirlik hedeflerine katkıda bulunma açısından hayati bir öneme sahiptir. Bununla birlikte, bilişim teknolojilerinin kullanımının artmasına rağmen, işletmeler arasında yeşil bilişim konusundaki farkındalık düzeyinin yetersiz olduğu göze çarpmaktadır. Bu çalışmada işletmelerin yeşil bilişim konusundaki farkındalıklarını artırmak ve çevresel sürdürülebilirlik süreçlerine katkı sağlamak amacıyla bir web sitesi tasarlanmıştır. Web sitesi HTML, CSS, JavaScript, Bootstrap ve PHP gibi web tasarımı ve geliştirme dilleri kullanılarak oluşturulmuştur. Site, yeşil bilişimin temel kavramları, sürdürülebilir teknolojiler, e-atık yönetimi, karbon ayak izinin azaltılması, ekolojik etiketler gibi konulara yönelik bilgi sağlayarak kullanıcılara çevre dostu teknolojilere geçişte ve yeşil bilişim bilincini artırmada katkı sağlamaktadır. Araştırma sürecinde web sitesinin etkinliğini artırmak ve yeşil bilişim içeriklerini daha iyi sunmak amacıyla dört uzmandan geri bildirim alınmıştır. Uzman görüşleri doğrultusunda içerik, görseller, yazım hataları ve SEO optimizasyonu açısından revizyonlar yapılmıştır. Bu düzenlemeler siteyi daha anlaşılır ve işlevsel hale getirmiştir. Gelecekte yapılacak çalışmalarla yeşil bilişimin toplumsal, çevresel ve ekonomik katkılarının daha belirgin hale gelmesi ve bu alandaki farkındalığın artması beklenmektedir.
Antiviral activities of phenylalanine derivatives carrying carboxylic acid bioisosteres against chikungunya and parainfluenza virus type 3
(Elsevier Ltd, 2025) Eren, Merve Camcı; Güngör, Görkem; De Jonghe, Steven; Özbil, Mehmet; Neyts, Johan; Kaptein, Suzanne; Şenol, Halil; Köse, Aytekin; Gezginci, Mikail Hakan; Karalı, Nilgün
Pathogenic RNA viruses from various virus families represent substantial public health hazards. Specific antiviral drugs effective against most RNA virus infections have not yet been developed. In this study, it was aimed to investigate the broad-spectrum antiviral activities of phenylalanine derivatives designed by replacing the carboxylic acid moiety with various bioisosteres such as nitrile, hydroxamidine and 5-oxo/thioxo-1,2,4-oxadiazole. Novel synthesized N-(1-substituted 2-phenylethyl)-N-(3-chlorobenzyl)-2,4-dichlorobenzamides (6e, 7e, 8e and 9d), together with phenylalanine derivatives previously prepared by our group, were evaluated antiviral activities against chikungunya (CHIKV), Zika (ZIKV), parainfluenza virus type 3 (PIV3), and enterovirus 71 (EV71). All phenylalanine derivatives showed antiviral activities against PIV3, with the 3-fluorobenzyl substituted analogue 6d emerging as the most potent compound (IC50 = 3.74 μM, CC50 > 100 μM), whereas the 3-chlorobenzyl analogue 6e (IC50 = 5.72 μM, CC50 > 100 μM) possessed the best non-toxic antiviral activity against CHIKV. Combined molecular docking and molecular dynamics (MD) simulation studies were conducted to predict the interactions of compounds 6d and 6e with the possible viral proteins of PIV3 and CHIKV, respectively.
Carvacrol mitigates Mercury chloride induced neurotoxicity by regulation of NRF-2/HO-1/NF-κB expression
(Elsevier GmbH, 2025) Akaras, Nurhan; Şimşek, Hasan; İleritürk, Mustafa; Küçükler, Sefa; Gür, Cihan; Kandemir, Fatih Mehmet
Mercury chloride (HgCl2) is an environmental pollutant that has serious toxic effects on the central nervous system. Carvacrol (CRV), which has phytotherapeutic, pharmacological, biological, and aromatic properties, has neuroprotective effects. The aim of this study was to investigate the possible neuroprotective effect of CRV on HgCl2-induced central neurotoxicity in rats. In the study, HgCl2 (1.23 mg/kg) and CRV (25 or 50 mg/kg) alone or their combinations were administered to rats for 7 days. Then, the proteins and pathological changes specific to autophagy, apoptosis, inflammation and oxidative stress processes in the brain tissue were analyzed by biochemical, molecular, histological and immunohistochemical methods. It was determined that CRV treatment significantly increased antioxidant enzyme (catalase, superoxide dismutase and glutathione peroxidase) activities and non-enzymatic (glutathione) antioxidants while reducing HgCl2-induced lipid peroxidation. In addition, it was determined that Nrf-2, HO-1, NQO1 mRNA transcript levels, which are among the oxidative stress parameters of CRV administration, increased. It was observed that HgCl2 increased the expression of NF-κB, TNF-α, IL-1β, iNOS and nNOS cytokines and Rage, STAT3, NLRP3, MAPK14, MAPK15 and JNK, whereas CRV treatment suppressed these genes. In this study, it was determined that HgCl2 induces apoptotic (caspase-3, Bax, Bcl-2) and autophagic (Beclin-1) markers, whereas CRV can protect brain tissues from the destructive effect of H HgCl2 by showing anti-apoptotic and anti-autophagic. In addition, decreased Akt-2 and Foxo1 expression and increased GFAP levels in HgCl2-induced brain tissue were regulated after CRV administration. The H&E staining results showed that CRV preserved the histological architecture and integrity of the cerebral cortex. The findings of this study indicate that CRV has neuropreventive potential against HgCl2-induced neurotoxicity by reducing oxidative stress, inflammation, apoptosis and autophagy.
Strengthening strategies for unreinforced stone masonry walls using FRP and CFM composites
(Nature Research, 2025) Çelik, Tülin
Recent earthquakes have highlighted the vulnerability of unreinforced masonry (URM) walls particularly those constructed with stone to lateral loads, underscoring the need for effective strengthening against shear failure. In this context, fiber-reinforced polymer (FRP) and carbon fiber mesh (CFM) have been explored as innovative alternatives to traditional reinforcement techniques. This study investigated unreinforced stone masonry walls, a common type of URM, strengthened using FRP and CFM materials in different configurations, focusing on the walls’ in-plane shear behavior under diagonal compression testing. A reference specimen, labeled URM-1, was constructed without reinforcement. FRP materials were applied to two specimens either horizontally or diagonally on both wall surfaces. Similarly, two specimens were strengthened on both surfaces using CFM, applied with either epoxy or repair mortar. Based on experimental and analytical results, the URM-5 specimen (CFM with epoxy) was identified as the most effective strengthening method. It significantly increased maximum load capacity, shear stress, ductility, and elastic stiffness. Additionally, the URM-5 specimen reduced wall fragility and maintained structural integrity during fracture.
Kur'an ilimleri bağlamında Hucurât sûresi: Klasik-çağdaş mukayesesi
(Aksaray Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2025) Çizmecioğlu, Hasan
Hucurât Sûresi, içerdiği ahlâkî ilkeler, toplumsal düzenlemeler ve bireyler arası ilişkilere dair rehberlik edici hükümler sebebiyle "ahlâk sûresi" olarak da anılan Medenî bir sûredir. Bununla birlikte birçok Kur'ân ilmî yönünden zengin bir içeriğe sahip olması nedeniyle araştırma açısından anlamlı bir örnek niteliğindedir. Kur'ân ilimleri âyetlerin iniş sebebi, dili ve tarihî bağlamı gibi unsurları dikkate alarak Kur'ân'ın evrensel mesajının doğru anlaşılmasına yardımcı olur. Bu çalışma hucurat suresi özelinde klasik ve çağdaş tefsirleri Kur'ân ilimleri bağlamında karşılaştırarak, bu tefsirlerde hangi ilimlerin nasıl kullanıldığını ortaya koymayı amaçlamıştır. Ayrıca bu tezde Kur'ân ilimlerinin farklı dönemlerdeki kullanım biçimleri incelenmiş; böylece zaman içindeki değişim ve süreklilikler belirlenmiştir. Araştırma, nitel yönteme dayalı olarak yürütülmüş; temel veri toplama yöntemi olarak doküman analizi kullanılmıştır. Veriler betimleyici ve analitik yaklaşımlarla değerlendirilmiştir. Klasik tefsirlerde Kur'ân ilimlerine detaylı bir şekilde yer verilirken, çağdaş tefsirlerde ise bu ilimler göz ardı edilmeden, daha seçici ve amaç odaklı bir yaklaşımla kullanılmıştır. Ayrıca, âyetlerin temel mesajları her iki dönemde de korunduğu gözlenmiş ancak bu mesajlara ulaşma yöntemleri, dönemin şartlarına göre farklılık gösterdiği tespit edilmiştir.
