Tuz Gölü havzasında doğal gaz depolama amaçlı yer altı açıklıklarının oluşturulmasında kayaç özelliklerinin çözünme hızına etkisinin incelenmesi
Yükleniyor...
Tarih
2016
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Aksaray Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Dünyada enerji talebini karşılamak için mevcut enerji kaynaklarının verimli bir şekilde kullanılması gerekmektedir. Enerji talebindeki ani artışları veya enerji arzındaki ani azalışları dengelemek adına kaynakların depolanması önem arz etmektedir. Ülkemizde yoğun şekilde kullandığımız ve büyük ölçüde dışa bağımlı olduğumuz doğal gazın depolanması amacıyla çeşitli çalışmalar yürütülmektedir. Bu çalışmada, ilk olarak Tuz Gölü Havzasında yapımı devam eden yeraltı doğal gaz depoları için açılan sondaj kuyularından alınan tuz karotlarına ait bazı fiziksel ve mekanik özelliklerin çözünme hızları ile ilişkileri değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmelerde, en iyi alt kümeler regresyonu ile çoklu regresyon kullanılmıştır. Daha sonra istatistiksel çalışmalarla, çözünme hızı ile kayacın tek eksenli basma ve çekme dayanımları, poisson oranı, malzeme kohezyonu ve deneysel düşey çözünme hızı arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Çalışmanın sonunda çözünme hızının bu parametrelerle tahmin edilebileceği bir regresyon denklemi oluşturulmuştur. Oluşturulan bu denklemin istatistiksel anlamda geçerli ve anlamlı olduğu yapılan çalışmalarda tespit edilmiştir. Bu denklem kullanılarak, tuz domları içerisinde aynı şartlarda açılacak depolarda oluşacak çözünme hızları kayaç özelliklerinden yüksek güvenilirlikte tahmin edilebilecektir. Tuz domları içerisinde açılacak yeraltı depolarının tasarımında da bu tahmin edilen çözünme hızları kullanılabilecektir.
Current energy resources must be used efficiently to meet the energy demand in the world. Storage of energy resources is important for balancing the peak increase in energy demand or peak decrease in energy supply. Several projects are being carried out in our country to store the natural gas which is commonly imported from supplier countries. In this study, firstly correlations between physical and mechanical properties of core samples taken from boreholes of underground gas storage project in Tuz Gölü Basin and dissolution rates were evaluated together. Best subsets regression and multiple regression were used for evaluation. Afterwards, correlations between uniaxial compressive strength, tensile strength, poisson ratio, cohesion and experimental vertical dissolution rate and dissolution rate were investigated. At the end of the study, a regression equation was constituted to predict dissolution rate with these parameters. It was determined that constituted equation was statistically valid and significant. Dissolution rates occurring during construction of the underground gas storage caverns in salt domes would be predicted with high accuracy via this equation. Predicted dissolution rates would be applicable for design of gas storage caverns in salt dome.
Current energy resources must be used efficiently to meet the energy demand in the world. Storage of energy resources is important for balancing the peak increase in energy demand or peak decrease in energy supply. Several projects are being carried out in our country to store the natural gas which is commonly imported from supplier countries. In this study, firstly correlations between physical and mechanical properties of core samples taken from boreholes of underground gas storage project in Tuz Gölü Basin and dissolution rates were evaluated together. Best subsets regression and multiple regression were used for evaluation. Afterwards, correlations between uniaxial compressive strength, tensile strength, poisson ratio, cohesion and experimental vertical dissolution rate and dissolution rate were investigated. At the end of the study, a regression equation was constituted to predict dissolution rate with these parameters. It was determined that constituted equation was statistically valid and significant. Dissolution rates occurring during construction of the underground gas storage caverns in salt domes would be predicted with high accuracy via this equation. Predicted dissolution rates would be applicable for design of gas storage caverns in salt dome.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Tuz Domu, Yeraltı Doğal Gaz Deposu, Çözünme Hızı, Kayaç özellikleri, En iyi Alt Kümeler Regresyonu, Çoklu Regresyon, Salt Dome, Underground Gas Storage Cavern, Dissolution Rate, Rock Properties, Best Subsets Regression, Multiple Regression
