Yazar "Sponza, Delya" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 1 / 1
  • Küçük Resim
    Öğe
    Rekalsitrant azo bileşiklerin anaerobik/Aerobik ardışık sistemlerde giderimi
    (TÜBİTAK, 2002) Sponza, Delya; Işık, Mustafa
    Azo boyaları yapılarında bir veya daha fazla azo (N=N) bağı içeren renklendirici maddelerdir. Azo boyaları tekstil, plastik, kağıt, mineral yağ, gıda ve kozmetik sanayiide renklendirici olarak kullanılırlar. Endüstrilerde kullanılan boyalar içinde %60-70'lik kısmı teşkil ederler. Azo boyaları en çok tekstil boyamada kullanılırlar. Renkleri, biyolojik olarak zor ayrışmaları, kalıcı olmaları, ve canlılar üzerinde potansiyel toksik etkileri nedeni ile atıksu arıtımında problem olarak görülürler. Azo boyaları aşırı elektron alma eğilimlerinde oldukları için klasik aerobik proseslerle parçalanamakta ve anaerobik proseslere ihtiyaç duyulmaktadır. Oluşan ara ürünler (aromatik aminler) aerobik kademede giderilebilmektedir. Bu çalışmada Türkiyede yaygın olarak kullanılan azo boyalarının anaerobik ve anaerobik/aerobik ardışık ortamlarda arıtılabilirlikleri araştırılmıştır. Çalışmanın ilk kademesinde 0-3200 mg/i arasında değişen Reaktif Siyah 5, Direkt Kırmızı 28, Direkt Siyah 38, Direkt Kahverengi 2, Direkt Sarı 12 boyaları test edilmiştir. Boyaların renklerinin 30-50 saat arasında büyük oranda giderildiği gözlenirken, boyalar yapısındaki azo bağının kırılması sonucu oluşan araomatik aminler ortamda birikmiştir. Çalışmanın sürekli beslemeli olan ikinci kısmında ilk önce 100 mg/l Reaktif Siyah 5 ve Direkt Kırmızı 28 boyası içeren sentetik atıksuyun Yukarı Akışlı Anaerobik Çamur Yatak Reaktör (YAÇYR) ve Sürekli Karıştırmalı Tank Reaktör (SKTA)'de arıtımında organik yükleme, boya yükleme, hidrolik bekletme süresi ve besin /mikroorganizma oranı gibi işletim parametrelerinin besi maddesi, renk giderimine ve metan gazı üretimine etkileri araştırılmıştır. 100 mg/l Reaktif Siyah 5 boyasını arıtan toplam sistemde 2.73 g/m3.h boya yüklemesi ve 1.52 günlük hidrolik bekletme süresinde % 75 KOİ and % 88 renk giderme verimleri elde edilmiştir. Oluşan metan gazı yüzdesi ise %66 ölçülmüştür. Daha sonra aynı sistemde 100 mg/l Direkt Kırmızı 28 içeren sentetik atıksuyun arıtımında boyanın giderimi üzerinde substratin (glikoz) ve alkalinitenin (NaHCO3) etkisi araştırılmış, düşük substrat ve alkalinite olduğu durumlarda bile rengin etkin şekilde giderildiği bulunmuştur. 0-4000 mg/l arasında değişen Direkt Kırmızı 28, Direkt Siyah 38, Direkt Kahverengi 2, Direkt Sarı 12 boyalarının arıtımında boyar maddelerin yüksek derişimlerde bile boyanın yüksek oranda (%70-100) mineralize edildiği bulunmuştur. Renk giderim verimleri gerçek yün boyama atıksuyu ile yapılan çalışmalarda %80-91 arasında değişirken, pamuklu tekstilendüstrisi atıksularmda % 40-77 arasında olmuştur. KOİ giderim verimleri ise Yün boyama endüstrisi atıksuları için % 83-96, Pamuklu tekstil atıksularmda ise % 39-82 arasında değişmiştir. YAÇYR'de metan üretimlerinde azalma gözlenmemiştir. Son olarak da geri devir oranının YAÇYR'de KOİ giderim verimi ve tüketilen alkalinite üzerine olan etkisi incelenmiş, geri devir oranının verim özelliklerini (KOI, renk ve metan gazı) arttırdığı, kullanılacak alkaliniteyi de azalttığı bulunmuştur.