Yazar "Deniz, Simge Nur" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 1 / 1
  • Küçük Resim
    Öğe
    Selçuklu Devlet bürokrasisi’nin teşkilatlanmasında ve yönetiminde fars etkisi
    (Aksaray Üniversitesi, 2022) Deniz, Simge Nur
    Selçuklu Devleti adını Oğuzların Kınık boyuna mensup olan Selçuk Bey’den alır. Aynı zamanda Oğuz Devleti’nin ordu kumandanı olan Selçuk Bey, Oğuz Yabgu Devleti’nde Demür Yalığ unvanı ile Sü-başı vazifeliği yapmış olan Dukak Bey’in oğludur. Dukak Bey Selçuklu soyunun atası idi. Selçuk Bey’in Mikail, Arslan (İsrail), Musa, Yusuf ve Yunus adlı beş oğlu vardı. Gayri-Müslimlerle yapılan bir savaşta şehit düşen Mikail’in Davud (Çağrı Bey) ve Muhammed (Tuğrul Bey) isimli iki oğlu dedeleri Selçuk Bey tarafından büyütülmüş, anneleri Türk geleneğine göre amcaları Yusuf ile evlendirilmişti. X. yüzyılın ikinci yarısından sonra Oğuzlar iki ayrı gruba ayrıldı. 1 Birinci ve ikinci bölük şeklinde izah edeceğimiz bu gruplardan birinci bölük Karadeniz’in kuzeyinden Balkanlara inerken, ikinci bölük ise göç yeri olarak kendi devletine bağlı bir uç şehri olan Cend’e göç etti.2 Selçuk Bey, devlet idaresini elinde bulundurmak istiyordu fakat bu çabuk anlaşılınca, Yagbu ile mücadele edemeyeceği için aile bireyleri ve Kınık boyuna mensup Oğuz askerleri ile birlikte hayvanlarını da yanına alarak kışlık başkentten yazlık başkent olan Cend’e gelmişti.3 Selçuklu ve Oğuz göçleri yaşanmasaydı İran'ın bazı bölgeleri Araplaşmaya gebeydi. Göçebe kültürüne sahip olan Selçukluların, Gaznelilerden aldıkları siyasi mirası korumak için güçlü bürokratik mekanizmaya gereksinimleri vardı. Onlar Sâmânî bürokrasisini tercih ettiler. Bu bürokrasinin en önemli özelliği Fars dilli olması, sırtını yerel feodal güce dayaması ve onları kollaması idi. Ancak bu bürokrasi zaman içerisinde Selçuklu hanedanlığı ile Selçuklu boylarını oluşturan Oğuz-Türkmenler arasında büyük sorunların doğmasına neden oldu. Farsça konuşan bürokratik kesimin İran coğrafyasında kökleşmesini sağlayanlar Selçuklular olmuştur denilebilir.