Yazar "Bursa, Veyis" seçeneğine göre listele
Listeleniyor 1 - 3 / 3
Sayfa Başına Sonuç
Sıralama seçenekleri
Öğe Hakas Destanı Kartaga Mergan’a mitolojik bir bakış(Özgür Türker, 2023) Bursa, Veyis; Kayabaşı, Rabia GökçenDestanlar milletlerin tarihi, geçmiş yaşantıları ve inanışları hakkında bilgi sahibi olmamızı sağlayan edebi türlerdir. Türk destanları da milli kültürü ve Türk halkının değerlerini yansıtan ürünlerin başında gelmektedir. Bu destanlarda yer alan kahramanlar, çeşitli tipler ve bunların belirgin özellikleri destan geleneği içerisinde incelenerek Türk insanının kendisini ve evreni algılayış biçimi hakkında birçok bilgiye ulaşılabilmektedir. Ayrıca destanlarda yer alan motifler, hayvanlar, sayılar ve renkler gibi çeşitli unsurlar destanların barındırdığı mitolojik simgeleri oluşturmaktadır. Bu mitolojik simgelerin çözümlenmesi destanları daha anlamlı hâle getirmektedir. Destanlarla ilgili yapılacak çalışmaların artış göstermesi ve daha önce incelenmemiş olan destanların incelenmesi Türk destanlarının anlaşılma düzeyini artıracaktır. Böylece Türk milletinin inançları, kültürü, değerleri ve millet olma bilinci sonraki nesillere aktarılabilecektir. Türk mitolojisi hakkında edinilen bilgiler sayesinde milli bilincin özü anlaşılabilecektir. Türklerin göçebe bir hayat sürmeleri, birbirinden uzak coğrafyalarda yaşıyor olmaları, birçok Türk boyunun bağımsızlığını kaybetmesi ve mitolojinin din dışı bir unsur olarak görülmesi nedeniyle Türk mitolojisi yakın geçmişe kadar araştırılmamıştır. Bu durum Türk mitolojisinin sistemli bir hale dönüşmesini geciktirmiştir. Türk mitolojisi ve Türk destanlarıyla ilgili yapılan ilk derleme çalışmaları 19. yüzyılda yabancı Türkologlar tarafından gerçekleştirilmiştir. Rus Türkolog Radloff, Türk destanlarını derleyen ilk araştırmacılar arasındadır. Radloff, Sibirya bölgesine giderek uzun yıllar burada yaşamış ve çeşitli Türk boylarının destanlarını derleme imkânı bulmuştur. Güneydoğu Sibirya’da yaşayan Hakas Türklerinin destan derlemelerini de bu dönemde gerçekleştirmiştir. Hakas Türklerinin oluşturmuş oldukları destanların çok eski zamanlarda ortaya çıkmış olması bu destanlardaki mitolojik unsurların yoğunluğunu artırmıştır. Bulundukları coğrafya itibarıyla dış etkilerden uzak bir hayat yaşamaları da bu mitolojik unsurların büyük oranda korunmasını sağlamıştır. Ayrıca Hakas destanlarında kadın kahramanların sıklıkla yer alması ve Altın Arığ, Ay Huucın gibi bazı kadın kahramanların adlarının destanlara verilmesi Hakas destanlarını diğer Türk destanlarından ayıran özellikler arasındadır. Hakas Türklerinin alıptıh nımah adını verdikleri bu destanlar, yüzyıllar boyunca Hakas destan anlatıcısı olan haycılar tarafından yeni nesillere aktarılmıştır. Bu makalede incelenecek olan Kartaga Mergan Destanı da Radloff’un 1863-1864 yılları arasında derlediği Hakas destanlarından bir tanesidir. Hakas destan geleneği hakkında birçok bilgi vermesi, 1357 mısralık geniş bir hacme sahip olması ve daha önce üzerinde detaylı bir araştırma yapılmaması sebebiyle Kartaga Mergan Destanı incelemeye uygun görülmüştür. Kartaga Mergan Destanı’nda yer alan kahramanın, düşman tiplerin ve yardımcı tiplerin özellikleri Hakas destan geleneği dikkate alınarak incelenmiş, destandaki olağanüstü varlık ve durumlar tespit edilmiştir. Destanda yer alan hayvanlar, sayılar, renkler, madenler ve diğer bazı motifler de taşıdıkları mitolojik özellikler açısından incelemeye tabi tutulmuştur. Kartaga Mergan Destanı incelenirken olay akışında yer alan sıralama dikkate alınmış ve bu şekilde konu bütünlüğü sağlanmıştır. Türk mitolojisine ve Hakas destanlarıyla ilgili yapılan çalışmalara katkı sağlamak amaçlanmıştır.Öğe Realist halk hikâyelerinde ötekiler: Azınlıklar ve gayrimüslimler(Motif Halk Oyunları Eğitim ve Öğretim Vakfı, 2023) Kayabaşı, Rabia Gökçen; Bursa, VeyisRealist halk hikâyeleri; birçoğu XIX. yüzyılda yazıya geçirilen, gerçeklik unsurları ağır bastığı için halk hikâyelerinden farklılık gösteren mensur hikâyelerdir. Hançerli Hanım Hikâye-i Garîbesi, Letâifnâme, Hikâye-i Tayyarzâde, Cevrî Çelebi, Tıflî ile İki Birâderler Hikâyesi, Kanlı Bektaş, Sansar Mustafa Hikâyesi, Safiye ile Yusufşâh Hikâyesi, Hikâyet-i Sipâhî Şâdân, Hikâyet-i Hüseyin Çelebi ve Nigâr ve Şâh-ı Huban ve Kıssa-i Boşnak, Cafer Paşa Hikâyesi, Hikâye-i Sipâhî Kastamonî, Şâbûr Çelebi, Ferdâne Hanım, Hikâye-i Temimdâr, Hikâyet-i Bağdâd Şâh, Hikâyet-i Beng-i Hallaç, Evhâd Çelebi, İstanbul Batakhâneleri, Hâzâ Menâkıb-ı Fil’l-i Hümâyûn, Destân-ı Kıssa-i Şâd ile Gam, Hikâyet-i Kızılalma, Hikâyet (Kadı ile Uğrı) ve Hikâyet-i Mekr-i Zenân I-VI hikâyeleri realist halk hikâyeleri arasında değerlendirilmektedir. Bu çalışmada realist halk hikâyelerinde yer alan azınlıkların ve gayrimüslimlerin durumu incelenmiştir. Etnik azınlıklar, köleler ve cariyeler de çalışmanın konusuna dâhil edilmiştir. Hikâyeler incelenirken; Halk Edebiyatı Araştırmaları 2, Kitab-ı Mensur Realist İstanbul Hikâyeleri (Metinler), Realist Halk Hikâyelerinden Tayyarzâde Hikâyesi ile Hançerli Hanım Hikâyesi Üzerine Bir Tahlil Denemesi, Tıflî Hikâyeleri, Masaldan Romana Sözden Yazıya İstanbul Hikâyeleri ve Eski Türk Edebiyatında Mensur Hikâyeler adlı kitaplarda yer alan hikâye metinlerinden yararlanılmıştır. Realist halk hikâyelerinde yer alan azınlıklar ve gayrimüslimlerle ilgili bir araştırma yapılmamış olması bu çalışmayı gerekli kılmıştır.Öğe Şermin Yaşar'ın eserlerindeki halk bilimi unsurlarının incelenmesi(Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2024) Bursa, Veyis; Kayabaşı, Rabia GökçenŞermin Yaşar, çocuklar ve yetişkinler için eserler veren bir yazardır. Bu çalışmada Şermin Yaşar'ın eserleri, halk bilimi unsurları açısından incelenmiştir. Bu inceleme, Şermin Yaşar'ın kendi yazdığı yirmi yedi kitap ve İlber Ortaylı ile beraber yazdıkları Cumhuriyet'in İlk Sabahı adlı hikâye ile sınırlandırılmıştır. 2023 yılının sonunda yayımlanan Söyleme Bilmesinler adlı roman çalışmaya dâhil edilmemiştir. Günümüzde eser veren bir yazar olan Şermin Yaşar'ın Türk halk kültürünü eserlerine ne ölçüde yansıttığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Şermin Yaşar hakkında yapılacak çalışmalara kaynak teşkil etmek ve Türk halk bilimine katkı sağlamak amaçlanmıştır. Ayrıca Şermin Yaşar'ın eserleri bağlamında, çağdaş Türk edebiyatı ile Türk halk edebiyatı arasındaki bağlantı incelenerek disiplinler arası bir çalışma ortaya konulmuştur. Çalışmanın giriş bölümünde araştırmanın amacı, önemi, yöntemi, kapsamı ve sınırlılıkları anlatılmıştır. Birinci bölümde yazarın hayatı ve eserleri hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde halk bilimi kavramına değinilerek halk biliminin dünyadaki ve Türkiye'deki gelişim süreci aktarılmıştır. Bu bölümde ayrıca halk biliminin çağdaş edebiyat üzerindeki etkilerine de kısaca değinilmiştir. Üçüncü bölümde ise Şermin Yaşar'ın eserlerindeki halk bilimi unsurları tespit edilmiştir. Eserler, ilk yazıldıkları tarihe göre sıralanarak incelenmiştir. Bu yöntemle yazarın halk bilimini, eserlerinde kullanma sıklığının zaman içerisinde ne ölçüde değiştiği gözlemlenmiştir. Halk biliminin alt başlıkları belirlenirken Sedat Veyis Örnek'in oluşturduğu tasnif esas alınmıştır. İncelenen eserler doğrultusunda bu tasnifte bazı değişiklikler yapılarak alt başlıklar oluşturulmuştur. Sonuç olarak, Şermin Yaşar'ın halk bilimi unsurlarını eserlerinde sıklıkla kullandığı böylece anlatıma doğallık ve akıcılık kattığı ayrıca kültürel mirasın aktarılmasına katkı sağladığı tespit edilmiştir.
