Yazar "Bolat, Melike" seçeneğine göre listele

Listeleniyor 1 - 1 / 1
  • Küçük Resim
    Öğe
    6 numaralı Trabzon Ahkâm Defterinin transkripsiyonu (S. 93-192)
    (Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2021) Bolat, Melike; Şimşek, Eyyub
    Osmanlı Devleti, sosyal, siyasî, idarî ve askerî konularla ilgili kararlarını "Dîvân-ı Hümâyûn" olarak adlandırılan kurulda alırdı. Dîvân-ı Hümâyûn'da, devleti ilgilendiren birçok konu şer'i ve örfî hukuka uygun bir şekilde görüşülerek karara bağlanırdı. Burada alınan kararlar Dîvân-ı Hümâyûn kalemleri tarafından ilk suretleriyle kaydedilmişlerdir. Daha sonra tekrar gözden geçirilip temize çekilerek, sistemli bir kayıt sistemi oluşturulmaya çalışılmıştır. Kaydı tutulan defterlerin başlıcaları şunlardır: Mühimme, Şikâyet, Ahkâm, Ruûs ve Tahvil defterleri idi. Ayrıca Dîvân-ı Hümâyûn da halkın şikâyet ve isteklerinin de dinlediği zamanlar oluyordu. Bu hukukî hak sayesinde ahali, kendisi çözüm bulamadığı sorunlarına, dava sonuçlarına itirazlarında durumunu bizatihi Padişah'a arz edebilir veya dilekçe ile Dîvân-ı Hümâyûn'a bildirebilirdi. Devlete ait siyasî, idarî, askerî meselelerinin yanında, halkın şikâyetleriyle ilgili konular devlet işlerinin yazıldığı Mühimme Defterlerine kaydediliyordu. 1649'da yılında ise, Şikâyet defterleri adı ile kayıt oluşturularak sadece halkın şikâyet ve isteklerinin yazıldığı defter oluşturulmuştur. 18. yüzyıl dönemi itibarıyla devletin mevcut toprakları ve içinde bulunduğu siyasal-ekonomik durumu sonrasında halkın taleplerini ve şikâyetlerinin de çözüme kavuşturulması kolaylığı için yeni bir sistemin ürünü olarak Ahkâm Defterleri adı altında kayıt tutulmaya başlanmıştır. 1742 yılı itibarıyla eyaletlere özel olarak tutulmaya başlanmış ve II. Meşrutiyet dönemine kadar da tutulmaya devam etmiştir. Ahkâm Defteri içerik ve yazılış amacı ile bizlere o dönem hakkında özellikle, miras paylaşımı konusundaki anlaşmazlıklar, su ve mera anlaşmazlığı, vergilerin toplanmasındaki usulsüzlükler, eşkıyalıkgasp olayları, şahıslar arasında borç alacak-verecek gibi konularda önemli bilgiler sunmaktadır. Bu tez çalışmasında, Trabzon Eyaleti'ne ait 1838-1846 yıllarını muhteva edinen, 6 Numaralı Trabzon Ahkâm Defteri'nin (s.93-192) transkripsiyonu yapılacaktır.