Aksaray kentinin pm10 ve so2 konsantrasyonlarının zamansal değişimi: Koşullu iki değişkenli olasılık fonksiyonu ve k-means kümeleme

Abstract

Bu çalışmada Aksaray İli’nin PM10 ve SO2 verileri değerlendirilmiştir. Bu kirletici kaynaklarının etki çerçevelerini belirlemek için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından izlemesi yapılan PM10 ve SO2 verileri kullanılmıştır. Aksaray iline ait verilerle birlikte sınır iller olan Konya, Ankara, Nevşehir ve Niğde illerine ait veriler ile de karşılaştırma çalışılması yapılmıştır. Sonuç olarak kıyaslama yapılan tüm iller için PM10 verilerinin yönetmeliklerde belirtilen 50 μgm-3’den yüksek kaydedildiği sonucuna varılmıştır. PM10 değerlerinin yaz aylarında daha yüksek kaydedildiği, kış aylarında ise ortalama değerlerde düşüş olduğu görülmüştür. SO2 değerlerinde de kış aylarında evsel ısınmadan dolayı artış kaydedilirken yaz aylarında konsantrasyonunda bir düşüş saptanmıştır.150 μgm-3 ve üstü PM10 emisyonlarının 6 ms-1’den yüksek rüzgâr hızı ile istasyonun doğusunda yer alan Ankara-Adana yolu ve şehir merkezinden geldiği sonucuna varılmıştır. SO2 emisyonunun istasyona yakın bir yerleşimde bulunan sanayi bölgesinden kaynaklandığı sonucu ortaya çıkmıştır. 2 ms-1 ve daha düşük rüzgar hızıyla 9 μgm-3 ve üstü bir SO2 taşınımı söz konusudur. PM10 için 5 kümeli sonuç (1 ve 2- şehrin arka plan emisyonu, 3-trafik emisyonu, 4- şehir merkezi emisyonu ve 5 - sanayi emisyonu) ve SO2 için de 4 küme sayısı (1- şehrin arka plan emisyonu, 2- sanayi bölgesi emisyonu, 3 - şehir merkezi emisyonu, 4- şehir merkezi ve arka plan emisyonları) belirlenmiştir.

In this study, PM10 and SO2 data of Aksaray Province were evaluated. PM10 and SO2 data monitored by the Ministry of Environment and Urban Planning were used to determine the frameworks for the impact of these pollutant sources. A comparison study was conducted with the data belonging to Konya, Ankara, Nevşehir and Niğde. As a result, it was concluded that the PM10 data was recorded higher than 50 μgm-3 which was stated as limit value at regulations. PM10 values were recorded higher in the summer season and lower in the winter. SO2 values also detected high during the winter months due to domestic heating and there was a decrease in concentration in summer. PM10 concentrations higher than 150 μgm-3 were transported with the wind speeds and above 6 ms-1 from the side of the city center and Ankara-Adana highway. The results indicate that SO2 emissions originate from the industrial zone located near the station. At a wind speed of 2 ms-1 or less, there is an SO2 transport of 9 μgm-3 or higher. 5 clusters have been determined for PM10 (1 and 2- suburban emission, 3-traffic emission, 4-urban emission and 5-industrial emission) and 4 clusters for SO2 number have been set (1- suburban emission, 2- industrial emission, 3- urban emission and 4- mix of urban and suburban emission).