Irak’ta mezhepsel çekişmelerin boyutları ve sonuçları

Abstract

Irak tarihi boyunca etnik ve dini çatışmalara sahne olmuş bir ülkedir. İslamiyet’in ilk çağlarından beri siyasî ayrışmaların ve çıkar çatışmalarının yol açtığı mezhepsel gerginliklerin sahnesi olmuştur. ABD’nin 2003’te Sad- dam Hüseyin rejimini devirmesinden sonra oluşturulan yeni siyasi süreç de ülkede etnik- dini gerginlikleri daha da körüklemiştir. Özellikle ABD işgalinden sonra Irak’ın kronik sorunu haline gelen mezhepsel çekişmeler, ülkenin istikrarını ve toplumsal dokusunu tehdit eden unsurların başında gelmektedir. Söz konusu mezhepsel çekişmeler her ne kadar çıkar çatışmalarından meydana gelse de, bu çalışmada ele alındığı gibi tarihsel, siyasî ve toplumsal olarak farklı boyutlarda kendini göstermektedir.

Çalışmada Irak’ta mezhepsel çekişmelerin tarihi arka planı ele alınmakta, 2003 yılında ABD işgaliyle birlikte yeniden yapılandırılan Irak’ta siyasi süreç ve bu sürecin etkileriyle tırmanan siyasi Mezhepçilik irdelenmektedir. Irak’ın toplumsal yapısı, tarihi ve siyasi sürecin topluma etkisiyle birlikte toplumsal mezhepçilik ve etkisi analiz edilmektedir. Ayrıca mezhepsel çekişmeleri tırmandıran bölgesel ve küresel faktörlere de ele alınmaktadır.

Iraq is a country that has been the scene of ethnic and religious con icts throughout history. Since the early ages of Islam, it has been the scene of sectarian tension caused by the clashes of interests and political con ict. US’ intervention in 2003 and the fall of Saddam Hussein’s regime, created a new political process, which has also fueled ethnic-religious tension within the country. In particular, sectarian strife, which has become a chronic problem after the US invasion, is one of the most dangerous threats towards the country’s stability and social fabric. Although the main reason of sectarian strife is the clash of interests, it has historical, political and social dimensions.

This study examines the historical background of sectarian strife in Iraq and the escalation of political secterianism by the political process during rebuilding the country after the US occupation. It analyses Iraq’s social structure and the effects of the historical and political process towards the society, and political secterianism with its repercussions. The regional and global factors which escalate sectarian strife are also taken into consideration.