Ertit, Volkan2025-09-012025-09-0120201304-8864https://hdl.handle.net/20.500.12451/13990Türkiye’de sekülerleşme teorisi ile ilgili iddia sahibi olanların önemli bir bölümü, derslerinde, akademik üretimlerinde, gazetelerin yorum sayfalarında, katıldıkları televizyon programlarında, davetli oldukları konferanslarda ve hatta sosyal medya hesaplarında ünlü din sosyoloğu Peter Berger’e atıfla sekülerleşme teorisinin çöktüğünü iddia etmektedir. Bahsi geçen bu kitle genellikle şu yaklaşımı benimsemektedir: “Daha önce sekülerleşme teorisini savunan Peter Berger artık fikrini değiştirmiştir, o nedenle sekülerleşme tezi çökmüştür ve dolayısıyla Türkiye’deki dönüşüm sekülerleşme teorisi ile açıklana-maz.” Bu iddia Türkiye’de sıklıkla kullanılmasına rağmen, detaylara inilmediği için Berger’in hangi veri-lere dayanarak fikrini değiştirdiğini ve modernleştiği halde dindarlaşan hangi toplumlardan bahsettiğini anlamak mümkün görünmemektedir. Bu makalenin yazılmasının sebebi de Berger’in geniş bir kitle tarafından kabul edilen fikirlerini/iddialarını sekülerleşme teorisi bağlamında değerlendirmek ve hem Berger’in hem de “teori çöktü” iddiası için onu referans gösterenlerin yaptıkları açık yöntemsel sorunları tartışmaktır. O nedenle, bu çalışma sekülerleşme kavramını ve sekülerleşme teorisinin ne olduğunu kısaca açıkladıktan sonra, Berger’in teorideki ve yöntemdeki açmazlarını yine Berger’in en çok atıf alan eserlerindeki 10 iddiası üzerinden okuyucuya sunmaktadır. Çalışmanın ulaştığı 4 ana sonuç şunlardır: 1. Berger, iddialarını kanıtlarla desteklememektedir. Türkiye’de en çok atıf alan 4 temel yazısında, her-hangi bir kanıt ya da veri ortaya koymamaktadır. 2. Berger’in Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri, Latin Amerika, Avrupa ülkeleri ve İsrail ile ilgili iddialarının kısa bir araştırma yapılınca yanlışlandığı görülmektedir. 3. Berger bir toplumun sekülerleşip sekülerleşmediğini, olması gerektiği gibi o toplumu kendi tarihi ile kıyaslayarak değil, başka toplumlarla kıyaslayarak ölçmeye çalışmaktadır. Böylece Berger, seküler-leşme tartışmalarının üzerine oturduğu temel yöntemlerden birini yok saymayı seçmiş görünmektedir. 4. Berger, ömrünün son dönemlerinde, sebebi bu çalışmanın sınırlarının ötesinde olan, akademiden uzak bir üslubu benimsemiştir. Ancak ne yazık ki onun akademik hassasiyetlerinin azalması, onun iddialarını sorgulamaksızın kabul eden geniş bir akademisyen kitlesinin oluşmasını engelleyememiştir.A significant number of individuals who discussed the secularization theory in Turkey claim in their lectures, academic material, opinion columns, television programs, conferences, and even social media that the theory has collapsed, referencing Peter Berger. These individuals gener-ally adopt the following approach: “Peter Berger, who previously advocated the secularization theory, has changed his opinion. Therefore, the secularization thesis has collapsed and the transformation in Turkey cannot be explained by the secularization theory”. Although this claim is widespread in Turkey, it does not seem possible to understand the basis of Berger’s change of opinion, and the particular societies he mentioned to have become more religious and mod-ernized at the same time as the individuals who make the claim do not go into details. The pres-ent study aims to evaluate Berger’s widely accepted opinions/claims within the context of the secularization theory, and discuss the clear methodological fallacies committed by those who reference him to support the claim that “the theory has collapsed”. For this purpose, the present study initially explains the concept of secularization and the characteristics of the secularization theory before moving on to presenting Berger’s dilemmas in theory and methodology through 10 claims in his most cited works. The four main conclusions of the present study can be listed as follows: 1. Berger does not support his claims with evidence. No evidence or data is pre-sented in his 4 most cited works in Turkey. 2. After brief research, it can be seen that Berger’s claims regarding Turkey, the United States, Latin America, European countries and Israel have been refuted. 3. Berger aims to measure whether a society has become secularized not only by comparing that society with its own history (as it should be), but by comparing it with other societies. Therefore, Berger seems to have chosen to ignore one of the main methods on which the debate regarding secularization is based. 4. In his last years, Berger adopted a style that is out of character for an academician, reasons for which would exceed the limits of the present study. Unfortunately, the decline in his academic sensitivities could not prevent the formation of a large mass of academicians who acknowledge his claims without question.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessPeter BergerSecularization TheoryMethodology in Secularization DebatesSekülerleşmeSekülerleşme Tartışmalarında YöntemArticle16Özel Sayı-1 (e-dergi)194214