Furkani, Mehterhan2021-02-222021-02-2220202148-4899https://hdl.handle.net/20.500.12451/7861İctihâdın, İslam hukukunun dinamikliğini sağlayan, Kur’an ve sünnetin temel ilkelerine uygun olarak bütün zaman, mekân ve şartlara göre çözüm üreten bir sistem olduğu ortadadır. Buna binaen âlimlerin cumhuru ictihâd kapısının kıyamete kadar açık olduğunu savunmuş, bir kısım âlimler ise müctehid olabilme şartlarını daha esnek hâline getirmeye çalışmış hatta geçmişe göre günümüzde ictihâdın daha kolay olduğunu ileri sürenler bile olmuştur. Bunlara karşın bazı âlimler müctehid olabilmenin şartlarını zorlaştırmış, bazıları imkânsız hale getirmiş hatta bazıları da ictihâd kapısının kapandığını iddia etmiştir. Çağdaş Afgan fakîhi Muhammed Musa Tevânâ (ö. 2006) da bu tartışmayı ele alıp orta bir yol bulmaya çalışmıştır. Bir yandan ictihâdın kıyamete kadar devam edeceğini, devam etmesinin de gerekli olduğunu savunurken diğer yandan bunun herkesin yapabileceği bir şey de olmadığını açıklamaktadır. Bu makalede Tevânâ’nın, ictihâdın şartları, ictihâd kapısının kapandığı, musavvibe-muhattıe, ictihâdın bölünebilirliği ve ictihâdın nakzı meselelerine ilişkin görüşlerini ele alacağız. Yer yer klasik Hanefî usûlcülerin görüşleriyle mukayese etmeye çalışacağız.It is obvious that ijtihad (independent reasoning) is a system that provides the dynamism of Islamic law and produces a suitable solution in accordance with the basic principles of the Qur'an and sunnah in accordance with all time, place and conditions. Consequently, most of the scholars advocated that the ijtihad’s door is open until the end of the world, even some scholars tried to make the conditions of becoming a mujtahid more flexible. However, some scholars made conditions for becoming a mujtahid difficult some made it impossible, some even claimed that the door of ijtihad was closed. Modern Afghan scholar Muhammad Musa Tawana (d. 2006) tried to follow a middle ground. He underlines that the ijtihad door will remain open until the end of the world and should be so. He explains that too, it is not something everyone can do. In this article, we will consider his views on the conditions of ijtihad, the musawwibamuhattıe, where the ijtihad door is closed, the divisibility of ijtihad and the disaffirmance of ijtihad. We will compare some of his views to the views of classical Hanafis.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessİslam HukukuMuhammed Musa TevânâİctihâdTaklitHanefî UsûlcüleriIslamic LawIjtihadTaqlidClasic Hanafî ScholarsArticle71390416