Evmeş, Adem2024-03-282024-03-2820232980-0331https:/dx.doi.org10.32950/rid.1252892https://hdl.handle.net/20.500.12451/11592Doğru düşünmenin kurallarını koyan mantık, tasavvur ve tasdik olarak iki kısma ayrılır. Tasavvur bölümünün amacı, tasavvurî bilinenlerden tasavvurî bilinmeyenlere ulaşmaktır. Dolayısıyla tasavvurî bilinmeyenlere ulaşmak için tariflere ihtiyaç duyarız. Bu makalede İşrâk felsefesinin önemli temsilcilerinden biri olan Şemsüddîn Şehrez?rî’nin (öl. 687/1288’den sonra) tarif hakkındaki görüşleri, problemleri ele alış şekli ve bunlara verdiği cevaplar incelenmektedir. Şehrezûrî, müstakil felsefe ansiklopedisi olarak ifade edilebilecek olan Resâ’ilü’ş-Şecereti’l-ilâhiyye eserinin yanı sıra Sühreverdî’nin (öl. 587/1191) Hikmetü’l-işrâk ve et-Telvîhât eserlerine şerh yazmıştır. Şehrezûrî’nin tarif konusundaki görüşlerini Resâ’ilü’ş-Şecereti’l-ilâhiyye eseri başta olmak üzere Hikmetü’l-işrâk ve et-Telvîhât’a yazdığı şerhler esas alınarak incelenmiştir. Şehrezûrî, Resâ’ilü’ş-Şecereti’l-ilâhiyye ve et-Telvîhât şerhinde tarif konusunu Meşşâî tarzda ele alırken, Hikmetü’l-işrâk şerhinde ise Sühreverdî’yi takip ederek İbn Sînâcı tarif teorisine yönelik eleştirilerini incelemektedir. Şehrezûrî, Resâ’ilü’ş-Şecereti’l-ilâhiyye’de tarif konusunu tarif eden-tarif edilen ilişkisi bağlamında ele almaktadır. Tarifte meydana gelebilecek hataları ise Sühreverdî’nin et-Telvîhât’ını esas alarak ortaya koymaktadır. Hikmetü’l-işrâk şerhinde ise İbn Sînâ’nın (öl. 428/1037) el-İşârât’ta ortaya koyduğu tarif teorisini eleştirerek, tarifin zorluğuna dikkat çekmektedir. Özellikle tarifin cins ve ayrımdan meydana geldiği iddiası Şehrezûrî tarafından ciddi bir şekilde eleştiriye tabi tutulmuştur. Çalışmamızda ilk olarak tarifin, kendisinin hakikatinin belirlenmesi yani doğru bir şekilde nasıl tarif edileceği ele alınmakta ve Şehrezûrî’nin bu konu hakkındaki görüşleri incelenmektedir. Daha sonra beş tümele dayanarak ortaya çıkan tarif çeşitleri, misal ve kavram yoluyla tarif; tarifte dikkate alınması gereken şartlar Şehrezûrî’nin görüşleri çerçevesinden bakılarak ele alınmaktadır. Son olarak ise Şehrezûrî’nin, Fahreddin Râzî’nin (öl. 606/1210) ileri sürdüğü tarifin imkânına yönelik itirazlarını nasıl ele aldığı ve ne şekilde çözüm sunduğu incelenmektedir. Ayrıca onun İslâm mantık geleneğindeki yeri, önemi ve katkıları belirlenmeye çalışılacaktır.The logic, which sets the rules of correct thinking, is divided into two parts as tasawwur and tasdiq. The aim of the chapter of tasawwur is to reach the tasawwur? unknowns from the tasawwur? knowns. Therefore, we need descriptions to reach the tasawwur? unknowns. In this article, the views of Shahraz?r? (d. 687/1288 after), who is one of the important representatives of the Ishr?q philosophy, about the definition, the way he handled the problems and the answers he gave to them are examined. Shahraz?r? is the author of the work of Ras??il al-Shajara al- ilahiyya, which can distinctly be expressed as a philosopy encyclopedia, besides he wrote glossa on the ?ikmat al-Ishr?q and al-Talw???t, works of Suhraward?’s (d. 587/1191). Shahraz?r?'s views on the definition have been examined on the basis of his commentaries on ?ikmat al-Ishr?q and al-Talw???t, especially in Ras??il al-Shajara al- ilahiyya. While Shahraz?r? deals with the subject of definition in Peripatetic style in the commentary of al-Talw???t and Ras??il al-Shajara al- ilahiyya, in the commentary of ?ikmat al-Ishr?q, he follows Suhraward? and analyzes his criticisms of the Ibn S?n? theory of definition. Shahraz?r? deals with the subject of definition in Ras??il al-Shajara al- ilahiyya in the context of the relationship between the one who defines and the one who is defined. It reveals the mistakes that may occur in the definition based on Suhraward?'s al-Talw???t. In his commentary on ?ikmat al-Ishr?q, he criticizes the theory of definition put forward by Ibn S?n? (d. 428/1037). in al-Is?r?t and draws attention to the difficulty of the definition. In particular, the claim that the definition consists of carnal and discrepant origin was severely criticized by Shahraz?r?. In our study, firstly, the determination of the truth of the description, that is, how to define it correctly, is discussed and Shahraz?r?'s views on this subject are examined. Then, the types of descriptions that emerged based on five universals, definition by example and concept; The conditions to be taken into account in the definition are discussed from the perspective of Shahraz?r?'s views. Finally, it is examined how Shahraz?r? handled the objections of Fakhr al- D?n al- R?z? (d. 609/1210). In addition, his place, importance and contributions in the Islamic logic tradition will be tried to be determined.trinfo:eu-repo/semantics/openAccessMantıkTarifİşrâk FelsefesiSühreverdîŞehrezûrîLogicDefinitionEnlightenment PhilosophySuhraward?Shahraz?r?Article-2316717710.32950/rid.1252892