Sanayi sektöründe ihracatın istihdama etkisi: türkiye için asimetrik nedensellik testi

Abstract

Dünya ekonomisinde 1980’li yıllarda başlayan ticari liberalizasyon süreciyle birlikte gelişmekte olan ülkeler ithal ikameci sanayileşme politikalarını terk etmiş ve ihracata yönelik büyüme stratejisini benimsemişlerdir. Dış ticaretteki bu strateji değişikliğinden sonra ülkeler için önemi oldukça artan ihracatın, çeşitli makro ekonomik göstergelere olan etkisi de araştırmacılar açısından merak konusu olmuştur. Gelişmekte olan ülkelerin pek çoğunda olduğu gibi Türkiye ekonomisinde de benzer bir süreç yaşanmıştır. Türkiye’nin 1980 yılında yaklaşık 3 milyar dolar düzeyinde olan ihracatı, 2020 yılında 170 milyar dolar seviyesine kadar yükselmiştir. Türkiye toplam ihracatının yüzde doksanından fazlası ise sanayi sektörü tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu çalışmada Türkiye’nin sanayi sektöründeki ihracat ve istihdam ilişkisi 1991-2019 dönemi için ampirik olarak incelenmiştir. Çalışmada kullanılan veriler Dünya Bankası veri tabanından temin edilmiştir. Ampirik yöntem olarak Fourier tabanlı FKPSS ve FADF birim kök testleri ile Hatemi-J (2011) Asimetrik Nedensellik Testi tercih edilmiştir. Birim kök testinden elde edilen bulgular serilerin birinci farklarında durağan olduklarını göstermektedir. Asimetrik nedensellik testi sonuçları ise “ihracata ilişkin pozitif şoklar istihdamda ortaya çıkan pozitif şokların nedeni değildir” ve “ihracata ilişkin negatif şoklar istihdamda ortaya çıkan negatif şokların nedeni değildir” hipotezleri reddedilmektedir. Buna göre ihracattaki artış veya azalışlar, istihdamda ortaya çıkan aynı yönlü değişimlerin nedeni olarak kabul edilmektedir.

With the commercial liberalization process that started in the world economy in the 1980s, developing countries abandoned their import substitution industrialization policies and adopted an export-oriented growth strategy. The effect of export, which has become very important for countries after this change in strategy in foreign trade, on various macroeconomic indicators has also been a matter of curiosity for researchers. As in many developing countries, it has experienced a similar process in Turkey's economy. Turkey's exports to nearly $ 3 billion in 1980, rose in 2020 to 170 billion dollars. and more than ninety percent of Turkey's total exports are carried out by the industrial sector. In this study, Turkey's exports and employment in the industrial sector for the 1991-2019 period were examined empirically. The data used in the study were obtained from the World Bank database. Fourier-based FKPSS and FADF unit root tests and Hatemi-J (2011) Asymmetric Causality Test were preferred as empirical methods. The findings obtained from the unit root test show that the first differences of the series are stationary. Asymmetric causality test results are rejected with the hypotheses that “positive shocks related to exports are not the cause of positive shocks in employment” and “negative shocks related to exports are not the cause of negative shocks in employment” are rejected. Accordingly, increases or decreases in exports are accepted as the cause of the same directional changes in employment.