Vergilerin sosyal harcamalar özelinde topluma geri dönüşü: türkiye üzerine bir analiz

Abstract

Vergiler, kamu harcamalarının finansmanını sağlamak için öncelikli olarak tercih edilen ve sıkça başvurulan bir kamu kaynağıdır. Artan vergi gelirleri mükellefler üzerinde vergi yükü oluşturarak optimal vergileme sorununu ortaya çıkarmaktadır. Vergi gelirlerinde meydana gelen artışın sosyal harcamalar yoluyla yeniden dağıtımının sağlanması mükelleflerin vergiler konusuna bakışını olumlu yönde etkilemektedir. Çünkü sosyal harcamalar özellikle dezavantajlı kesime yönelik toplumsal adaletin sağlanmasında öldukça önemli bir rol oynamaktadır. Bu çalışmada Türkiye’de sosyal harcamalar ile vergi gelirleri arasındaki ilişki 1980-2019 dönemi için zaman serisi yöntemleri kullanılarak ele alınmıştır. Çalışmada sosyal harcamalara yönelik verilerin 1980 sonrası var olması nedeniyle model bu dönemi kapsayacak şekilde oluşturulmuş ve analiz edilmiştir. Değişkenler arasındaki uzun dönem ilişkisi tek yapısal kırılmalı Gregory-Hansen eşbütünleşme testi ile incelenmiş ve aralarında eşbütünleşik ilişki tespit edilmiştir. FMOLS yöntemiyle tahmin edilen uzun dönem katsayıları vergi gelirlerindeki artışın sosyal harcamalara pozitif yansıması olduğunu göstermiştir. Vektör hata düzeltme modeline dayalı Granger nedensellik testine göre uzun dönemde vergi gelirlerinden sosyal harcamalara doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir.

Taxes are a primarily preferred and frequently referenced public resource for financing public expenditure. Increased tax revenues create a tax burden on taxpayers, leading to the issue of optimal taxation. Ensuring the redistribution of the increase in tax revenues through social expenditure positively affects the taxpayers' view of taxes. Because social expenditures play an extremely important role in ensuring social justice, especially for the disadvantaged. This study examines the relationship between social expenditures and tax revenues in Turkey for the period 1980-2019 using time series methods. Since data on social expenditure exists after 1980, the model was created and analyzed to cover this period. The long-term correlation between variables was examined using the Gregory-Hansen cointegration test and a co-integrated correlation was found. Long-term coefficients estimated using the FMOLS method showed that the increase in tax revenues had a positive reflection on social expenditure. The Granger causality test based on vector error correction model identified a one-way causality from tax revenues towards social expenditure.