İnfodemide sorumlu habercilik: Covid-19 salgının haberleştirilmesine yönelik yayımlanan ilke ve rehberler üzerine bir değerlendirme

Abstract

Kriz ve belirsizlik dönemleri; mezenformasyon, dezenformasyon gibi “enformasyon bozukluğu” olarak değerlendirilen içeriklerin yoğun biçimde dolaşıma sokulduğu dönemlerdir. Bu içerikler Facebook, Twitter gibi sosyal paylaşım platformları başta olmak üzere enformasyon ekosisteminde hızlı bir biçimde yayılmakta ve infodemiye neden olmaktadır. Covid-19 salgını sürecinde de salgın ile ilgili içeriklerin enformasyon ekosisteminde dolaşımı; bireylerin ve toplumların sağlığını tehdit edecek davranışların artmasına, sağlık profesyonellerinin çalışmalarının aksamasına ve birey, topluluk veya ülkelerin damgalanmasına ve nefret söylemine maruz kalmasına neden olabilmektedir. Bu noktada haber medyası, birey ve toplum yararı işlevi açısından kilit bir rol üstlenmektedir. Haber medyası, toplumsal yararı önceliği haline getiren ‘sorumlu habercilik’ eksenindeki ilkeler ve etik kriterler aracılığıyla bu işlevini gerçekleştirilebilir. Bu çalışmada; Covid-19 salgını sürecinde infodemi ile mücadele için gazeteciler ve haber kuruluşlarına yönelik olarak Pan Amerikan Sağlık Örgütü (PAHO), First Draft, Uluslararası Gazeteciler Ağı gibi uluslararası kuruluşlar ve bazı medya profesyonelleri tarafından yayınlanan çeşitli etik ilkeler ve rehberler incelemiş ve ilgili metinlerden hareketle Covid-19 salgının sorumlu habercilik çerçevesinde nasıl haberleştirileceğine yönelik bir tartışmaya yer vermek ve bir çerçeve çizmek amaçlanmıştır.

Periods of crisis and uncertainty are the times that "information disorder" such as misinformation, disinformation is intensely put into circulation. Information disorders spread rapidly in the information ecosystem, especially on social networking platforms such as Facebook and Twitter, and cause infodemic. Also during the pandemic Covid-19, circulation of relevant contents in the information ecosystem; cause the behavior to increase and threaten the health of individuals and communities, disrupt the work of health professionals, and can cause individuals, communities, or countries to be stigmatized and exposed to hate speech. At this point, the news media play a key role according to its function of the individual and the public good. News media can realize this function through principles and ethical criteria in the axis of 'responsible reporting' that prioritizes social benefit. In this study; ethical principles and guidelines published by international organizations such as Pan American Health Organization (PAHO), First Draft, International Network of Journalists, and some media professionals for journalists and news organizations to combat infodemic in the process of Covid-19 outbreak are analyzed and from this point forth, it is taken stock of how the Covid-19 epidemic can be reporting with responsibly.