Aksaray Üniversitesi Kurumsal Akademik Arşivi
DSpace@Aksaray, Aksaray Üniversitesi tarafından doğrudan ve dolaylı olarak yayınlanan; kitap, makale, tez, bildiri, rapor, araştırma verisi gibi tüm akademik kaynakları uluslararası standartlarda dijital ortamda depolar, Üniversitenin akademik performansını izlemeye aracılık eder, kaynakları uzun süreli saklar ve telif haklarına uygun olarak Açık Erişime sunar.
Güncel Gönderiler
Koroner arter hastalığı olan bireylerde ölüm kaygısı ve sosyal destek arasındaki ilişkinin incelenmesi
(Aksaray Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2025) Karagöz, Sefa
Bu çalışma, koroner arter hastalığı olan bireylerde ölüm kaygısı ve sosyal destek arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla yapılmıştır. Tanımlayıcı ve ilişki arayıcı tipteki bu çalışma, Ocak-Eylül 2024 tarihleri arasında kardiyoloji servisinde tedavi alan ve araştırmaya dahil edilme kriterlerine uyan 230 koroner arter hastalığı olan birey ile yürütülmüştür. Araştırma verileri 'Tanıtıcı Bilgi Formu', 'Ölüm Kaygısı Ölçeği' ve 'Kronik Hastalıklarda Sosyal Destek Ölçeği' kullanılarak toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde; sayı, yüzde, aritmetik ortalama ve hipotez testlerinden iki kategorili değişkenler için iki ortalama arasındaki farkın önemlilik testi kullanılırken, ikiden fazla kategoriye sahip değişkenler için ANOVA testi kullanılmıştır. Korelasyon analizinde, Pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. Araştırmaya katılan bireylerin yarıdan fazlası (%68,70) 65 yaş ve altı olup, %54,78'inin kadındır. Çalışmaya katılan bireylerin, Ölüm Kaygısı Ölçeği toplam puan ortalaması 8,20±4,00 iken; Kronik Hastalıklarda Sosyal Destek Ölçeği toplam puan ortalaması 174,22±32,69 olarak bulunmuştur. İki ölçeğin toplam puan ortalamasının yüksek olduğu belirlenmiştir. Katılımcıların yaş, cinsiyet, medeni durum, eğitim durumu, diyet, tuz kısıtlama, düzenli ilaç kullanma, kronik hastalık durumu, daha önce hastaneye yatma durumlarının Ölüm Kaygısı Ölçeği toplam puan ortalamalarını ve Kronik Hastalıklarda Sosyal Destek Ölçeği puan ortalamalarını etkilediği bulunmuştur (p<0,05). Çalışma sonucunda koroner arter hastalığı olan bireylerde ölüm kaygısı ile sosyal destek arasında negatif yönlü zayıf bir ilişki tespit edilmiştir (r=-0,224, p<0,01). Koroner arter hastalığı olan bireylerin sosyal destek düzeyleri arttıkça, ölüm kaygısı düzeylerinin azaldığı belirlenmiştir. Sağlık çalışanlarının özellikle risk altındaki bireyleri değerlendirerek, onlara psikolojik ve sosyal destek sağlamaları ölüm kaygısını azaltacağı ve iyileşme sürecine olumlu katkı sunacacağı düşünülmektedir.
Elektronik atıklardan değerli metal geri kazanımı
(Aksaray Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2025) Ünal Uzel, Vildan
Bu tez, elektronik atıkların (e-atık) içerdiği değerli metallerin geri kazanımı ve bu sürecin çevresel ve ekonomik etkilerini ele almaktadır. Teknolojik gelişmeler ve tüketici elektroniği kullanımının artmasıyla birlikte elektronik atık miktarı hızla artmakta, bu da doğal kaynaklar ve çevre üzerinde baskı yaratmaktadır. E-atıklar, altın, gümüş, platin, bakır ve paladyum gibi değerli metaller içerir ve bu metallerin geri kazanımı hem çevre koruma hem de ekonomik sürdürülebilirlik açısından büyük bir fırsat sunmaktadır. Tezde, elektronik atıkların geri dönüştürülmesiyle madencilik faaliyetlerine olan talebin azalabileceği, enerji tasarrufu sağlanabileceği ve doğal kaynakların korunabileceği vurgulanmaktadır. Ayrıca, geri kazanılan metallerin ekonomik değeri sayesinde geri dönüşüm endüstrisinin büyüme potansiyeli ele alınmaktadır. Bu süreçler hem çevresel ayak izini azaltmakta hem de değerli kaynakların yeniden ekonomiye kazandırılmasını sağlamaktadır. Çalışma, geri dönüşüm teknolojilerinin geliştirilmesi, atık toplama sistemlerinin iyileştirilmesi ve halkın bu konuda bilinçlendirilmesi gibi öneriler sunarak, geri kazanım süreçlerinin daha verimli hale getirilmesini önermektedir. Sonuç olarak, elektronik atıkların etkin bir şekilde yönetilmesi ve geri dönüşümün teşvik edilmesi hem çevresel sürdürülebilirlik hem de ekonomik kazanç açısından kritik bir rol oynamaktadır.
التحقيق والتحليل "النكت الإعجازيّة على الفتاوى البزازيّة"(من كتاب الشهادات إلى آخر كتاب الوصايا
(Aksaray Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2025) Elhıdır, Memduh
ن من أج ّل علوم الشريعة علم الفقه، ومن أهم المدارس التي تشكلت في هذا الباب المدرسة األولى
مدرسة أهل الرأي مدرسة اإلمام ال ُملقب باألعظم، اإلمام أبي حنيفة رحمه هللا، ومن أ برز ما تتميز
به هذه المدرسة توسع المسائل وكبر فضائها فتشكلت كتب تسمى بكتب الفتاوى، تُعنى بجمع هكذا
مسائل ومتفرقات.
وبين أيدينا هذ ا الكتاب الحديث نسبيًا، النكت اإلعجازيّة على فتاوى اإلمام البزازي رحمهما هللا،
حيث كانت كالتعليقات المفيدة والنكت اللطيفة، والحواشي المفيدة.
فعملنا على كشف تلك الكنوز المحتواة في المخطوط وإخراجها بشكل عصري متميز، يهدف إلثراء
المكتبة الفقهية، والفتاوى منها خاصة بما يتناسب مع أصول وقواعد البحث العلمي المعاصر، ودون
خل ٍل أو تحريف للمحتوى، فكان العمل طيبًا مبار ًكا نافعًا، ينفع المبتد ئ ويزيد من علم المنتهي، وهللا
رب العرش نسأل أن ينفع به المؤلف والمهتم به والقارئ والمساهم وسائر المسلمين.. آمين.
التحقيق والتحليل "النكت الإعجازيّة على الفتاوى البزازيّة"(من كتاب الطهارة إلى أول كتاب الشهادات
(Aksaray Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2025) Hasan, Ömer
Bu çalışma, İslam hukuku mirasına ait fıkhî bir el yazmasını ele almaktadır. İncelenen eser, tahâret, namaz, oruç, nikâh ve talâk gibi çeşitli fıkhî konulardaki ince meseleleri ele alması bakımından Hanefî mezhebine önemli bir katkı sunmaktadır. Araştırmacı, söz konusu el yazmasının nadir bulunan bir referans kaynağı olması sebebiyle önemini vurgulamaktadır. Ayrıca, müellifin fıkhî meseleleri açıklama yöntemini ve şer'î hükümlerin istinbâtına (hüküm çıkarımına) yönelik yaklaşımını titizlikle ortaya koymaktadır. Bununla beraber farklı görüşlerin münakaşası da yapılmıştır. Araştırmacı bu tahkik çalışmasında ince ilmî bir yöntem izlemiştir. Çalışmada, orijinal metinler karşılaştırılmış, metindeki hatalar düzeltilmiş ve anlaşılması güç fıkhî ifadeler açıklığa kavuşturulmuştur. Metnin tahkiki özenle sunulmuş, müellifin ele aldığı fıkhî bağlamlar detaylı bir şekilde incelenmiş ve metnin anlaşılmasını kolaylaştırıcı açıklamalar yapılmıştır. Sonuç olarak, bu araştırma derin fıkıh düşüncesini temsil eden söz konusu klasik fıkıh eserinin ehemmiyetini ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, bu tür kıymetli eserlerin gün yüzüne çıkarılmasının, fıkıh literatürüne sağladığı ilmî zenginlik ve pratik faydalar açısından büyük bir gereklilik olduğu ortaya konulmuştur. Anahtar Kelimeler : El-Bezzâzî, Kâzî Han, Et-Tetârhâniyye, El-Hulâsa (Hulâsatü'l-Fetâvâ), El-Bahr (Bahrü'r-Râik), Ebü'l-Leys es-Semerkandî.
Türkiye limanlarının iki aşamalı veri zarflama analizi ile değerlendirilmesi
(Aksaray Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2025) Gezen, Mehmet
Limanlar tarih boyunca ulaşım ve ticarette kritik bir rol oynamıştır. Küreselleşme ve artan uluslararası ticaret, limanların ülke ve bölge ekonomilerine etkisini daha da artırmıştır. Bu nedenle liman işletmelerinin altyapı ve üstyapı kaynak etkinliklerini sürekli ölçmeleri ve optimize etmeleri önemlidir. Bu çalışmada, Türklim üyesi 19 konteyner limanı, 2023 verileri kullanılarak altyapı ve üstyapı kaynaklarının etkinliği açısından analiz edilmiştir. Limanların karmaşık yapısı göz önünde bulundurularak, genel etkinsizliğin daha çok hangi alt süreçten kaynaklandığını belirlemek ve alt süreçlerin önem derecesini değerlendirmek için İki Aşamalı Toplamsal Veri Zarflama Analizi (VZA) yöntemi uygulanmıştır. Analiz sonuçları R programlama dili ile elde edilmiştir. Altyapı kaynaklarının etkinliği, iki aşamada analiz edilmiştir: İlk aşamada rıhtım uzunluğu, sayısı, derinliği ve liman sahası gibi faktörlerin elleçleme kapasitesi oluşturmadaki etkinliği incelenmiş, ikinci aşamada ise bu kapasitenin yük elleçleme faaliyetlerinde ne kadar etkin kullanıldığı değerlendirilmiştir. Üstyapı kaynaklarının etkinliği de benzer şekilde iki aşamada incelenmiştir: İlk aşamada vinç ve istifleyici gibi kaynaklarla elleçleme kapasitesi oluşturma etkinliği analiz edilmiş, ikinci aşamada bu kapasitenin konteyner elleçleme faaliyetlerindeki etkinliği değerlendirilmiştir. Analiz sonuçları, limanların altyapı kaynaklarını kullanarak ortalama %64 etkinlikle elleçleme kapasitesi yaratabildiğini, bu kapasiteyle elde edilen konteyner elleçleme etkinliğinin ise ortalama %58 seviyesinde kaldığını göstermiştir. Ayrıca limanlar, üstyapı kaynaklarında ortalama %52 etkinlikle elleçleme kapasitesi yaratabilirken, bu kapasitenin konteyner elleçleme faaliyetlerinde ise ortalama %58 etkinlik sağladığı belirlenmiştir. Bu bulgular, limanların altyapı ve üstyapı kaynaklarının tüm alt süreçlerinde önemli bir iyileştirme potansiyeli ve optimizasyon ihtiyacı olduğunu göstermektedir.
