Aksaray University Institutional Repository
DSpace@Aksaray digitally stores academic resources such as books, articles, dissertations, bulletins, reports, research data published directly or indirectly by Aksaray University at international standards, helps track the academic performance of the university, provides long term preservation for resources and makes publications available to Open Access in accordance with their copyright to increase the effect of publications.
Recent Submissions
L_1 ve l_∞-normlu düzlemlerde eliptik inversiyonlar üzerine
(Aksaray Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2025)
Bu tezde l_1 ve l_∞-normla döşenmiş düzlemler olan taksi ve maksimum düzlemlerinde çembere göre inversiyonun bir genellemesi olan, elipse göre inversiyonun tanımlanması ve özelliklerinin incelenmesi üzerine çalışılmıştır. Tez sekiz bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde tezde üzerinde çalışılan problemin önemi, güncel çalışmalardaki konumu ve motivasyon kaynağının belirlenmesi adına literatür taraması yapılmıştır. İkinci bölümde tez boyunca kullanılmış, gerekli olan bazı önemli tanım ve teoremler verilmiştir. Üçüncü bölümde taksi düzlemi ve bu düzlemde eliptik inversiyonun özelliklerine değinilmiştir. Dördüncü bölüm itibariyle tezin orijinal sonuçları verilmektedir. Dördüncü bölümde taksi düzleminde eliptik inversiyonlar altında doğruların inversleri incelenmiştir. Beşinci bölümde maksimum düzleminde eliptik inversiyonlar tanımlanmış ve temel özellikleri belirlenmiştir. Altıncı bölümde maksimum düzleminde eliptik inversiyonlar altında doğruların inversleri incelenerek sınıflandırılmış, yedinci bölümde ise taksi ve maksimum düzlemlerinde eliptik inversiyonlar altında çapraz oran ve harmonik eşlenikler incelenmiştir. Son olarak sekizinci bölüm sonuç ve önerilere ayrılmış olup bu bölümde tezde elde edilenler değerlendirilerek tezin invers geometri literatürüne yaptığı katkılar ışığında daha başka yapılabilecek çalışmalara önerilerde bulunulmuştur.
Ortaokul öğrencilerinin çizdikleri resimlerle çevre dostu okul algılarının incelenmesi
(Aksaray Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 2025)
Bu çalışmada, araştırmaya katılan ortaokul öğrencilerinin hayallerindeki çevre dostu okulları tasarlamaları istenerek, çevre dostu okul kavramına ilişkin zihinsel algılarının betimlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada araştırmaya katılan "Ortaokul öğrencilerinin çevre dostu okul kavramına ilişkin zihinsel algıları nasıldır ve çizimlerine nasıl yansıtmışlardır?" sorusuna cevap aranmaktadır. Nitel araştırma yöntemlerinden fenomenoloji (olgu bilim) deseni kullanılan bu çalışmanın çalışma grubunun belirlenmesinde amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örnekleme kullanılmıştır. Çalışma 2024-2025 eğitim-öğretim yılında, farklı coğrafi bölgelerin (İç Anadolu Bölgesi, Karadeniz Bölgesi, Marmara Bölgesi, Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Akdeniz Bölgesi, Doğu Anadolu Bölgesi) devlet okullarında öğrenim gören ortaokul öğrencileri ile gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubunu 303 (163 Kız, 140 Erkek) öğrenci oluşturmuştur. Çalışmada, çalışma grubunu oluşturan öğrencilerin "çevre dostu okul" hakkında oluşturdukları çizimler ve çizimlerine ilişkin ifadeleri veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Öğrencilerin yaptıkları resimler ve resimlerini açıklayan ifadeleri içerik analizi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular ışığında; öğrencilerin çevre dostu okul kavramına ilişkin fikirleri dokuz tema altında toplanmıştır. Bu temalar; atık yönetimi, enerji, tasarruf, hava, su, ses, gıda, çevre ve okul tasarımı şeklindedir. Araştırma sonucunda ayrıca öğrencilerin yaratıcı tasarımlar yaptıkları, çevre dostu davranışları tercih ettikleri ve çizimlerinde daha çok yerel çevre sorunlarını yansıttıkları belirlenmiştir. Bu çalışmanın ilgili literatürdeki eksikliği tamamlayarak, bundan sonra yapılacak olan çalışmalara ışık tutacağı düşünülmektedir.
Diskalkuli riskli öğrencilerin matematik öğrenme güçlüklerine yaratıcı drama temelli öğretimsel müdahale programı: Uzunluk ölçme tahmin becerileri ve matematik kaygıları
(Aksaray Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 23/02/2025)
Bu araştırmanın amacı, yaratıcı drama temelli müdahale yönteminin diskalkuli riskli öğrencilerin uzunluk ölçme tahmin becerileri ve matematik kaygılarına etkisini araştırmaktır. Araştırmanın katılımcıları, Aksaray il merkezinde bulunan büyük ölçekli bir devlet okulunda öğrenim gören tüm 4. sınıf öğrencilerinden diskalkuli riskli olarak tanılanan öğrencilerden belirlenmiştir. Okuldaki 324 öğrenci arasından öğretmenlerin bilgi ve gözlemleri sonucunda belirlenen 42 öğrenciye tanılama süreci uygulanmıştır. Diskalkuli riskli öğrencilerin tanılanma sürecinde kullanılan öğretmen görüşleri, öğrenci bilgi formu, kontrol listesi ve başarı testi neticesinde 3 öğrenci (2 kız, 1 erkek) belirlenmiştir. 12 ders saatinden oluşan yaratıcı drama ders planları ile müdahale yöntemi hazırlanmış ve 3 haftalık sürede uygulanmıştır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden ön test- son test tek gruplu yarı deneysel desen yöntemi kullanılmıştır. Veriler müdahale sürecinin başında ve sonunda, matematik kaygı ölçeği ve uzunluk ölçme tahmin becerisi ölçeğinin uygulanması ile toplanmış, araştırmanın problemleri dikkate alınarak betimsel istatistik yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular, katılımcıların yaratıcı drama müdahale yöntemi sayesinde uzunluk ölçme tahmin becerilerinin geliştiğine ve öğrencilerin kullandığı uzunluk ölçme tahmin stratejilerinde ilerleme sağlandığına işaret etmektedir. Bunlara ek olarak bu öğrencilerin yaygın olarak kullandıkları uzunluk ölçme tahmin stratejileri belirlenmiş olup, aynı soruda birden fazla strateji kullandıkları görülmüştür. Bu çalışmanın bulguları diskalkuli riskli öğrencilerin matematik kaygılarında genel olarak bir azalma olduğunu ve bu öğrencilerin matematik ile ilgili kaygı boyutlarında olumlu yönde değişim gerçekleştiğini göstermektedir. Diskalkulik riskli öğrencilerin matematik öğretiminde yaratıcı drama gibi yenilikçi eğitim modellerinin kullanılması ve öğrencilerin aktif olarak rol aldıkları ders ortamları yaratılması önerilmektedir.
Üniversite öğrencilerinin dijital ayak izi ve etik kavramına ilişkin algılarının incelenmesi: Aksaray üniversitesi örneği
(Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2025)
Geçmişten günümüze yaşanan teknolojik gelişim ve dönüşümler günümüzde de büyük bir hızla devam etmektedir. Gelişen ve dönüşen bu teknolojik ilerleme ile birlikte dijital dönüşüm, dijital etik, yapay zekâ teknolojileri, dijital veri, mahremiyet, gözetleme gibi kavramlar toplum gündeminde yerini almaktadır. İnsan hayatını kolaylaştıran ve hızlandıran teknolojik dönüşümler beraberinde bir takım etik problemleri de getirmiştir. Bu bağlamda yapılan çalışmada bireylerin dijital teknoloji kullanımları sonucunda oluşan dijital ayak izleri ve bu ayak izlerine karşı etik algı düzeyleri ve farkındalık düzeylerinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Çalışmanın yöntem kısmı için Aksaray Üniversitesi'nin çeşitli birimlerinde eğitimlerine aktif olarak devam eden toplamda 340 öğrencinin katılımı ile anket yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına bakıldığında katılımcıların etik kavramına ilişkin algıları genel anlamda yüksek, dijital ayak izi farkındalıkları yüksek ancak dijital ayak izi kavramına ilişkin bilgilerinin ise düşük düzeyde olduğu tespit edilmiştir.
Reklamlarda çevresel sürdürülebilirlik temasının tüketici karar süreçlerine yansıması: Odak grup görüşmesiyle bir inceleme
(Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2025)
Küresel ısınma, dünya ülkeleri için yakın ve uzak gelecekte risk teşkil eden en önemli çevresel olaylar arasında yer almaktadır. Isınmadan dolayı delinen ozon tabakası, suyun ve yağış oranlarının azalması, hava sıcaklıklarındaki dengesizlikler, ülke yönetimlerini "küresel ısınma" konusunu gerek yerel gerekse ulusal düzeyde ele alması noktasında tetikleyici olmuştur. Küresel ısınmanın bir sonucu olarak meydana gelen iklim değişikliği, Türkiye'de de önemli ölçüde dikkate alınmıştır. Tüm bu nedenler göz önünde bulundurulduğunda çevresel sorunlara duyulan hassasiyetin medya aracılığı ile kamuoyuna aktarılması da kaçınılmaz olmuştur. Medyayı aktif biçimde kullanan sektörlerden birisi olan "reklamcılık" için de bu nedenden ötürü yeni bir mesaj alanı doğmuştur. Markaların, yalnızca ürün tanıtımı ile değil, marka değer algısı ile de satış yapmaya başladığı küresel dünyada, iklim değişikliği ve küresel ısınma gibi sorunlardan doğan "çevresel sürdürülebilirlik" teması etrafında şekillenen iletilerin, hedef kitleye duyarlılık mesajı vererek satış hacmini artırmak istediği görülmektedir. Markalar, küresel bir sorunun çözümüne tüketicileri de dâhil ederek, satış yönlü bir çözüm süreci sağlamak istemektedir. Çalışma, çevresel sürdürülebilirlik temalı reklamların hedef kitle üzerindeki yansımasını ve bu yansımaların eyleme dönüşüm sürecini incelemektedir. Bu doğrultuda odak grup görüşmesi yapılmış olup, katılımcıların kişilik özellikleri göz önünde bulundurularak reklamların tüketici davranışları üzerindeki yansıması araştırılmıştır. Çalışma sonucunda sorumluluk özelliği bakımından öne çıkan kişilerin, çevresel sürdürülebilirlik temalı ürünlere daha fazla duyarlı olduğu, nevrotiklik özelliği bakımından öne çıkan kişilerin ise çevresel sürdürülebilirlik konusu hakkında endişe taşıdığı görülmüştür.
